Braunit: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
MastiBot (dyskusja | edycje)
m Robot odlinkowuje "Videograf II"
rozbudowa artykułu
Linia 1:
{{Minerał infobox
'''Braunit''' – [[minerał]] o wzorze: '''Mn<sub>2</sub>O<sub>3</sub>''' ([[tlenek manganu (III)]]), jedna z ważniejszych [[ruda|rud]] [[mangan]]u. Stosowany do otrzymywania czystego [[pierwiastek chemiczny|pierwiastka]]. Największe złoża tego minerału występują w [[Kazachstan]]ie, [[Indie|Indiach]], [[Brazylia|Brazylii]] i [[Szwecja|Szwecji]].
| pusty wiersz =
| Nazwa = Braunit
| grafika4 = Braunite-195637.jpg
 
| grafika4_opis = Braunit
| grafika5 =
| grafika5_opis =
| grafika6 =
| grafika6_opis =
| Inne nazwy =
| Skład chemiczny = '''Mn<sup>2+</sup> Mn<sup> 3+</sup> <sub>6</sub> SiO<sub>4</sub> O<sub>20</sub> '''
| Twardość w skali Mohsa = 6-6.5
| Przełam = nierówny
| Łupliwość = dobra do doskonałej
| Pokrój kryształu = tzw. pseudooktaedry
| Układ krystalograficzny = tetragonalny
| Topliwość =
| Właściwości mechaniczne = kruchy
| Gęstość minerału = 4,8
| Barwa = czarna do brunatnoczarnej
| Rysa = brunatnoczarna, czarna
| Połysk = metaliczny
| Współczynnik załamania =
| Inne własności optyczne =
| Postacie alotropowe =
| Szczególne własności =
}}
 
 
'''Braunit''' – [[minerał]] z gromady [[krzemian]]ów, tlenokrzemian manganu o wzorze: '''Mn<sup>2+</sup> Mn<sup> 3+</sup> <sub>6</sub> SiO<sub>4</sub> O<sub>20</sub>''' ‘ ([[tlenek manganu (III)]]).
Nazwa pochodzi od nazwiska niemieckiego badacza K. Brauna. Jest [[minerał]]em rzadkim.
 
== Właściwości ==
Tworzy kryształy o [[pokrój kryształu|pokroju]] [[bipiramida|bipiramid]] i pseudooktaedrów.
Tworzy [[skupienia minerałów|skupienia]] zbite, ziemiste, skorupowe. Jest kruchy, nieprzezroczysty, o tłustym lub metalicznym połysku. Niekiedy zawiera domieszki [[żelazo|żelaza]], [[wapń|wapnia]], [[bor]]u, [[bar]]u. Rozpuszcza się w HCL, HNO<sub>3</sub>. Ma własności magnetyczne.
== Występowanie ==
Stanowi składnik złóż [[mangan]]u, spotykany jest w żyłach kruszcowych i [[skarn]]ach. Minerałami współwystępującymi są: [[piroluzyt]], [[hausmannit]], [[manganit]], [[psylomelan]], [[magnetyt]], [[baryt]], [[kalcyt]], [[kwarc]], [[syderyt]].
'''Miejsca występowania;''' Największe złoża tego minerału występują w [[Kazachstan]]ie - Dżezkazgan, [[Rosja|Rosji]] – na [[Ural]]u, w [[Indie|Indiach]] – Sitapar, w [[Brazylia|Brazylii]]- Ouro Preto, [[Minas Gerais]], w [[RPA]], [[USA]] – [[Teksas]], [[Arkansas]], [[Arizona]]. W [[Europa|Europie]]wystepuje w [[Szwecja|Szwecji]] – Nordmark, Jakobsberg i [[Niemcy|Niemczech]].
 
W Polsce został znaleziony w okolicach [[Wałbrzych]]a.
 
 
== Zastosowanie ==
*jedna z ważniejszych [[ruda|rud]] [[mangan]]u, zawiera do 87 % MnO<sub>2</sub>.
*stosowany do otrzymywania czystego [[pierwiastek chemiczny|pierwiastka]].
*poszukiwany kamień kolekcjonerski
== Bibliografia ==
{{Bibliografia start}}
# {{cytuj książkę |autor=Romuald Hassa |autor2=Janusz Mrzigod |autor3=Janusz Nowakowski |tytuł=Podręczny słownik chemiczny |wydanie=I |wydawca=Videograf II |miejsce=Katowice |rok=2002 |isbn=83-71-83-240-0}}
# {{cytuj stronę|url=http://portalwiedzy.onet.pl/610,,,,braunit,haslo.html|tytuł=Braunit w WIEM.pl|data dostępu=2011-02-25}}
#R Duda, L Reji – Wielka Encyklopedia Minerałów – Elipsa 2 isbn=83-86013-00-1
#W Schumann – Minerały świata – Almapress, isbn=83-7020-313-2.
#J Parafiniuk – Minerały systematyczny katalog 2004 – Towarzystwo Geologiczne „Spirifer” W-wa 2005
 
{{Bibliografia stop}}
 
 
{{commonscat|braunite}}
 
[[Kategoria:Kruszce i rudy]]
 
[[en:Braunite]]