Wersja z 16:47, 13 lis 2005 edytuj Koobak (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 3883 edycje zm kateg ← poprzednia edycja		Wersja z 14:53, 21 mar 2006 edytuj anuluj edycję Jadwiga (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 8171 edycji popr następna edycja →
Linia 1: '''System dur-moll''' - system tonalny opierający się na pokrewieństwie [[skala durowa\|skalach durowych]] i [[skala molowa\|molowych]] ukształtowany w muzyce europejskiej na przełomie [[Odrodzenie\|Renesansu]] i [[Barok\|Baroku]]. W drugiej połowie [[XIX wiek\|XIX]] stulecia kompozytorzy poszukujący nowych środków ekspresji wprowadzali coraz większą ilość dźwięków pobocznych, co w [[XX wiek]]u doprowadziło do powstania nowych systemów tonalnych i [[muzyka atonalna\|muzyki atonalnej]]. Ukształtowany został w muzyce europejskiej na przełomie [[Odrodzenie\|Renesansu]] i [[Barok\|Baroku]]. W drugiej połowie [[XIX wiek\|XIX]] stulecia kompozytorzy poszukując nowych środków ekspresji, wprowadzali coraz większą ilość dźwięków pobocznych, co w [[XX wiek]]u doprowadziło do powstania nowych systemów tonalnych i [[muzyka atonalna\|muzyki atonalnej]]. System tonalny dur-moll opiera się na pokrewieństwie tonacji durowych i molowych. Każda [[gama]] składa się z dwóch tetrachordów, przy czym pierwszy [[tetrachord]] gamy C-dur (opartej na naturalnym [[szereg diatoniczny\|szeregu diatonicznym]]) jest drugim tetrachordem gamy F-dur (1 bemol), a drugi tetrachord gamy C-dur jest pierwszym tetrachordem gamy G-dur (1 krzyżyk). Analogicznie pierwszy tetrachord gamy F-dur jest drugim tetrachordem gamy B-dur (2 bemole), pierwszy tetrachord gamy B-dur jest drugim tetrachordem gamy Es-dur (3 bemole). Podobnie drugi tetrachord gamy G-dur jest pierwszym tetrachordem gamy D-dur (2 krzyżyki), a drugi tetrachord gamy D-dur jest pierwszym tetrachordem gamy A-dur (3 krzyżyki). Taka prawidłowość ma miejsce również w przypadku gam molowych (w trybie naturalnym). Następstwo kolejnych gam zamyka [[koło kwintowe]]. Pokrewieństwo pomiędzy gamami durowymi i molowymi oparte są na zasadzie paralelizmu, przy czym o paralelnym charakterze tonacji decyduje zbieżność materiału dźwiękowego, a więc także ilość przykluczowych znaków chromatycznych. Na przykład gamie C-dur odpowiada a-moll, G-dur - e-moll, D-dur - h-moll, F-dur - d-moll, B-dur - g-moll.▼ Każda [[gama]] składa się z dwóch tetrachordów, przy czym pierwszy [[tetrachord]] gamy [[C-dur]] (opartej na naturalnym [[szereg diatoniczny\|szeregu diatonicznym]]) jest drugim tetrachordem gamy [[F-dur]] (1 [[bemol]]), a drugi tetrachord gamy C-dur jest pierwszym tetrachordem gamy [[G-dur]] (1 [[krzyżyk]]). Analogicznie pierwszy tetrachord gamy F-dur jest drugim tetrachordem gamy [[B-dur]] (2 bemole), pierwszy tetrachord gamy B-dur jest drugim tetrachordem gamy [[Es-dur]] (3 bemole). ▲System tonalny dur-moll opiera się na pokrewieństwie tonacji durowych i molowych. Każda [[gama]] składa się z dwóch tetrachordów, przy czym pierwszy [[tetrachord]] gamy C-dur (opartej na naturalnym [[szereg diatoniczny\|szeregu diatonicznym]]) jest drugim tetrachordem gamy F-dur (1 bemol), a drugi tetrachord gamy C-dur jest pierwszym tetrachordem gamy G-dur (1 krzyżyk). Analogicznie pierwszy tetrachord gamy F-dur jest drugim tetrachordem gamy B-dur (2 bemole), pierwszy tetrachord gamy B-dur jest drugim tetrachordem gamy Es-dur (3 bemole). Podobnie drugi tetrachord gamy G-dur jest pierwszym tetrachordem gamy [[D-dur]] (2 krzyżyki), a drugi tetrachord gamy D-dur jest pierwszym tetrachordem gamy [[A-dur]] (3 krzyżyki). Taka prawidłowość ma miejsce również w przypadku gam molowych (w trybie naturalnym). Następstwo kolejnych gam zamyka [[koło kwintowe]]. Pokrewieństwo pomiędzy gamami durowymi i molowymi oparte sąjest na zasadzie paralelizmu, przy czym o paralelnym charakterze tonacji decyduje zbieżność materiału dźwiękowego, a więc także ilość przykluczowych znaków chromatycznych. Na przykład gamie C-dur odpowiada [[a-moll]], G-dur - [[e-moll]], D-dur - ]]h-moll]], F-dur - [[d-moll]], B-dur - [[g-moll]]. System dur-moll określa się również jako system funkcyjny. Konsekwencją organizacji materiału dźwiękowego na bazie skal opartych na interwałach sekundowych było wytworzenie napięć pomiędzy centrum tonalnym i dźwiękami składowymi [[akord\|akordów]] tercjowych budowanych na kolejnych stopniach tych skal. Na tej podstawie w epoce [[Klasycyzm\|Klasycyzmu]] ukształtował się system [[harmonia funkcyjna\|harmonii funkcyjnej]]. Linia 8 ⟶ 12: [[Dźwięk muzyczny]] [[skala (muzyka)\|Skala muzyczna]] *[[znak chromatyczny]] [[Kategoria:System dźwiękowy]]

System dur-moll: Różnice pomiędzy wersjami