Wojna austriacko-szwajcarska (1499): Różnice pomiędzy wersjami

 

 

W XV w. Habsburgowie na skutek licznych konfliktów utracili wszystkie swoje posiadłości w [[Szwajcaria|Szwajcarii]] (1415 [[Argowia|Aargau]], 1460 [[Turgowia|Thurgau]]). Po roku 1460 szwajcarskie miasta zawarły sojusze z miastami Rzeszy na północ od Renu ([[Rottweil]], [[Mühlhausen (powiat Rhein-Neckar)|Mühlhausen]], [[Buchorn]] i [[Wangen im Allgäu]]). Szwajcarskie miasta [[Zurych]] oraz [[Berno]] starały się włączyć do związku także Konstancję, silnie związaną z tymi miastami. Niektóre z miast odrzuciły ofertę przystąpienia do Związku. W roku 1468 w wyniku [[wojna szwajcarsko-austriacka o Sundgau|wojny z Austrią]] (tzw. Waldshuterkrieg) w południowym [[Schwarzwald]]zie Szwajcarzy utracili [[Sundgau]]. W wojnie burgundzkiej jednak okazali się lepsi, rozciągając swoje panowanie nad spornymi terytoriami. Także habsburski regent [[Tyrol (region)|Tyrolu]] i Górnej Austrii, książę [[Zygmunt Habsburg|Zygmunt Austriacki]] w roku 1474 uznał stan posiadania Szwajcarów. Za rządów cesarza [[Fryderyk III Habsburg|Fryderyka III Habsburga]] pojawiły się jednak kolejne zagrożenia restytucji habsburskiej w Aargau i Thurgau.

 

 

W II połowie XV w. Habsburgowie narażeni byli na częste konflikty z sąsiadami. Podczas gdy rzymsko-niemiecki cesarz Fryderyk III od roku 1477 uwikłany był w wojnę z królem węgierskim [[Maciej Korwin|Maciejem Corvinusem]], bawarscy książęta z [[Wittelsbachowie|dynastii Wittelsbachów]] odzyskali władzę w południowych Niemczech. Fryderyk III utracił w końcu wszystkie swoje sporne posiadłości na rzecz króla [[Węgry|Węgier]], po czym schronił się w jednym z klasztorów. Jego bratanek książę Zygmunt Austriacki przekazał w zastaw książętom bawarskim hrabstwo Tyrolu, a w roku 1487 odsprzedał im ziemie Górnej Austrii z wyjątkiem Vorarlbergu.

W międzyczasie cesarz Fryderyk III mianował swojego syna [[Maksymilian I Habsburg|Maksymiliana]] I nowym królem. Poprzez swoje małżeństwo z [[Maria Burgundzka|Marią Burgundzką]], córką [[Karol Zuchwały|Karola Zuchwałego]], nowy władca znalazł się w posiadaniu Niderlandów oraz księstwa [[Burgundia|Burgundii]]. W roku 1487 doszło do rozmów Maksymiliana ze Szwajcarami, w wyniku których król niemiecki uznał terytorialne posiadłości Helwetów. Szwajcarzy nie podpisali jednak z Niemcami ostatecznego dokumentu, ociągały się zwłaszcza miasta Zurych, Berno, [[Zug]] i [[Solura (miasto)|Solurę]]. W roku 1491 pod naciskiem Francji Szwajcarzy zawarli natomiast sojusz z księstwem Bawarii.

 

 

Konflikt pomiędzy [[Francja|Francją]] a Maksymilianem I o sukcesję burgundzką doprowadził do serii wojen we Flandrii i Burgundii. Spór o terytoria burgundzkie toczyć się miał prawie sto lat. Szwajcaria jako kraj dostarczający żołnierzy obu stronom została mimo woli włączona w konflikt habsbursko-francuski. We wszystkich miastach szwajcarskich znajdowali się zwolennicy zarówno jednej jak i drugiej strony. Miasta środkowej części kraju popierały Francję, natomiast Zurich i Berno trzymały stronę Habsburgów. Próby przekonania zwolenników Francji nie powiodły się Maksymilianowi I, który zaczął werbować szwabskich [[lancknecht]]ów. Pomiędzy Szwajcarami, a żołnierzami Szwabii powstała rywalizacja, obie strony obrzucały się szyderstwami i obelgami, wiele było też dezercji do obozu przeciwnika.

Próby cesarza Fryderyka III mające na celu zwiększenie znaczenia Związku Szwabskiego sprowokowały Szwajcarów, którzy południową część Szwabii uznawali za własną strefę wpływów. Szlachta ze Szwabii, mieszkańcy miast i wsi nastawieni byli do Szwajcarów wrogo. Wynikało to z faktu, że w XV w wyniku licznych kampanii szwajcarskich, ludność cywilna ucierpiała najbardziej. Niechęć ta wynikała również z różnic pomiędzy republikańsko-antyarystokratycznymi Szwajcarami a szlachtą szwabską. Nowym czynnikiem w końcu stała się konkurencja pomiędzy Szwajcarami a lancknechtami na rynku militarnym. Powstanie silnego Związku Szwabskiego było dumą tego regionu i dodało ludności poczucie bezpieczeństwa. Po obu stronach [[Ren]]u mieszkańcy obu stron obrzucali się obelgami. Szwajcarów wyzywano od pastuchów i krowiarzy (Kuhschweizer) a Szwabów od świniopasów i brudasów (Sauschwaben).

