Wersja z 06:25, 25 mar 2012 edytuj Mirek46 (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 43 706 edycji m drobne merytoryczne, infobox: +data dzienna i miejsce śmierci, źródła/przypisy ← poprzednia edycja		Wersja z 07:30, 25 mar 2012 edytuj anuluj edycję Mirek46 (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 43 706 edycji m drobne merytoryczne, uzupełnienie sekcji Twórczość.., bibliografia następna edycja →
Linia 40: }} '''Piotr Tomicki''' inne formy nazwiska: ''Tomicius, Tomiczki'', [[Łodzia (herb szlachecki)\|herbu Łodzia]] (ur. [[1464]] w [[Tomice (powiat poznański)\|Tomicach]], zm. 29 października [[1535]] w [[Kraków\|Krakowie]]) – [[biskupi przemyscy\|biskup przemyski]], [[biskupi poznańscy\|poznański]] i [[biskupi krakowscy\|krakowski]], [[podkanclerzy koronny]], [[sekretarz królewski]], humanista-mecenas, mówca i dyplomata. == Życiorys == Urodził się w [[1464]] roku jako syn Mikołaja z [[Tomice (powiat poznański)\|Tomic]] koło [[Poznań\|Poznania]] – [[chorąży\|chorążego]] poznańskiego i Anny z Szamotulskich. Po śmierci ojca, w roku [[1478]], trafił na dwór swojego stryja, ~~[[Andrzej Szamotulski\|~~Andrzeja Szamotulskiego]], [[wojewodowie poznańscy i wielkopolscy\|wojewody poznańskiego]]. Wiadomo, że uczył się w szkole katedralnej w [[Gniezno\|Gnieźnie]], następnie około roku [[1486]] studiował w [[Lipsk]]u, a następnie na [[Uniwersytet Jagielloński\|Akademii Krakowskiej]], gdzie uzyskał w [[1490]] bakalaureat, a w [[1493]] magistrat filozofii. W tym samym roku rozpoczął studia prawnicze w [[Bolonia\|Bolonii]], które w [[1500]] zakończył doktoratem dekretów. Prawdopodobnie studiował także w Wiedniu. Zaraz po ukończeniu studiów rozpoczął praktykę w [[Kuria Rzymska\|kurii rzymskiej]], zostając kanclerzem [[kardynał (godność)\|kardynała]] [[Fryderyk Jagiellończyk\|Fryderyka Jagiellończyka]], który nadał mu, pomimo że nie był duchownym, szereg beneficjów kościelnych, w tym archidiakonat krakowski. Po śmierci kard. Fryderyka trafił na dwór [[biskupi poznańscy\|biskupa poznańskiego]], [[Jan Lubrański\|Jana Lubrańskiego]], gdzie przebywał w latach [[1503]]-[[1506]]. Następnie trafił do kancelarii koronnej króla [[Zygmunt I Stary\|Zygmunta Starego]], w służbie którego wielokrotnie posłował jako [[sekretarz królewski]] na [[Węgry]], [[Wołoszczyzna\|Wołoszczyznę]] i [[Pomorze]]. Podczas swojej służby otrzymał od króla liczne nadania. W roku [[1511]] przyjął święcenia kapłańskie, a w [[1514]] sakrę biskupią, przyjmując godność biskupa [[Przemyśl\|przemyskiego]], a rok później został podkanclerzym koronnym (urząd ten sprawował do śmierci). W roku [[1515]] wraz z kanclerzem koronnym [[Krzysztof Szydłowiecki\|Krzysztofem Szydłowieckim]] był głównym twórcą ugody z [[Habsburgowie\|Habsburgami]]. Po śmierci [[Jan Lubrański\|Jana Lubrańskiego]], w roku [[1520]] objął biskupstwo poznańskie, zrzekając się tronu w Przemyślu. W [[Wielkopolska\|Wielkopolsce]] przebywał jednak sporadycznie, poświęcając się polityce i pracy na dworze królewskim. W roku [[1524]] r. objął godność biskupa krakowskiego (będąc nadal biskupem poznańskim), a także nuncjusza apostolskiego i kolektora danin papieskich. W roku [[1525]] zrzekł się tronu biskupiego w Poznaniu, a także doprowadził do ugody