Fanarioci: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
uzupełnienia |
drobne merytoryczne |
||
Linia 3:
Zamieszkiwali głównie w konstantynopolitańskiej dzielnicy [[Fanarion]]. Trudnili się handlem dalekosiężnym (a przy tym często i szpiegostwem), dochodząc w [[XVII wiek]]u do wielkiego znaczenia gospodarczego i politycznego. Znali po kilka europejskich języków, byli więc zwykle tłumaczami w służbach sułtanów, gdzie mogli wykazać swoje kwalifikacje i lojalność. Jako chrześcijanie często pełnili funkcje ambasadorów Porty Ottomańskiej przy dworach europejskich oraz [[dragoman]]ów lub podejmowali się specjalnych misji dyplomatycznych. Zajmowali też wysokie stanowiska w [[Patriarcha Konstantynopola|patriarchacie Konstantynopola]], niejednokrotnie wpływając na wybór nowego patriarchy.
W latach [[1711]]-[[1821]] fanarioci (wówczas już niekoniecznie tylko pochodzenia greckiego) byli wyznaczani przez [[sułtan]]ów na [[hospodar]]ów [[Wołoszczyzna|Wołoszczyzny]] i [[Mołdawia|Mołdawii]], krajów podporządkowanych wówczas całkowicie [[Imperium osmańskie]]mu. Pierwszym z nich był [[Mikołaj Mavrocordat]]. Njabardziej znane rodziny panujące w Mołdawii i w Wołoszczyźnie: to Kantakuzeni, Racovita, Kallimaki, Bricoveau, Sutu. Ich rządy charakteryzowały się dużą zmiennością na tronach i ograniczały się zwykle do krótkiego okresu rzędu 1,5 - 2 lat. Wynikało to z faktu pobierania ogromnych opłat przez sułtana za nominację na tron i chęci zwielokrotnienia przez niego zysku z tego tytułu. Po odwołaniu z jednego hospodarstwa zainteresowany (za opłatą) starał się o objęcie drugiego z nich, po czym - jeśli dysponował środkami - miał szansę na kolejną nominację Np. [[Konstantyn Mavrocordat]] w ciągu 40 lat (1730-1769) dziesięciokrotnie obejmował trony hospodarskie: sześć razy na Wołoszczyźnie i cztery razy w Mołdawii. Na Wołoszczyźnie w latach 1711-1821 panowało 38 książąt z 11 rodzin.
Rządy fanariotów charakteryzowały się też częstym obsadzaniem stanowisk przez otaczających hospodarów Greków, przyznawaniem im rozmaitych przywilejów gospodarczych itp. Hospodarami zostawali najczęściej przedstawiciele rodzin [[Mavrocordat]], [[Ipsilanti]], [[Moruzi]]. Zaprzestanie tej praktyki było wynikiem [[powstanie wołoskie (1821)|powstania na Wołoszczyźnie w 1821]], a także utraty zaufania sułtana do Greków wobec wybuchu w 1821 [[wojna o niepodległość Grecji|powstania w Grecji]]. Zarówno w historiografii rumuńskiej jak i w potocznym odbiorze okres rządów fanariotów w Mołdawii i na Wołoszczyźnie utożsamiany jest z grecyzacją obu księstw, wyzyskiem ekonomicznym i upadkiem kultury narodowej.
Linia 15 ⟶ 16:
* Iancu Andrea: ''Fanarioci a początki nowoczesności na ziemiach rumuńskich'', w: "Mówią wieki. Magazyn historyczny" wyd. specjalne nr 01/2010, s. 32-37, ISSN 1897-8088;
* Jurczak Kazimierz: ''W stronę Europy. Rumunia w XIX wieku'', w: "Mówią wieki. Magazyn historyczny" wyd. specjalne nr 01/2010, s. 48-54, ISSN 1897-8088;
* Gołembski F., ''Proces formowania się współczesnej świadomości narodowej u Greków'', „Balcanica Posnaniensia” t.6, Poznań 1993, s.23-42.
* Reychman J., ''Historia Turcji'', Wrocław 1973.
* Runciman S., ''Wielki Kościół w niewoli. Studium historyczne patriarchatu konstantynopolitańskiego od czasów bezpośrednio poprzedzających jego podbój przez Turków aż do wybuchu greckiej wojny o niepodległość'', przeł. J.S. Łoś, Warszawa 1973.
* Warmiński J., ''Fanarioci'', w: ''Encyklopedia katolicka'', t.5, Lublin 1989, k.38-39.
* Weiss A., ''Ekumeniczny Patriarchat Prawosławny'', w: ''Encyklopedia katolicka'', t.4, Lublin 1983, t.4, k.843-852.
[[Kategoria:Fanarioci|!]]
| |||