Feliks Radwański (1789–1861): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m poprawa linków
m drobne redakcyjne
Linia 1:
{{DisambigR|Feliksa Radwańskiego juniora|[[Feliks Radwański (1756-1826)|Feliks Radwański senior]]}}
'''Feliks Radwański''' młodszy (ur. w [[1789]], zm. w [[1861]]) – [[architekt]], [[malarstwo|malarz]], profesor [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytetu Jagiellońskiego]] oraz [[Instytut Techniczny|Instytutu Technicznego]].
Urodzony 5 stycznia 1789 roku w [[Kraków|Krakowie]], syn Feliksa i Elżbiety z Poszmanów. Studiował na krakowskiej uczelni, gdzie skończył Wydział Filozoficzny. W 1809 roku rozpoczął służbę wojskową w korpusie artylerii [[Księstwo Warszawskie|Księstwa Warszawskiego]]. Został wtedy oddelegowany do wojskowej Szkoły Aplikacyjnej Artylerii i Inżynierów, gdzie zdobył fachowe wykształcenie. Odbył kampanię z [[Wielka Armia|wojskami Napoleona]], doszedł do [[Saksonia|Saksonii]], przeżył oblężenie [[Drezno|Drezna]], dostał się do niewoli austriackiej, internowany na [[Węgry|Węgrzech]]; do Krakowa powrócił w 1814 roku.
 
Urodzony 5 stycznia 1789 roku w [[Kraków|Krakowie]], syn Feliksa i Elżbiety z Poszmanów. Studiował na krakowskiej uczelni, gdzie skończył Wydział Filozoficzny. W 1809 roku rozpoczął służbę wojskową w korpusie artylerii [[Księstwo Warszawskie|Księstwa Warszawskiego]]. Został wtedy oddelegowany do wojskowej Szkoły Aplikacyjnej Artylerii i Inżynierów, gdzie zdobył fachowe wykształcenie. Odbył kampanię z [[Wielka Armia|wojskami Napoleona]], doszedł do [[Saksonia|Saksonii]], przeżył oblężenie [[Drezno|Drezna]], dostał się do niewoli austriackiej, internowany na [[Węgry|Węgrzech]]; do Krakowa powrócił w 1814 roku.
Najpierw pracował jako geometra przy pracach demarkacyjnych granic [[Wolne Miasto Kraków|Wolnego Miasta Krakowa]] oraz wykonywał pomiary dla [[Komisja Włościańska|Komisji Włościańskiej]]. Współpracował z ojcem [[Feliks Radwański (1756-1826)|Feliksem]] przy tworzeniu [[Planty krakowskie|plant krakowskich]] oraz projektu [[Kopiec Kościuszki w Krakowie|Kopca Kościuszki]]. W latach 1817-26 był budowniczym okręgowym czyli pełnił funkcję naczelnego architekta Rzeczpospolitej Krakowskiej. Później przeszedł do pracy dydaktycznej, w latach 1826-33 prowadził katedrę architektury i hydrauliki UJ. W latach 1835-57 był wykładowcą budownictwa lądowego i wodnego w [[Instytut Techniczny|Instytucie Technicznym]] – łącznie przepracował 28 lat jako nauczyciel akademicki.
 
Najpierw pracował jako geometra przy pracach demarkacyjnych granic [[Wolne Miasto Kraków|Wolnego Miasta Krakowa]] oraz wykonywał pomiary dla [[Komisja Włościańska|Komisji Włościańskiej]]. Współpracował z ojcem [[Feliks Radwański (1756-1826)|Feliksem]] przy tworzeniu [[Planty krakowskie|plant krakowskich]] oraz projektu [[Kopiec Kościuszki w Krakowie|Kopca Kościuszki]]. W latach 1817-261826 był budowniczym okręgowym czyli pełnił funkcję naczelnego architekta RzeczpospolitejRzeczypospolitej Krakowskiej. Później przeszedł do pracy dydaktycznej, w latach 1826-331833 prowadził katedrę architektury i hydrauliki UJ. W latach 1835-571857 był wykładowcą budownictwa lądowego i wodnego w [[Instytut Techniczny|Instytucie Technicznym]] – łącznie przepracował 28 lat jako nauczyciel akademicki.
Nie pozostawił po sobie znaczniejszych budowli, ponieważ większość jego projektów została niezrealizowana np. budowa „domu rządowego” na miejscu zburzonego ratusza na rynku, projekt teatru na placu Szczepańskim, plan otoczenia plantami również [[Kazimierz (Kraków)|Kazimierza]] czy wreszcie pomysł stworzenia pięknej alei obsadzonej drzewami jako wjazdu do Krakowa od ulicy Starowiślnej.
 
Nie pozostawił po sobie znaczniejszych budowli, ponieważ większość jego projektów została niezrealizowana np. budowa „domu rządowego” na miejscu zburzonego ratusza na rynku, projekt teatru na placu Szczepańskim, plan otoczenia plantami również [[Kazimierz (Kraków)|Kazimierza]] czy wreszcie pomysł stworzenia pięknej alei obsadzonej drzewami jako wjazdu do Krakowa od ulicy Starowiślnej.
W okresie gdy był budowniczym okręgowym projektował różne budynki np. szkółka w Czernichowie, plebanie w Rybnej i Czulicach, przebudowa bóżnicy w [[Chrzanów|Chrzanowie]]. Dla [[Jaworzno|Jaworzna]] zaplanował przebudowę kościoła parafialnego oraz organizację rynku zgodnie z raportem swego ojca Feliksa. Był również malarzem, w tym zakresie kształcił się prywatnie, pozostało niewiele jego prac, prawdopodobnie spłonęły w czasie [[Pożar Krakowa w 1850 roku|pożaru Krakowa w 1850 roku]], kiedy spaliło się jego mieszkanie. Ze związku małżeńskiego z Ludwiną z Bażanów miał siedmioro dzieci.
 
W okresie, gdy był budowniczym okręgowym, projektował różne budynki np. szkółka w Czernichowie, plebanie w Rybnej i Czulicach, przebudowa bóżnicy w [[Chrzanów|Chrzanowie]]. Dla [[Jaworzno|Jaworzna]] zaplanował przebudowę kościoła parafialnego oraz organizację rynku zgodnie z raportem swego ojca Feliksa. Był również malarzem, w tym zakresie kształcił się prywatnie, pozostało niewiele jego prac, prawdopodobnie spłonęły w czasie [[Pożar Krakowa w 1850 roku|pożaru Krakowa w 1850 roku]], kiedy spaliło się jego mieszkanie. Ze związku małżeńskiego z Ludwiną z Bażanów miał siedmioro dzieci.
 
Był członkiem [[Komitet Odbudowy Wawelu|Komitetu Odbudowy Wawelu]] oraz [[Komisja Balneologiczna|Komisji Balneologicznej]]. Zmarł 15 października 1861 roku, został pochowany na [[Cmentarz Rakowicki|Cmentarzu Rakowickim]] w Krakowie.
 
=== Bibliografia ===
* [[Polski Słownik Biograficzny]], Radwański Feliks junior /1789-1861, t. XXX s. 22-23
* Borowiejska-Birkenmajerowa M. Demel J., ''Działalność urbanistyczna i architektoniczna Senatu Wolnego Miasta Krakowa w latach 1815-1846'', [w:] „Studia i materiały do teorii i historii architektury i urbanistyki” t. 4, 1963,
* Szczęsny Wachholz, Rzeczpospolita Krakowska, okres 1815-1830, Warszawa, 1957
* [http://encyklopedia.interia.pl/haslo?hid=98606 Biogram w Encyklopedii Interia]