Smok (rodzaj): Różnice pomiędzy wersjami

'''''Smok''''' – [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] dużego drapieżnego [[archozaury|archozaura]] żyjącego w [[trias późny|późnym triasie]] na terenach współczesnej [[Europa|Europy]]. Jego [[skamieniałości]] pochodzą z datowanych na przełom [[noryk]]u i [[retyk (geologia)|retyku]] (205 – 200 mln lat) osadów w cegielni w [[Lisowice (województwo śląskie)|Lisowicach]]. Mierząc 5 – 6 m długości, z czego blisko 50 – 60 cm przypadało na [[czaszka|czaszkę]], był jednym z największych triasowych archozaurów. Jego pozycja [[filogeneza|filogenetyczna]] jest trudna do ustalenia – ''Smok'' wykazuje pewne cechy występujące u [[teropody|teropodów]] i, [[rauizuchy|rauizuchów]]{{r|app2011}} i bardziej prymitywnych archozaurów.

Początkowo smoka uznawano za niewątpliwego [[dinozaury|dinozaura]] – teropoda prawdopodobnie bardziej zaawansowanego od [[ceratozaury|ceratozaurów]] i należącego do grupy [[tetanury|tetanurów]], której byłby najstarszym znanym przedstawicielem{{r|ewolucja}}. W późniejszej publikacji potwierdzono jego identyfikację jako teropoda, jednak nie zaklasyfikowano go do żadnej mniejszej grupy. Spostrzeżono pewne cechy łączące smoka z formami bardziej [[klad bazalny|bazalnymi]] niż tetanury, takimi jak [[celofyzoidy]], z kolei inne upodabniały go do bardziej zaawansowanych teropodów, takich jak ceratozaury i tetanury{{r|app2008}}. W 2011 roku Niedźwiedzki i współpracownicy nie byli już pewni identyfikacji smoka jako teropoda – stwierdzili, że liczne [[homoplazja|homoplazje]] występujące u triasowych archozaurów utrudniają ustalenie jego pozycji filogenetycznej. ''Smok'' jest z pewnością [[archozauromorfy|archozauromorfem]], czego dowodzi brak otworu ciemieniowego, kontakt pomiędzy kośćmi [[kość kwadratowa|kwadratową]] i [[kość kwadratowo-jarzmowa|kwadratowo-jarzmową]], występowanie [[okno przedoczodołowe|okna przedoczodołowego]] i piłkowań na zębach. Przynależności do archozaurów dowodzi obecność stykających się pośrodku wyrostków podniebiennych [[szczęka|kości szczękowych]] oraz przednio-przyśrodkowy guzek na proksymalnej części kości udowej. Pozycja smoka wewnątrz Archosauria jest jednak trudna do ustalenia – wiele cech łączy go z teropodami, zwłaszcza dużymi i stosunkowo zaawansowanymi, inne jednak upodabniają go do archozaurów bliżej spokrewnionych z [[krokodyle|krokodylami]], zwłaszcza [[rauizuchy|rauizuchów]]. Występuje też kilka cech [[plezjomorfia|prymitywnych]], takich jak obecność kości zaczołowej{{r|app2011}}, która zanikła u dinozaurów i [[krokodylomorfy|krokodylomorfów]]{{r|postfrontal}}. Podobnie jak osteologia, dokładniejsze zbadanie pozycji filogenetycznej smoka jest tematem pracy doktorskiej Grzegorza Niedźwiedzkiego{{r|app2011}}.

[[Plik:Lisowice 001.jpg|thumb|Cegielnia w Lisowicach, gdziew której wyrobisku odnaleziono skamieniałości ''smokaS. wawelski'']]