między królem a [[Albrecht Hohenzollern (1490-1568)\|Albrechtem Hohenzollernem]]. Tomicki od roku [[1524]] jednocześnie pełnił funkcje biskupa krakowskiego i podkanclerzego koronnego, co było niezgodne z ówczesnym prawem polskim (były to tzw. ''[[incompatibilia]]''). Był z tego powodu jednym z głównych (obok Szydłowieckiego) przeciwników [[Ruch egzekucyjny\|ruchu egzekucyjnego]]. Piotr Tomicki należał do najważniejszych przedstawicieli polskiego renesansu. Studia we [[Włochy\|Włoszech]] i pobyt na dworze Jana Lubrańskiego, a także kontakty ze światłymi umysłami [[Europa\|Europy]], w tym z [[Erazm z Rotterdamu\|Erazmem z Rotterdamu]], ukształtowały w nim humanistyczne zainteresowania. Do głównych zasług Tomickiego należy jego mecenat nad artystami. Na jego polecenie Andrzej Górski spisał ''[[Acta Tomiciana]]'' – zbiór dokumentów z czasów sprawowania przez Tomickiego urzędu podkanclerskiego, na Akademii Krakowskiej utworzył Katedrę Prawa Rzymskiego oraz wprowadził nauczanie [[język grecki\|greki]] i [[język hebrajski\|hebrajskiego]]. W Wielkopolsce ufundował cenne płyty nagrobne: stryjowi w [[Szamotuły\|Szamotułach]] i ojcu w Tomicach. Linia 55: == Twórczość == === Najważniejsze dzieła === ''Ad serenissimum principem Sigismundum Augustum... epistola'', Frankfurt n/Menem 1577 Akta dyplomatyczne (relacje z poselstw, pisma urzędowe, instrukcje, mowy, itp.) z lat 1507-1534, zebrane przez Stanisława Górskiego; wyd.: ''Acta Tomiciana'', t. 1 (1852) – t. 16, cz. 1-2 (1961) passim., (tu np. ''Legatio a Sigismundo Rege ad duces Silesiae per Petrum Tomiczki dicta...'' 1511; ''Petrus Tomiczki ex parte Sigismundi regis respondit dominis Hungaris...'', 1515). === Listy i materiały (ważniejsze) === Korespondencja z lat 1507-1534 (m.in. listy do i od: księcia pruskiego Albrechta, królowej Bony, S. Borka, J. Dantyszka, Ł. Górki, kardynała Achilla de Grassis, biskupa J. Konarskiego, A. Krzyckiego, arcybiskupa J. Łaskiego, J. Lubrańskiego, Krzysztofa i Mikołaja Szydłowieckich, J. Tarnowskiego, B. Wapowskiego, J. Zambockiego, Zygmunta Starego); ''Acta Tomiciana'', t. 1 (1852) – t. 16, cz. 1-2 (1961) passim., (tu także wiadomości o wcześniejszych wydaniach) Fragmenty korespondencji z lat 1526-1530, dot. sprawy tronu J. Z. Zapolyi na Węgrzech; przedr. W. Pociecha "O zjeździe w Poznaniu w roku 1530", ''Pamiętniki Biblioteki Kórnickiej'' 1947, s. 20 nn. Fragmenty listów do J. Dantyszka z lat 1532-1535, ogł. w przekł. polskim A. Grabowski ''Starożytności historyczne polskie'', t. 2, Kraków 1840 Korespondencja z Erazmem z Rotterdamu, zob.: ''Opus epistolarum Desiderii Erasmi Roterodami, per autorem... recognitum, et adiectis innumeris novis fere ad trientem auctum'', Bazylea 1529; Erazm z Rotterdamu ''Epistolarum opus'', Bazylea 1538; ''Epistolarum D. Erasmi Roterodami libri XXXI, et P. Melanchtonis libri IV'', Londyn 1642; Erazm z Rotterdamu ''Opera omnia'', t. 3, Lejda 1703; ''Opus epistolarum D. Erasmi Roterodami...'', wyd. H. M. Allen, H. W. Garrod, Oksford 1941 i in.; pojedyncze listy do Erazma z Rotterdamu, dat. w Krakowie: 17 sierpnia 1531, 25 sierpnia 1533, 20 października 1535, wyd. T. Wierzbowski ''Materiały do dziejów piśmiennictwa polskiego'', t. 1, Warszawa 1900, s. 325-331; 1 list