Wersja z 07:04, 31 gru 2010 edytuj Ab.awbot (dyskusja \| edycje) 56 832 edycje m drobne porządki, replaced: {{stub}} → ← poprzednia edycja		Wersja z 01:00, 1 gru 2011 edytuj anuluj edycję Getoryk (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 3685 edycji meryt., źródła/przypisy, wikizacja, WP:SK, ilustracja, interwiki następna edycja →
Linia 1: [[Plik:Greek Silver Stater of Thebes (Boeotia), a Stunning Depiction of Dionysos.jpg\|thumb\|right\|300px\|Srebrny [[stater]] beocki z Teb (ok. 405-395 p.n.e.)]] ~~'''Związek Beocki''' - [[konfederacja]] miast [[Beocja\|beockich]], która powstała w VII stuleciu p.n.e., jako sojusz wymierzony w [[Ateny]] i [[Tesalia\|Tesalię]].~~ '''Związek Beocki''' - [[konfederacja]] miast [[Beocja\|beockich]], która powstała w VI wieku p.n.e. w obliczu [[Tesalia\|tesalskiej]] ekspansji w Grecji Środkowej<ref name="ziolko428">{{cytuj książkę \|nazwisko = Ziółkowski\| imię = Adam\| autor link = Adam Ziółkowski\| tytuł = Historia powszechna. Starożytność\| wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN\| miejsce = Warszawa\| rok = 2009\| strony = 428\| isbn = 978-83-01-15810-1}}</ref>. Do [[polis\|poleis]] założycielskich związku, które pokonały Tesalię, należały: [[Teby (Grecja)\|Teby]] (dysponujące ok. 2/5 powierzchni Beocji), [[Tanagra]], [[Haliartos]], [[Koroneja]], [[Tespie]], [[Akraifnia]]. Miasta te od ok. 525 roku p.n.e. biły monetę związkową z charakterystyczną tarczą beocką z wcięciami na brzegach na [[awers]]ie<ref name="ziolko428" />. Prawdopodobnie początkowo w związku nie znalazło się [[Orchomenos (Beocja)\|Orchomenos]] - rywal Teb posiadający ok. 1/5 powierzchni równiny beockiej, ale już ok. 500 roku p.n.e. członkami były wszystkie poleis Beocji z wyjątkiem [[Plateje\|Platei]] będącej w sojuszu z [[Ateny\|Atenami]]<ref name="ziolko428" />. Związek był kilka razy rozwiązywany przez wrogów, jego problemami były też z jednej strony dążenia Teb do przewodnictwa w konfederacji, z drugiej próby usamodzielnienia się niektórych miast, jednak jego pozycja w Grecji z biegiem czasu rosła<ref name="ziolko428" />. Kiedy zimą 379/378 roku p.n.e. Tebańczycy pod wodzą [[Pelopidas]]a zrzucili jarzmo [[Sparta\|spartańskie]] i w wyniku [[Wojna beocka\|walk]] ponownie powołali do życia sojusz (bez Orchomenos - sojusznika Sparty), stał się on bazą Teb dla ich próby zdobycia hegemonii w całej Grecji. Związek tego okresu był organizacją przypominającą polis - istniało zgromadzenie wszystkich obywateli Beocji (zbierało się w Tebach), kolegium siedmiu tzw. beotarchów (czterech pochodziło z Teb) dysponowało szerokimi uprawnieniami politycznymi i władzą wojskową<ref name="ziolko519">{{cytuj książkę \|nazwisko = Ziółkowski\| imię = Adam\| autor link = Adam Ziółkowski\| tytuł = Historia powszechna. Starożytność\| wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN\| miejsce = Warszawa\| rok = 2009\| strony = 519\| isbn = 978-83-01-15810-1}}</ref>. W 371 p.n.e. wojska związku dowodzone przez beotarchę [[Epaminondas]]a rozbiły armię Sparty [[Bitwa pod Leuktrami\|pod Leuktrami]], a później wkroczyły na Peloponez, gdzie kolejnymi zwycięstwami poważnie osłabiły pozycję Spartan na półwyspie. W 370 roku p.n.e. do sojuszu dołączyło Orchomenos, w 364 Teby podporządkowały sobie Tesalię, ale za cenę śmierci Pelopidasa. W tym samym roku zniszczyły Orchomenos pod pretekstem antydemoktratycznego spisku<ref name="ziolko520">{{cytuj książkę \|nazwisko = Ziółkowski\| imię = Adam\| autor link = Adam Ziółkowski\| tytuł = Historia powszechna. Starożytność\| wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN\| miejsce = Warszawa\| rok = 2009\| strony = 520\| isbn = 978-83-01-15810-1}}</ref>. Hegemonia Teb w Grecji zakończyła się w 362 p.n.e. wraz ze śmiercią Epaminondasa w [[Bitwa pod Mantineą (362 p.n.e.)\|bitwie pod Mantineą]]<ref name="ziolko520-521">{{cytuj książkę \|nazwisko = Ziółkowski\| imię = Adam\| autor link = Adam Ziółkowski\| tytuł = Historia powszechna. Starożytność\| wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN\| miejsce = Warszawa\| rok = 2009\| strony = 520-521\| isbn = 978-83-01-15810-1}}</ref>. == Zobacz też == W skład Związku wchodziły miasta-państwa: [[Teby (Grecja)\|Teby]], jako główne miasto, [[Orchomenos (Beocja)\|Orchomenos]], [[Cheroneja]], [[Plateje]], [[Leuktry]], [[Aulida]], [[Tespie]]. Miasta, w wypadku wojny, musiały wystawić oddział żołnierzy z dowódcą, który stawał się jednym z [[beotarcha\|beotarchów]]. Związek Beocki bił własne monety z przedstawieniem tarczy beockiej, z charakterystycznymi wcięciami na brzegach. * [[Związek Peloponeski]] * [[Związek Etolski]] * [[Związek Achajski]] * [[Ateński Związek Morski]] {{Przypisy}} == Bibliografia == {{Bibliografia start}} {{cytuj książkę \|nazwisko = Ziółkowski\| imię = Adam\| autor link = Adam Ziółkowski\| tytuł = Historia powszechna. Starożytność\| wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN\| miejsce = Warszawa\| rok = 2009\| isbn = 978-83-01-15810-1}} {{Bibliografia stop}} [[Kategoria:Starożytna Grecja]] [[de:Böotischer Bund]] [[es:Liga Beocia]] [[fr:Confédération béotienne]] [[hu:Boiót szövetség]] [[it:Lega beotica]] [[ru:Беотийский союз]] [[uk:Беотійський союз]]

Związek Beocki: Różnice pomiędzy wersjami