Komes: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
WikitanvirBot (dyskusja | edycje)
m r2.7.1) (Robot dodał bg:Комит
PG (dyskusja | edycje)
drobne redakcyjne
Linia 8:
Zarządcy zamków książęcych lub królewskich w szczególnie ważnych miastach, często używali tytułu komesa nadwornego. Pełnili te same funkcje co inni na mniejszym obszarze i pod okiem księcia więc przede wszystkim musieli dbać o bezpieczeństwo i wygodę panującego. W tłumaczeniach łacińskie słowa ''comes palatinus'' zazwyczaj zastępowane są zwrotami: komes wrocławski, komes krakowski, itp. Z czasem, w miarę rozwoju hierarchii dworskiej, funkcja uległa przekształceniu, na Zachodzie w sędziego pełnomocnika władcy (zobacz: [[Palatyn (tytuł)|palatyn]]) w Polsce w [[Podkomorzy nadworny|podkomorzego]].
 
WgWedług Romana Grodeckiego<ref>Grodecki R., Polska piastowska, Warszawa 1969</ref> na przełomie XII i XIII w. na całym obszarze władztwa jednego księcia (króla) mógł być tylko jeden komes nadworny. Na tym tle doszło do konfliktu między [[Goworek (wojewoda sandomierski)|Goworkiem]], a wojewodą Mikołajem. Wtedy komes nadworny zarządzał urzędami, mianował i odwoływał w imieniu króla różnych urzędników, więc stanowisko było znaczne, ale i niepopularne bowiem zyskując przychylność nielicznych mianowanych równocześnie zyskiwało się niepomiernie więcej wrogów wśród tych pominiętych. Znamienny jest tu przykład [[Palatyn Sieciech|Sieciecha]] comesa palacii [[Władysław I Herman|Władysława Hermana]]. Według [[Gall Anonim|Galla Anonima]], rozdawał on urzędy w całym państwie swoim krewnym oraz pochlebcom nawet spoza warstwy możnych. Zwłaszcza to ostatnie wzburzyło wszystkich. Po upadku Sieciecha książę nie powołał nowego palatyna sam przejmując jego obowiązki.
 
Księżna [[Helena Znojemska|Helena]] sprawująca władzę w imieniu małoletniego [[Leszek Biały|Leszka Białego]] (po 1194 r.) również samodzielnie mianowała na urzędy, chociaż z rekomendacji swoich zaufanych, Nicolausa (duchowny) i Fulco (rycerz). Za [[Wacław II Czeski|Wacława II]] (przywilej z 1291 r.) sprawa została przesądzona. Istotne rozstrzygnięcia mogły być podejmowane tylko po konsultacjach z przedstawicielami Kościoła i miejscowego możnowładztwa. Podobne zobowiązania podjął już w 1228 r. Władysław Laskonogi tak więc eliminację urzędu palatyna oraz kolegialność decyzji można uznać za zjawisko trwałe.