Fryderyk III Mądry: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Mix321 (dyskusja | edycje)
WP:SK, drobne redakcyjne
m drobne merytoryczne
Linia 1:
{{Władca kraju infobox
[[Plik:Kurfürst-Friedrich-I-von-Sa.jpg|thumb|Fryderyk Mądry, portret wg Lucasa Cranacha, 1532]]
| król = Fryderyk III Wettyn
[[Plik:ADurerFredericktheWise1524.jpg|thumb|Fryderyk Mądry, miedzioryt [[Albrecht Dürer|Albrechta Dürera]]]]
| tytulatura = elektor Saksonii, Arcymarszałek Rzeszy
'''Fryderyk III Mądry''' (ur. [[17 stycznia]] [[1463]] w [[Torgau]], zm. [[5 maja]] [[1525]] w Lochau) – [[książę]] [[Saksonia|saski]] i [[Elektorzy Rzeszy|elektor Rzeszy Niemieckiej]] w latach [[1486]]-[[1525]].
| grafika = [[Plik:Kurfürst-Friedrich-I-von-Sa.jpg|250px]]
| sygnatura grafika = Fryderyk Mądry, portret wg Lucasa Cranacha, 1532
| tytuł = [[Władcy Saksonii|elektor Saksonii]]
| od = [[1486]]
| do = [[1525]]
| poprzednik = [[Ernest Wettyn]]
| następca = [[Jan Stały]]
| dynastia = [[Wettynowie]]
| urodzony = [[17 stycznia]] [[1463]]<br />[[Torgau]]
| zmarł = [[5 maja]] [[1525]]<br />Lochau
| ojciec = [[Ernest Wettyn]]
| matka = Elżbieta Wittelsbach
| commons =
| source =
| quote =
}}
'''Fryderyk III Wettyn''' (ur. [[17 stycznia]] [[1463]] na [[Zamek Hartenfels w Torgau|Zamku Hartenfels]] w [[Torgau]], zm. [[5 maja]] [[1525]] w Lochau) – [[książę]] [[Saksonia|saski]] i [[Elektorzy Rzeszy|elektor Rzeszy Niemieckiej]] w latach [[1486]]-[[1525]].
 
Był synem [[Ernest Wettyn|Ernesta]], elektora Saksonii, i jego żony - Elżbiety, córkiWittelsbach. AlbertaJego IIIdziadkami byli: elektor Saksonii [[Fryderyk II Łagodny]] i książniczka Styrii, księciaKaryntii i Krainy Małgorzata Habsburg oraz książę Bawarii [[BawariaAlbrecht III Bawarski|BawariiAlbrecht III Wittelsbach]] i księżniczka Brunszwiku-Grubenhagen Anna Welf.
 
Odegrał ważną rolę w rozwoju [[reformacja|reformacji]], mimo że do końca swych dni pozostał katolikiem. Na łożu śmierci przyjął komunię św. według rytu luterańskiego (5 maja 1525). Do wykładowców założonego przez niego w [[1502]] roku [[Uniwersytet Marcina Lutra w Halle i Wittenberdze|uniwersytetu w Wittenberdze]] należeli m.in. [[Marcin Luter]] i [[Filip Melanchton]]. Chronił Lutra przed atakami przeciwników, wyjednując dla niego u cesarza [[Karol V Habsburg|Karola V]] nietykalność osobistą podczas [[Reichstag|sejmu]] [[Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego|Rzeszy]] w [[Wormacja|Wormacji]] ([[1521]]) oraz ukrywając go w latach 1521/22 na zamku [[Wartburg (zamek)|Wartburg]].
 
== Genealogia ==
 
{| class="wikitable" style="background:000000; font-size:85%; text-align:center"
|- bgcolor="#FF0000"
!colspan="9"|
|-
|'''Prapradziadkowie'''
|colspan="1"|
margrabia Miśni<br />[[Fryderyk III Srogi|Fryderyk III Wettyn]]<br />(1332-1381)<br />
∞1346 <br />
Katarzyna Henneberg<br />(1334-1397)
|colspan="1"|
książę Brunschweig-Lüneburg<br />[[Henryk I (Brunszwik-Lüneburg)|Henryk I Welf]]<br />(1355-1416)<br />
∞1388<br />
Zofia wołogoska<br />(1370–1406)
|colspan="1"|
arcyksiążę Austrii, Styrii i Karyntii <br />[[Leopold III Habsburg]]<br />(1351-1386)<br />
∞1365<br />
[[Viridis Visconti]]<br />(1350-1414)
|colspan="1"|
książę rawski, płocki, wiski<br />[[Siemowit IV|Siemowit IV Piast]]<br />(1352-1426)<br />
∞1387<br />
[[Aleksandra Olgierdówna]]<br />(1368-1434)
|colspan="1"|
książę Bawarii<br />[[Jan II (książę Bawarii)|Jan II Wittelsbach]]<br />(1341-1397)<br />
∞1372<br />
Katarzyna z Gorycji<br /> (-1391)
|colspan="1"|
władca Mediolanu<br />[[Bernabò Visconti]]<br />(1323-1385)<br />
∞1350<br />
[[Beatrice Regina della Scala]]<br />(1333-1384)
|colspan="1"|
książę Braunschweig-Grubenhagen<br />Albert Welf<br />(1339-1383<br />
∞<br />
Agnieszka Braunschweig-Lüneburg<br />(-1410)
|colspan="1"|
książę Braunschweig-Göttingen<br />Otto I Welf<br />(1340-1394)<br />
∞<br />
Mirosława Holstein-Plön<br />
|-
|'''Pradziadkowie'''
|colspan="2"|
elektora Saksonii<br />[[Fryderyk I Kłótnik|Fryderyk I Wettyn]]<br />(1370-1428)<br />
∞1402<br />
Katarzyna Brunschweig-Lüneburg<br />(1395–1442)
|colspan="2"|
arcyksiążę Styrii, Karyntii i Krainy<br />[[Ernest Żelazny|Ernest Habsburg]]<br />(1377-1424)<br />
∞1412<br />
[[Cymbarka mazowiecka]]<br />(1393-1429)
|colspan="2"|
książę Bawarii<br />[[Ernest (Bawaria)|Ernest Wittelsbach]]<br />(1373-1438)<br />
∞1395<br />
Elżbieta Visconti<br />(1374-1432)
|colspan="2"|
książę Braunschweig-Grubenhagen<br />Eryk I Welf<br />(1380-1427)<br />
∞<br />
Elżbieta Braunschweig-Göttingen<br />(-1344)
|-
|'''Dziadkowie'''
|colspan="4"|
elektor Saksonii<br />[[Fryderyk II Łagodny|Fryderyk II Wettyn]]<br />(1412-1464)<br />
∞1431<br />
Małgorzata Habsburg<br />(1416-1486)
|colspan="4"|
książę Bawarski<br />[[Albrecht III Bawarski|Albrecht III Wittelsbach]]<br />(1401-1460)<br />
∞1436 <br />
Anna Braunschweig-Grubenhagen<br />(1420–1474)
|-
|'''Rodzice'''
|colspan="8"|
elektor Saksonii<br />[[Ernest Wettyn]]<br />(1441-1486)<br />
∞1460<br />
Elżbieta Wittelsbach<br />(1443-1484)
|- bgcolor="#008000"
|colspan="9"|
'''Fryderyk III Wettyn (1463-1525), elektor Saksonii'''
|}
 
{{Władca-Saksonia||urząd=książę Saksonii|lata=[[1486]]-[[1525]]|poprzednik=[[Ernest Wettyn]]|następca=[[Jan Stały]]}}