Fideizm: Różnice pomiędzy wersjami

'''Fideizm''' (od [[Łacina|łac.]] ''fides'' – wiara) to pogląd filozoficzny i teologiczny głoszący prymat [[wiara|wiary]] nad poznaniem [[rozum]]owym i teoriami naukowymi. Według fideisty poznanie religijne w postaci objawienia wyprzedza poznanie rozumowe, a jedynym źródłem [[wiedza|wiedzy]] w kwestiach [[wiara|wiary]] i [[etyka|etyki]] może być jedynie stała [[tradycja]] ludzkości oparta ostatecznie na pierwotnym Bożym [[Objawienie|Objawieniu]]. Jest to więc [[Racjonalizm filozoficzny|antyracjonalizm]] i [[irracjonalizm]], bo przyjmuje się istnienie prawd niedostępnych poznaniu rozumowemu.

 

 

Okres burzliwych sporów światopoglądowych między reformacją i reformą trydencką niósł za sobą konieczność krytycznego ustosunkowania się do twierdzeń przeciwników, a tym samym bujny rozwój teologii katolickiej i protestanckiej. W XVI w. pojawiły się jednak także tendencje sceptyckie, zwłaszcza we Francji. Najważniejszymi ich reprezantantami byli [[Michel de Montaigne]] i jego uczniowie [[Pierre Charron]] i biskup [[Jean Pierre Camus]], którzy głosili, że rozum ludzki nie jest zdolny do poznania prawd metafizycznych. W opozycji do tych prądów sceptyckich rozwijał się XVII-wieczny racjonalizm, reprezentowany zwłaszcza przez [[Kartezjusz]]a, a wyrastał z nich fideizm XVII-wieczny. Na gruncie teologii katolickiej pewne tendencje fideistyczne rysowały się także na tle [[De auxiliis|sporu o łaskę i usprawiedliwienie]] między jezuitami (reprezentującymi [[molinizm]]) a dominikanami (reprezentującymi [[tomizm]]). Żywym ośrodkiem antyjezuickim był zwłaszcza [[Katolicki Uniwersytet w Lowanium|Uniwersytet w Lowanium]], gdzie ukształtował się [[bajanizm]], pogląd, który wywarł znaczny wpływ na myśl Korneliusza Jansena.

 

 

Tendencje fideistyczne po raz kolejny pojawiły się w katolicyzmie w wieku XIX. Był to nowy kierunek myślenia, który rozwinął się we [[Francja|Francji]] na początku [[XIX wiek|XIX w]]. jako reakcja na idee osiemnastowiecznego [[Racjonalizm filozoficzny|racjonalizmu]].