Zbroja trzy czwarte: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m poprawa linków
drobne merytoryczne, drobne redakcyjne, drobne techniczne, ilustracje
Linia 1:
'''Zbroja kirasjerska''' -([[język staropolski|staropol.]] ''zbroja rajtarska'') – ukształtowana w końcu [[XVI wiek|XVI]] i używana do połowy [[XVII wiek|XVII]] w.wieku [[zbroja płytowa]] zakrywająca ciało od dłoni do kolan.
 
Składała się z kirysu z folgowanymi osłona lędźwi na napleczniku, folgowych naramienników zachodzącymi głęboko na napierśnik, opach, nałokietników, pary zarękawi, rękawic, oraz osłon nóg w postaci folgowych nabiodrków i nakolanków, stanowiących najbardziej charakterystyczny element tej zbroi (nawiązywało to do modnych wówczas bufiastych spodni). Głowę ochraniał [[hełm kirasjerski]] lub [[pappenheimer]]. Jeśli używano tego drugiego to dla ochrony szyi zakładano dodatkowo [[obojczyk]]. Jedyną dekorację tej zbroi stanowiły złocone główki nitów, układane nieraz we wzory.
 
Z zbiegiem czasu poszczególne jej elementy zostały zarzucone; uproszczona wersja używana przez [[arkebuzer]]ów zwana jest [[zbroja arkebuzerska|zbroją arkebuzerską]]. Na przełomie XVII i [[XVIII wiek|XVIII]] wwieku. ostał się tylko [[kirys]] nabijany po bokach mosiężnymi gwoździami, z zapinkami łączącymi napierśnik z naplecznikiem z mosiądzu w karpią łuskę oraz obszyty po bokach pąsowym kaszmirem i złotym galonkiem. Do tego był nowy hełm żelazny w formie antycznej á la [[Minerwa]], z meduzą lub orłem z przodu, z grzebieniem i podpinkami, z mosiężnym okuciem daszka, z otokiem[[otok]]iem z czarnego niedźwiedziego futra, z piórem pąsowym na lewym boku i podgrzebieniem z czarnego włosia.
W Polsce zbroje takie noszone były początkowo przez [[Rajtaria|rajtarię]] (stąd staropolskie określenie "zbroja rajtarska") a w epoce saskiej nawet przez [[husaria|husarię]]. Polscy Wazowie w nich się portretowali; obecnie znajdują się one w [[Livrustkammaren]] w Sztokholmie jako trofea wojenne z czasu tzw. [[Potop szwedzki|potopu szwedzkiego]].
 
W Polsce zbroje takie noszone były początkowo przez [[Rajtaria|rajtarię]] (stąd staropolskie określenie "''zbroja rajtarska"''), a w epoce saskiej nawet przez [[husaria|husarię]]. Polscy [[Wazowie]] w nich się portretowali; obecnie znajdują się one w [[Livrustkammaren]] w Sztokholmie jako trofea wojenne z czasu tzw. [[Potop szwedzki|potopu szwedzkiego]].
Z zbiegiem czasu poszczególne jej elementy zostały zarzucone; uproszczona wersja używana przez [[arkebuzer]]ów zwana jest [[zbroja arkebuzerska|zbroją arkebuzerską]]. Na przełomie XVII i [[XVIII wiek|XVIII]] w. ostał się tylko kirys nabijany po bokach mosiężnymi gwoździami, z zapinkami łączącymi napierśnik z naplecznikiem z mosiądzu w karpią łuskę oraz obszyty po bokach pąsowym kaszmirem i złotym galonkiem. Do tego był nowy hełm żelazny w formie antycznej á la [[Minerwa]], z meduzą lub orłem z przodu, z grzebieniem i podpinkami, z mosiężnym okuciem daszka, z otokiem z czarnego niedźwiedziego futra, z piórem pąsowym na lewym boku i podgrzebieniem z czarnego włosia.
 
<gallery perrow=6>
=== Bibliografia ===
File:Armure-16e-p1030461.jpg|Zbroja kirasjerska z końca XVI w.
* {{Cytuj książkę | nazwisko=Kwaśniewicz | imię=Włodzimierz | autor link= | inni= | tytuł=Leksykon dawnego uzbrojenia ochronnego | data=2005 | wydawca=Dom Wydawniczy BELLONA | miejsce=Warszawa | isbn=978-83-11-10063-3 | strony=}}
File:Armure savoyarde IMG 3809.jpg|Zbroja kirasjerska z wczesnego wieku XVII w.
* {{Cytuj książkę | nazwisko=Żygulski (junior) | imię=Zdzisław | inni= | tytuł=Broń w dawnej Polsce na tle uzbrojenia Europy i Bliskiego Wschodu | data=1982 | wydawca=PWN | miejsce=Warszawa | isbn=83-01-02515-8 | strony=}}
File:Demi-armure MG 0793.JPG|Zbroja kirasjerska z połowy XVII w.
* {{Cytuj książkę | nazwisko=Żygulski (junior) | imię=Zdzisław | inni= | tytuł=Broń wodzów i żołnierzy | data=2004| wydawca=Kluszczyński | miejsce=Kraków | isbn=83-89550-02-4 | strony=}}
File:Armadura Portuguesa.JPG|Portugalska półzbroja z przełomu XVII-XVIII w.
File:Armure-cuirassier-p1030455.jpg|Francuski [[kirys]] z XIX wieku.
File:Corazacomlpeta.jpg|Hiszpański [[kirys]] z XX wieku.
</gallery>
=== Bibliografia ===
{{Bibliografia start}}
* {{Cytujcytuj książkę | nazwisko=Kwaśniewicz | imię=Włodzimierz | autor link= | inni=[[Włodzimierz Kwaśniewicz]]| tytuł=Leksykon dawnego uzbrojenia ochronnego | data=2005 | wydawca=Dom Wydawniczy BELLONA | miejsce=Warszawa | isbn=978-83-11-10063-3 | strony=}}
* {{Cytujcytuj książkę | nazwiskoautor = [[Zdzisław Żygulski (junior) | imię=Zdzisław | inni= Żygulski]]| tytuł=Broń w dawnej Polsce na tle uzbrojenia Europy i Bliskiego Wschodu | data=1982 | wydawca=PWN | miejsce=Warszawa | isbn=83-01-02515-8 | strony=}}
* {{Cytujcytuj książkę | nazwiskoautor = [[Zdzisław Żygulski (junior) | imię=Zdzisław | inni= Żygulski]]| tytuł=Broń wodzów i żołnierzy | data=2004| wydawca=Kluszczyński | miejsce=Kraków | isbn=83-89550-02-4 | strony=}}
{{Bibliografia stop}}
 
[[Kategoria:Zbroje]]
 
[[ru:Кирасирский доспех]]
[[en:Munition armour]]