wyd. F. R. Goezjusz ''Otium Varsaviense in selectis ex Historia litteraria Poloniae argumentis explicandis insumtum'', Wrocław 1755 – Listy od Erazma z Rotterdamu, dat. we Fryburgu: 4 lutego 1532, 28 lutego 1535, wyd. T. Wierzbowski ''Materiały do dziejów piśmiennictwa polskiego'', t. 1, Warszawa 1900, s. 47-48, 326 Do biskupa J. Uchańskiego z roku 1534, wyd. T. Wierzbowski ''Uchańsciana, czyli zbiór dokumentów wyjaśniających życie i działalność Jakuba Uchańskiego'', t. 4, Warszawa 1892, s. 156 Do Mikołaja z Lwówka (M. Jaskiera), dat. w Kielcach w kwietniu 1535, wyd. T. Wierzbowski ''Materiały do dziejów piśmiennictwa polskiego'', t. 1, Warszawa 1900, s. 49; zob. także pismo, dat. w Krakowie 2 października 1535 dotyczące przekł. łacińskiego ''Speculum Saxonum'', wyd. T. Wierzbowski ''Materiały do dziejów piśmiennictwa polskiego'', t. 1, Warszawa 1900, s. 53-54 Do J. Cochleusa, dat. w Kielcach 21 grudnia 1534, wyd. T. Wierzbowski ''Materiały do dziejów piśmiennictwa polskiego'', t. 1, Warszawa 1900, s. 45-46 Listy do P. Tomickiego, w: R. Dubravius ''Libellus de componendis epistolis'', brak miejsca wydania (1511 – 2 edycje); inne wyd.: Kraków 1515; Kraków 1522(?); Kraków 1524 List łaciński od Rafała Leszczyńskiego, dat. w Augsburgu 25 września 1514, wyd. wraz z przekł. polskim: W. S. Broel-Plater ''Zbiór pamiętników do dziejów polskich'', t. 1, Warszawa 1858, s. 55-59 Od J. Łaskiego, reformatora, dat. w Krakowie: 6 marca 1533, 16 stycznia 1534, wyd. H. Dalton ''Lasciana nebst den ältesten evangelischen Synodalprotokollen Polens 1555-1561, Berlin 1898, nr: 24, 26 Pisma urzędowe i listy z lat 1520-1531, m.in. od papieży: Leona X i Klemensa VII, wyd. A. Theiner ''Vetera monumenta Poloniae et Lithuaniae'', t. 2, Rzym 1861, s. 405-406, 480-481 i in. 3 listy z lat: 1526, 1535 od Jana Tarnowskiego, królewny Jadwigi, Zygmunta Augusta, wyd. A. Przezdziecki ''Jagiellonki polskie w XVI wieku'', t. 5, wyd. J. Szujski, Kraków 1878 Dod., s. 4-8, 12-13 List od króla Zygmunta, wyd. w: A. Lipski ''Decas questionum publicarum Regni'', Kraków 1616; inne wydania zob. Estreicher XXI, 315-316 Od J. Dantyszka, dat. 1538 (tzw. "Judicium meum de Luthero"), wyd. J. Hipler "Nicolaus Kopernikus und Martin Luter", ''Zeitschrift f. Geschichte... Ermlands'', t. 4 (1869), s. 545-548; wyd. osobne: Braniewo 1868; przedr. (z poprawkami) I. Chrzanowski, S. Kot ''Humanizm i reformacja w Polsce'', Lwów 1927, s. 151-153 Potwierdzenie królewskie ponowionych przez P. Tomickiego praw i uposażeń kanoników Św. Ducha w Krakowie, ''Gazeta Lwowska'' 1852, nr 50-55 Dod. Testament, rękopis: ''Acta Tomiciana'', t. 16 (tzw. "Zwód Karknowskiego"), Biblioteka Narodowa, sygn. Lat. F. IV 146 q; Biblioteka Ossolińskich nr 170/II; Biblioteka Czartoryskich nr 1664 == Bibliografia == Linia 68 ⟶ 87: {{Władca-Biskup\| biskupi=poznańscy\| biskup=poznański\| poprzednik=[[Jan Lubrański]]\| następca=[[Jan Latalski]]\| lata=[[1520]]-[[1525]]\|}} {{Władca-Biskup\| biskupi=krakowscy\| biskup=krakowski\| poprzednik=[[Jan Konarski]]\| następca=[[Jan Latalski]]\| lata=[[1524]]-[[1535]]\|}} {{Podkanclerzowie koronni}} {{DEFAULTSORT:Tomicki, Piotr}} [[Kategoria:Biskupi krakowscy]] [[Kategoria:Biskupi poznańscy]]

Piotr Tomicki: Różnice pomiędzy wersjami