|
== Położenie geograficzne ==
Wieś położona jest bardzo malowniczo w dolinie potoku Rybnianka. Stanowi wydłużoną ulicówkę. Liczy ponad 2353 mieszkańców. Dolna część wsi i jej centrum leży na zachodnim krańcu obszernego tektonicznego zapadliska [[Cholerzyn]] – Rybna i oddzielona jest od garbu tenczyńskiego równoleżnikowym uskokiem. Od północnego zachodu wznosi się widokowa kopiasta [[Wielka Góra (Grzbiet Tenczyński)|Wielka Góra]] (388 m n.p.m.), od której w różne strony rozchodzą się liczne rozgałęzienia i grzbiety, w tym jeden, urozmaicony skałami i urwiskami, ciągnie się nad północną częścią Rybnej w kierunku Czułowa.
== Historia ==
Podczas prowadzonych w końcu XIX w. wykopalisk archeologicznych w rejonie Rybna-Wrzosy odkryto ślady pobytu człowieka z [Kultura halsztacka|okresu halsztackiego] t.j. 750 – 400 lat p.n.e. i starszych z epoki brązu.
Nazwa wsi – Rybna – wywodzi się od stawów, w których hodowano ryby na użytek dworu Królewskiego i biskupiego. Wieś niegdyś prywatną, nabył [[Kazimierz III Wielki]] i dyplomem z dnia 13 stycznia 1363 roku darował sołtysostwo opatowi i klasztorowi tynieckiemu, zastrzegając sobie, że kupił tą wieś. W 1373 roku rozgraniczono Rybną od Sosnki, czyli dzisiejszej Sanki, własności Andrzeja z Morawicy. Nadanie wsi klasztorowi zatwierdził [[król]] [[Kazimierz IV Jagiellończyk]] w 1456 roku. Od tej pory Rybna pozostawała pod władzą opatów tynieckich prawie do końca XVIII wieku. Pierwszy rozbiór Polski w 1772 roku oddzielił [[Tyniec (Kraków)|Tyniec]] od Polski i przyłączył do państwa Austriackiego. Pozostałe dobra opactwa tynieckiego w granicach Polski, między innymi i Rybna przeszły na własność Rzeczypospolitej Polskiej, na podstawie konwencji zawartej z Austrią w 1786 roku. Sejm czteroletni przeznaczył te dobra w 1789 roku na fundusz wojska. W czasach późniejszych Rybna, jako tzw. "wieś narodowa" stanowiła własność rządu Księstwa Krakowskiego. Od roku 1815 po Kongresie Wiedeńskim, na którym utworzono Wolne Miasto Kraków, Rybna przeszła pod władzę Wolnego Miasta Krakowa. W tych czasach, w 1836 roku zniesiono na terenie Rybnej pańszczyznę w robociźnie, którą zamieniono na czynsze płatne w gotówce. Dzięki temu włościanie gospodarujący na gruntach stali się ich wieczystymi dzierżawcami. Nie byli jednak właścicielami gruntów, ponieważ nie wolno im było gospodarstwa sprzedać ani też zaciągnąć długów hipotecznych. Byli zobowiązani oprócz wysokich podatków, płacić czynsze, a gdy któryś źle gospodarował, lub zadłużył się, mógł być z gruntu wyeksmitowany, ponieważ faktycznym właścicielem gruntu pozostawał rząd. Ostatecznie zniesiono pańszczyznę i czynsze w 1848 roku po zajęciu Wolnego Miasta Krakowa przez Austrię, Uwłaszczenia dokonała rząd austriacki. Najstarszym nazwiskiem występującym w Rybnej jest nazwisko Więcek, do których to Więcków należał dziedziczny przywilej sołtysowstwa w Rybnej. Przywilej ten pochodzi z 1455 roku za co Więckowie opłacali rocznie 36 złotych oraz trzy gęsi, trzy kapłony i mieli obowiązek szynkowania trunkami dworskimi. W 1847 roku na skutek klęski nieurodzaju nawiedziła Rybną epidemia tyfusu głodowego. Zmarło wówczas 213 osób, czyli 10% ówczesnego stanu ludności. W roku 1855, a następnie w latach 1873/1874 nawiedziła epidemia cholery, na którą zmarło 200 osób. Z chwilą wybuchu I Wojny światowej w 1914 roku duża liczba mężczyzn została wcielona do armii austriackiej, co pociągnęło za sobą obniżenie poziomu gospodarczego wsi. Wyzwolenie Polski z jarzma zaborców nie poprawiło warunków materialnych ludności. Ożywienie gospodarcze trwało bardzo krótko. Od roku 1924 rozpoczął się okres kryzysu i bezrobocia, który trwał przez cały okres dwudziestolecia międzywojennego, co nie sprzyjało rozwojowi gospodarki rolnej. Obecnie wieś zmienia swój dawny charakter rolniczy i przekształca się w "sypialnię Krakowa".
== Spółdzielnia mleczarska w Rybnej ==
|
