Województwo malborskie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Mathiasrex (dyskusja | edycje)
m kat.
JDavid (dyskusja | edycje)
WP:SK przebudowa i uźródłowienie, Potrzebne źródło do powierzchni
Linia 1:
{{Województwo I RP infobox|
| nazwa_województwa = Województwowojewództwo malborskie|
| woj_dopełniacz = województwa malborskiego|
| herb_woj = ImagePlik:POL województwo malborskie IRP COA.svg|
| mapa_woj = GrafikaPlik:MalborskieIRP.png|
| nazwa łacińska = Palatinatus Marienburgensis|
| istniało = 1466|
| istniało2 = 1772|
| prowincja = [[Wielkopolska (prowincja Korony Polskiej)wielkopolska|Wielkopolskawielkopolska]]|
| stolica_woj = Malbork|
| sejmik = Sztum|
| wojewodowie = malborscy|
| starostowie = |
| trakty = |
| powierzchnia_woj = 2 096|
| powiaty = 4|
| senatorowie = 3|
| ludność_woj = |
| rok = |
| gęstość_woj = |
}}
'''Województwo malborskie''' – [[województwo]] [[I Rzeczpospolita|I Rzeczypospolitej]], utworzoneistniejące w [[1466]]latach 1466–1772. jakoStanowiła jednojedną z trzechczterech województwczęści [[Prusy Królewskie|Prus Królewskich]]., Istniałonależących do [[1772prowincja wielkopolska|prowincji wielkopolskiej]],. gdyStolicą w wynikubył [[IMalbork]], rozbiórjednakże Polski|Isejmiki rozbioruziemskie Polski]]odbywały się w [[Królestwo PrusSztum]]ie, zagarnęłoa większośćwojewoda rezydował w [[Dzierzgoń|Dzierzgoniu]] jego(wtedy terytoriumKiszpork).
 
== Historia ==
===Podział administracyjny===
Województwo zostało utworzone w 1466 r.
Stolicą województwa był [[Malbork]], gdzie na przemian z [[Grudziądz]]em odbywały się sesje [[sejmik generalny|sejmu stanów pruskich]] (tzw. generał pruski).
Województwo dzieliło się ono na 4 [[powiat]]y:
**[[Sztum|sztumski]]
**[[Dzierzgoń|kiszporski]] (dzierzgoński)
**[[Elbląg|elbląski]]
**[[Malbork|malborski]]
 
Województwo istniało do 1772, gdy w wyniku [[I rozbiór Polski|I rozbioru Rzeczypospolitej]] tereny województwa zostały w całości włączone do [[Królestwo Prus|Królestwa Prus]].
[[Sejmik]]i wojewódzkie odbywały się w [[Sztum]]ie, gdzie wybierano 8 posłów (po dwóch z [[powiat]]u) na [[sejmik generalny]] dla Prus Królewskich i 2 deputatów do [[Trybunał Koronny|Trybunału Koronnego]] w [[Piotrków Trybunalski|Piotrkowie]].
 
== Terytorium ==
===Wojewodowie malborscy===
Województwo malborskie było najmniejszym województwem [[Prusy Królewskie|Prus Królewskich]]. Obejmowało obszar od [[Zatoka Gdańska|Zatoki Gdańskiej]] i [[Zalew Wiślany|Zalewu Wiślanego]], granicząc od wschodu z [[Księstwo Warmińskie|Księstwem Warmińskim]] i [[Prusy Książęce|Prusami Książęcymi]]. Od południa także z częścią Prus Książęcych zwanych [[Pomezania|Pomezanią]], a od zachodu graniczyło z [[województwo pomorskie|województwem pomorskim]] poprzez koryto Wisły. Województwo obejmowało znaczną część [[Żuławy Wiślane|Żuław Wiślanych]].
 
{{fakt|Województwo obejmowało obszar 2096 km².|data=2012-03}}
 
== Administracja ==
StolicąZa stolicę województwa byłuznawano [[Malbork]], gdzie na przemian z [[Grudziądz]]em odbywały się sesje [[sejmik generalny|sejmu stanów pruskich]] (tzw. generał pruski)<ref name="Gloger1903"/>.
 
Województwo malborskie dzieliło się ono na 4 [[powiat]]y<ref name="Gloger1903"/>:
* [[sztum]]ski
** [[Dzierzgoń|kiszporski]] (dzierzgoński)
** [[Elbląg|elbląski]]
** [[Malbork|malborski]]
 
Województwo miało 1 starostwo grodowe kiszporskie (dzierzgońskie) oraz 2 starostwa niegrodowe: sztumskie, tolkmickie. [[Zygmunt Gloger]] wskazywał, że były jeszcze inne<ref name="Gloger1903">{{cytuj książkę|nazwisko=Gloger|imię=Zygmunt|tytuł=Geografia historyczna ziem dawnej Polski|miejsce=Kraków|data=1903|rozdział=Część II: Podział na prowincje i województwa, Województwo Malborskie|url=http://literat.ug.edu.pl/glogre/0029.htm}}</ref>.
 
Wojewoda malborski był jednocześnie [[starosta|starostą]] kiszporskim (dzierzgońskim),. gdzieWybierał teżsobie sprawowałpodwojewodziego i pisarza. Sprawował także [[sąd grodzki|sądy grodzkie]] w [[Dzierzgoń|Dzierzgoniu]] (wtedy Kiszpork)<ref name="Gloger1903"/>.
 
{{main|wojewodowie malborscy}}
 
W Malborku nie odbywały się sądy, a jedynie w [[Dzierzgoń|Dzierzgoniu]] oraz sądy grodzkie i ziemskie w Sztumie. Sądy ziemskie sprawował sędzia ziemski z ławnikami<ref name="Gloger1903"/>.
Wojewoda malborski był jednocześnie [[starosta|starostą]] kiszporskim (dzierzgońskim), gdzie też sprawował [[sąd grodzki|sądy grodzkie]].
 
== Sejmiki ==
[[SejmikSejmiki ziemskie]]i wojewódzkie odbywały się w [[Sztum]]ie, gdzie wybierano 8 posłów (po dwóch z [[powiat]]upowiatu) na [[sejmik generalny]] dla Prus Królewskich i 2 deputatów do [[Trybunał Koronny|Trybunału Koronnego]] w [[Piotrków Trybunalski|Piotrkowie]]<ref name="Gloger1903"/>.
 
Gród w Sztumie zależał od starosty w Kiszporku (czyli wojewody)<ref name="Gloger1903"/>.
 
{{Przypisy}}
 
{{Podział I RP}}
Linia 42 ⟶ 60:
[[Kategoria:Województwa I Rzeczypospolitej|Malborskie]]
[[Kategoria:Malbork]]
[[Kategoria:Powiśle ]]
[[Kategoria:Prusy Królewskie]]