Wielka Gra: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nous (dyskusja | edycje)
m poprawa linków, drobne merytoryczne
Linia 6:
Rywalizacja miała charakter zarówno wojskowy (choć nie doszło do bezpośredniego starcia brytyjsko-rosyjskiego) jak i dyplomatyczny. Koncepcje przedstawiające ''Wielką Grę'' jako konflikt przede wszystkim wywiadów obu państw nie znajduje potwierdzenia w źródłach (patrz sekcja Kontrowersje).
 
Jako orientacyjne daty początku i końca Wielkiej Gry przyjmuje się Traktat z [[Guliston|Gulistanu]] z [[1813]] roku (kończący pierwszą[[Wojna rosyjsko-perska (1804-1813)|wojnę rosyjsko-[[Iran|perską]] i stanowiący o przyłączeniu obecnego [[Azerbejdżan]]u do Rosji) i [[Porozumienie rosyjsko-angielskie]] z [[1907]] r., która podzieliła strefy wpływów w [[Azja Środkowa|Azji Środkowej]].
Europejskim konfliktem powiązanym z Wielką Grą była [[wojna krymska]] l. 1853-55 między [[Wielka Brytania|Wielką Brytanią]], [[Francja|Francją]] i [[TurcjaImperium osmańskie|Turcjąimperium osmańskim]] a [[Rosja|Rosją]].
 
== Przebieg ==
Linia 13:
Stopniowa rosyjska ekspansja na tereny obecnego [[Uzbekistan]]u i [[Turkmenistan]]u była przyczyną niepokoju Brytyjczyków, dla których postępy rosyjskie zagrażały bezpieczeństwu "klejnotu w koronie" Imperium Brytyjskiego – [[Indie|Indii]].
 
Chcąc wzmocnić swoją pozycję w regionie, Brytyjczycy siłą wynieśli do władzy w Afganistanie marionetkowego władcę Shuja[[Szuja SzachaSzah Durrani|Szudżę Szaha]] w [[1838]], jednak z racji powszechnej wrogości i otwartych ataków na żołnierzy na ulicach [[Kabul]]u, musieli wycofać swoje siły w 1842 r, ostatecznie tracąc je w całości (ok. 4,500 żołnierzy). Upokorzeni Anglicy musieli tymczasowo powściągnąć swoje ambicje, a Afganistan, szczególnie po [[Powstanie sipajów|powstaniu sipajów]], był postrzegany jako [[Kordon sanitarny (polityka)|państwo buforowe]].
 
=== Rosyjska ekspansja i druga wojna brytyjsko-afgańska ===