Automatyczny stabilizator: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Automatyczne stabilizatory przeniesiono do Automatyczny stabilizator: nazwa w liczbie pojedynczej |
nowy |
||
Linia 1:
'''Automatyczne stabilizatory''' - to elementy przychodów i wydatków budżetowych, które mają właściwości automatycznego – a więc nie poprzedzonego wcześniejszymi decyzjami władz – reagowania na zmiany sytuacji gospodarczej w kierunku wyzwalania przeciwstawnych, kompensujących wahania popytu impulsów.
===Rodzaje automatycznych stabilizatorów koniunktury===
Do najważniejszych automatycznych stabilizatorów koniunktury zalicza się:
- podatki dochodowe
- podatki pośrednie
- zasiłki z tytułu bezrobocia i inne świadczenia społeczne
- programy pomocy dla rolnictwa
===Działanie automatycznych stabilizatorów koniunktury===
Działanie automatycznych stabilizatorów koniunktury wynika z właściwej niektórym dochodom podatkowym i wydatkom budżetowym wrażliwości (elastyczności) na zmiany sytuacji koniunkturalnej. <br />
Stabilizacyjne oddziaływanie polityki podatkowej wynika z faktu, że wielkość dochodów budżetowych nie jest niezależna od sytuacji gospodarczej. W przypadku podatków automatyczna stabilizacja koniunktury wiąże się z progresywnie skonstruowanymi skalami podatkowymi, elastycznie reagującymi na zmiany dochodów podatników, wywołane zmianami ich aktywności gospodarczej pod wpływem wahań w cyklu koniunkturalnym. W warunkach spadku koniunktury – czego wyrazem są m.in. malejące dochody – progresja podatkowa zmniejsza ciężar opodatkowania, przeciwdziałając nadmiernemu spadkowi popytu, produkcji i zatrudnienia. W warunkach nadmiernej ekspansji gospodarczej, kiedy dochody szybko rosną, powoduje wyhamowanie popytu i nadmiernie „przegrzanej” koniunktury. <br />
Wydatki budżetu na zasiłki dla bezrobotnych i pomoc społeczną rosną w okresach złej koniunktury. Podtrzymują one zmniejszający się zagregowany popyt. Gdy koniunktura polepsza się, rośnie zatrudnienie, a wydatki te zmniejszają się. Podobnie do automatycznych stabilizatorów koniunktury działają dywidendy oraz import. Korporacje prowadzą politykę wypłacania w miarę stałych dywidend, niezależnych od bieżącego poziomu zysków. Gdy w okresie dobrej koniunktury zyski korporacji rosną, dywidendy są bardziej stabilne; podobnie jest w okresach recesji. Import, czyli zagraniczny popyt na produkty danego kraju, również może działać stabilizująco na zagregowany popyt, jednak pod warunkiem, że źródła zaburzeń koniunktury tkwią w gospodarce krajowej. Szacuje się, że np. w gospodarce amerykańskiej automatyczne stabilizatory koniunktury zmniejszają fluktuacje gospodarcze o około 1/3, nie są jednak w stanie całkowicie ich wyeliminować.
===Zalety automatycznych stabilizatorów koniunktury===
Podstawową zaletą jest samoczynny charakter automatycznej stabilizacji, wynikający stąd, że uruchomienie jej mechanizmów nie musi wynikać z decyzji władz ani być poprzedzone rozstrzygnięciem, czy zakłócenie w gospodarce jest na tyle silne, by władze musiały zareagować, co upodabnia automatyczną stabilizację do naturalnych mechanizmów rynkowych. Zaletą jest też szybkość reagowania na zmiany sytuacji gospodarczej oraz eliminacja opóźnień związanych z wprowadzeniem środków polityki aktywnej, co znacznie zwiększa możliwości przyspieszenia budżetowej reakcji na cykliczne wahania koniunktury.
===Wady automatycznych stabilizatorów koniunktury===
Zasadniczą słabością jest mechaniczny charakter ich reakcji na zmiany popytu. Generują one bowiem impulsy stabilizujące niezależnie od fazy cyklu koniunkturalnego. Przeciwdziałają zakłóceniom równowagi i wahaniom cyklicznym, hamując zarówno wzrost jak i spadek popytu; ich zadaniem jest obrona „wyjściowych” rozmiarów popytu. Utrudniają jednak przywracanie równowagi w przypadku jej naruszenia, gdyż nie tworzą nowego popytu, hamując tylko spadek istniejącego. W odniesieniu do gospodarki wykazującej tendencje wzrostowe osłabiają te tendencje, ponieważ hamują wzrost popytu wywołany nie tylko czynnikami koniunkturalnymi, lecz także mieszczącymi się w normalnej ścieżce wzrostu gospodarczego. Bezradne są również wobec zakłóceń natury strukturalnej.
== Źródła ==
* {{cytuj książkę |nazwisko =
*
[[Kategoria:Makroekonomia]]
| |||