Rokosz Zebrzydowskiego: Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:Rokosz Sandomierski.jpg|400px300px|thumb|right|Rokosz sandomierski]]

'''Rokosz Zebrzydowskiego, rokosz sandomierski''' – bunt [[szlachta|szlachty]] przeciwko [[Zygmunt III Waza|Zygmuntowi III Wazie]] trwający w latach [[1606]]-[[1609]]1606–1609. Wybuchł po śmierci głównego opozycjonisty wobec polityki króla -– [[Jan Zamoyski|Jana Zamoyskiego]], – który był przeciwnikiem zbrojnych wystapieńwystąpień przeciwko władzy monarszej. Wystąpienie zostało stłumione zbrojnie powodując spadek zaufania do władzy królewskiej.

Królowi zarzucano faworyzowanie [[jezuici|jezuitów]] oraz cudzoziemców i przypisywano zamiar wprowadzenia [[absolutyzm|władzy absolutnej]]. Z pewnością zaś wiadomo, że dążył on do ustanowienia [[monarchia|dziedziczności tronu]], pozbawienia szlachty większości przywilejów i pozostawienia [[izba poselska (I Rzeczpospolita)|izbie poselskiej]] jedynie głosu doradczego, a nie stanowiącego.

Spór zaostrzyło ultrakatolickie nastawienie władcy, niechętnie widziane przez różnowierców oraz jego konflikt z wpływowym [[Jan Zamoyski|Janem Zamoyskim]].

W latach 1606-16091606–1609 doszło do rokoszu Zebrzydowskiego, zwanego również [[Sandomierz|sandomierskim]], w którym [[Katolicyzm|katolicy]], jak i [[Protestantyzm|protestanci]], [[magnateria polska|magnateria]], jak i [[Szlachta w Polsce|szlachta]] walczyli o zabranie monarsze prawa rozdawnictwa zwolnionych urzędów i zmuszenia go do wygnania [[Jezuici|jezuitów]] i cudzoziemców.

Przywódcami buntu zostali: [[marszałek wielki koronny]] [[Mikołaj Zebrzydowski (marszałek wielki koronny)|Mikołaj Zebrzydowski]], [[Jan Szczęsny Herburt]], [[Stanisław Stadnicki]] i [[podczaszy|podczaszy litewski]] [[Janusz Radziwiłł (kasztelan wileński)|Janusz Radziwiłł]]. Pragnęli zdetronizować Zygmunta III Wazę, też wprowadzić obieralność [[urzędy ziemskie|urzędników ziemskich]] na [[Sejmiki ziemskie|sejmikach]] oraz zmusić posłów do ścisłego przestrzegania instrukcji sejmikowych.