Sztuka starożytnej Mezopotamii: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m poszerzenie |
m poszerzenie |
||
Linia 16:
Po drugiej wojnie światowej zmieniono stosunek do badań nad kulturą Mezopotamii. Przedtem duży wpływ na jej poznanie miało poszukiwanie korzeni opowieści biblijnych, co doprowadziło niektórych uczonych do przekonania, że wszystko, co zostało opisane w Biblii, wywodziło się z Mezopotamii. Szczególnie do utrwalenia podobnych poglądów przyczyniło się odkrycie i odczytanie ''[[Epos o Gilgameszu|Eposu o Gilgameszu]]''. Współcześnie kulturę Mezopotamii bada się dla niej samej, przy tym nie neguje się jej wpływu na kultury sąsiednie<ref>K. Gawlikowska, ''Sztuka Mezopotamii'', Warszawa 1975, s. 10–19.</ref>.
== Rys historyczny ==
[[Plik:Frieze-group-3-example1.jpg|thumb|150px|Naczynie z późnego okresu al-Ubajd]]
Zanim w Mezopotamii rozwinęło się rolnictwo, w północnej części kraju pojawiła się ludność łowiecko-zbieracka, która nie zapuszczała się na bagniste i wilgotne południe, wolała wzgórza [[Kurdystan]]u o umiarkowanym klimacie. W VII tysiącleciu p.n.e., gdy pojawiło się rolnictwo, a liczba mieszkańców wzrosła, rozpoczął się proces zagospodarowania dorzecza Tygrysu i Eufratu. Osiadły tryb życia przyczynił się do powstania rzemieślnictwa i działalności artystycznej. Prymitywna sztuka mieszkańców Mezopotamii wyrażała się przede wszystkim w prostym i niefiguralnym malarstwie ceramicznym. W VI tysiącleciu p.n.e. zaludnila się południowa Mezopotamia. Dzięki zbudowaniu sieci kanałów [[Irygacja (rolnictwo)|irygacyjnych]] oraz wynalezieniu koła garncarskiego i cegły, tereny te stały się przydatne dla pierwszych społeczności rolniczych i atrakcyjne dla napływającej z [[Wyżyna Irańska|Wyżyny Irańskiej]] ludności. W miarę wzrostu demograficznego, mieszkańcy z dolnej Mezopotamii migrowali na północ, przekazując zastanej tam ludności własny dorobek kulturowy. W ten sposób powstała jednolita kultura [[Okres Ubajd|al-Ubajd]], której przejawem było między innymi budownictwo sakralne, przyjęte później przez [[Sumerowie|Sumerów]].
Sumerowie przybyli do Dolnej Mezopotamii w IV tysiącleciu p.n.e. Wraz z nimi zmieniła się jakość życia. Centrum społeczności rolniczych stanowiło odtąd miasto ze świątynią, gdzie rezydowała władza o charakterze świecko-religijnym. Warunki geograficzne południowej Mezopotamii nie sprzyjały centralizacji, jednak nie przeszkadzało to powstaniu wspólnej dla tych terenów kultury, nazwanej [[Okres Uruk|okresem Uruk]]. W III tysiącleciu p.n.e. nastąpiło zeświecczenie władzy, rozwinęła się własność prywatna. Do Międzyrzecza napływała [[Ludy semickie|ludność semicka]], która osiedlała się na północ od Sumeru. W drugiej połowie III tysiąclecia p.n.e. na plan pierwszy wśród zwaśnionych miast-państwa wybiło się [[Akadyjczycy|akadyjskie]] miasto [[Akad (miasto)|Agade]]. Na przełomie XXIV–XXIII wieków p.n.e. semicki władca – [[Sargon Wielki]] – podporządkował Sumer. Odtąd kultura Mezopotamii miała dwojaki charakter sumeryjsko-akadyjski<ref>K. Gawlikowska, ''Sztuka Mezopotamii'', Warszawa 1975, s. 19–29.</ref>.
{{Przypisy}}
| |||