Heurystyka dostępności: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
napisanie artykułu na nowo |
m drobne redakcyjne |
||
Linia 1:
'''Heurystyka dostępności''' (''ang. availability heuristic'') to uproszczona metoda wnioskowania polegająca na przypisywaniu większego prawdopodobieństwa zdarzeniom, które łatwiej przywołać do świadomości i są bardziej nacechowane emocjonalnie. Metoda ta jest jedną z [[heurystyki wydawania sądów|heurystyk wydawania sądów]] opisanych przez [[Amos Tversky|Amosa Tversky'ego]] i [[Daniel Kahneman|Daniela Kahnemana]], prowadzących do [[błąd poznawczy|błędów poznawczych]]{{r|kahneman1982}}.
Przykładowo osoby, które padły ofiarą kradzieży, przeceniają wystąpienie takiego zdarzenia w przyszłości. Częstotliwość wypadków lotniczych jest uznawana za znacznie wyższą zaraz po każdym takim wypadku. Podobnie ludzie często obawiają się bardzo rzadkich przyczyn śmierci, jeśli są one dramatyczne: atak rekina, zamach terrorystyczny itp{{r|carroll}}.
== Badania ==
Linia 13:
== Wpływ heurystyki dostępności na błędy poznawcze ==
* [[Błąd konfirmacji]] polegający na preferowaniu informacji, które potwierdzają wcześniejsze oczekiwania i hipotezy, niezależnie od tego, czy te informacje są prawdziwe{{r|plous}}.
* [[Efekt pewności wstecznej]], czyli tendencja do oceniania przeszłych wydarzeń jako bardziej przewidywalnych niż rzeczywiście były{{r|fischfoff}}.
* [[Efekt subaddytywności]] polegający na ocenianiu prawdopodobieństwa całości jako mniejszego, niż prawdopodobieństwo poszczególnych części{{r|fox}}.
* [[Efekt świeżości]] polegający na silniejszym oddziaływaniu informacji, które nadeszły jako ostatnie (najświeższych), niż tych, które pojawiły się wcześniej{{r|tyszka}}.
* [[Egocentryzm atrybucyjny]] polegający na skłonności do przypisywania sobie większej odpowiedzialności za konsekwencje wspólnie wykonywanej pracy, niż skłonny jest to uznać postronny obserwator{{r|strelau}}.
* [[Zależność magiczna]] – termin z zakresu teorii warunkowania sprawczego oznaczający taką relację między reakcją (zachowaniem) a wzmocnieniem (nagrodą), która nie istnieje w rzeczywistości, ale istnieje w przekonaniu organizmu (w języku potocznym używane zamiennie z pojęciem "zabobon", "przesąd"){{r|zimbardo}}.
== Zobacz też ==
* [[Heurystyki wydawania sądów]]
Linia 33:
<ref name="plous">{{Cytuj pismo | nazwisko = S. Plous | tytuł = The Psychology of Judgment and Decision Making | rok = 1993 | wydawca = McGraw-Hill | strony=233|oclc = 26931106}}</ref>
<ref name="fischfoff">{{cytuj pismo|autor=B. Fischhoff, R. Beyth|tytuł=I knew it would happen: Remembered probabilities of once—future things|czasopismo=Organizational Behavior and Human Performance|wolumin=13 (1)|strony=1–16|data=1975|doi=10.1016/0030-5073(75)90002-1}}</ref>
<ref name="strelau">{{cytuj książkę |
<ref name="fox">{{cytuj pismo|autor=C. R. Fox, J. Levav|tytuł=Familiarity Bias and Belief Reversal in Relative Likelihood Judgment|czasopismo=Organizational Behavior and Human Performance|wolumin=82 (2)|strony=268-292|data=2000|url=http://personal.anderson.ucla.edu/policy.area/faculty/fox/obhdp00.pdf|doi=10.1006/obhd.2000.2898}}</ref>
<ref name="zimbardo">{{cytuj książkę|autor=[[Philip Zimbardo|P. G. Zimbardo]], F.L. Ruch|tytuł=Psychologia i życie|wydawca=Wydawnictwo Naukowe PWN|miejsce=Warszawa|data=1994|isbn=83-01-04040-8}}</ref>
<ref name="tyszka">{{cytuj książkę|autor=T. Tyszka|tytuł=Psychologiczne pułapki oceniania i podejmowania decyzji|wydawca=Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne|miejsce=Gdańsk|data=1999|strony=35|isbn=8385416951|oclc=749621473}}</ref>
}}
▲* Carroll, J. S. (1978). The effect of imagining an event on expectations for the event: An interpretation in terms of the availability heuristic. ''Journal of Experimental Social Psychology'' '''14''', 88-96.
[[Kategoria:Błędy poznawcze]]
| |||