 

 

 

 

Powodem wybuchu konfliktu pomiędzy Maksymilianem I a Szwajcarami była nierozwiązana sytuacja prawna na spornych terenach. Na ziemiach, na których pojawiły się wpływy habsburskie, powstało kilka związków reprezentujących różne klasy społeczne. Niektóre z nich miały silne związki ze Szwajcarami, co było nie na rękę władcom Rzeszy.

Obie strony rozpoczynały nowy konflikt bardzo niechętnie. Maksymilian nie miał żadnego interesu w nowej wojnie, uwikłany w Burgundii oraz we Włoszech w długotrwały konflikt z Francją.

 

 

 

Na początku kwietnia obie strony rozpoczęły plądrowanie i pustoszenie terytoriów przeciwnika wzdłuż Renu. Dochodziło do licznych okrucieństw na ludności cywilnej. Szwajcarzy zdecydowali się nie brać jeńców, wszystkich żołnierzy zabijano. Była to wyraźna zmiana postępowania Szwajcarów, którzy dotąd brali jeńców dla okupu.

 

 

 

Maksymilian I w tym czasie przebywał w Niderlandach, skąd podjął marsz ku Konstancji. Jego apel o wystąpienie do wojny przeciwko Szwajcarom nie spotkał się jednak z większym odzewem, w związku z czym władca nie był w stanie wystawić do walki większych sił. Cesarz zdecydował się na atak na dolinę Muensteru (Muenstertal), starając się wykorzystać fakt, że wojska szwajcarskie przebywały nad Renem.

Związek Szwabski nie mając nadziei na wzmocnienie sił oraz z obawy przed kolejnymi atakami zdecydował wycofać swoje wojska w okolice Jeziora Bodeńskiego. Dopiero w lipcu armia rządowa w sile 2500 rycerstwa oraz 10 000 piechoty dotarła do Konstancji. Armię reprezentowało wielu książąt m.in. książę Jerzy von Baiern-Landshut, Albrecht von Sachsen, margrabia Fryderyk von Brandenburg-Ansbach, hrabia Ludwik von Pfalz. Szwajcarzy tymczasem zebrali swoje siły w okolicy Thurgau, druga grupa wojsk przebywała pod Schwaderloh. Maksymilian pozostał jednak bierny, co jest tłumaczone obawami cesarza przed wielkimi siłami przeciwnika. Dnia 22 lipca wojska rządowe opuściły obóz w Konstancji i przeniosły się do Lindau, plądrując po drodze kilka miast i atakując Rorschach. Dnia [[25 lipca]] doszło do ostatniej większej potyczki pod Thayngen. Szwabskie wojska kierowały się akurat w kierunku Schaffhausen. Podczas ataku na Thayngen napotkali jednak na silny opór mieszkańców, chroniących się za 30-oma umocnionymi wieżami. Po 17 godzinach walk nadciągnęły siły 800 Szwajcarów, co zmusiło wojska szwabskie do wycofania się bez walki pomimo przewagi liczebnej.

 

 

Na zachodzie tymczasem wojska szwabskie przeprowadziły udany rajd na [[Solura (kanton)|kanton Solothurn]], pokonując pod Birs kontyngent szwajcarskiego wojska. Oprócz jednak zdobycia rejonu Birs, siły rządowe nie mogły pochwalić się większymi sukcesami. Przeciągająca się wojna odbijała się negatywnie na finansach państwa, a żołnierze domagali się coraz głośniej zaległego żołdu. Po rozmowach z wszystkimi obecnymi książętami zdecydowano się przeprowadzić atak na Solothurn z zamiarem zdobycia całego terenu aż po Aare. Liczono na łupy, które mogłyby pokryć zobowiązania wobec wojska.

 

 

 

Po klęsce pod Dornach rycerstwo szwabskie straciło zaufanie do militarnych zdolności Maksymiliana i odmówiło przygotowania nowych zaciągów. Związek Szwabski zapłacił wysoką cenę krwi w wojnie ze Szwajcarami, południowa Szwabia została spustoszona i splądrowana przez zwycięzców. Praktycznie cała artyleria szwabska dostała się w ręce przeciwnika. Pod koniec lipca Szwajcarzy zaprzestali dalszych najazdów. Odrzucili jednak pierwszą propozycję pokojową zaproponowaną przez cesarza w sierpniu 1499 r.

W chwili gdy Maksymilian toczył walki ze Szwajcarami, król francuski Ludwik XII zajął księstwo Mediolanu. Książę Mediolanu Ludovico Sforza zamierzał pozyskać do walki z Francuzami pomoc zarówno cesarza, jak i Szwajcarów, nakłaniając obie strony do podpisania pokoju. Dnia [[22 września]] w Bazylei za pośrednictwem Sforzy, obie strony podpisały porozumienie pokojowe. Układ zatwierdził habsburskie oraz szwajcarskie prawa do kilku spornych terenów. Uznano także status Szwajcarii jako niepodległego państwa. W roku 1501 do Szwajcarii włączono też Bazyleę oraz Schaffhausen.

 

* [[wojna austriacko-szwajcarska (1385-1388)]]

* [[wojna Appenzellu]]

* [[wojna szwajcarsko-austriacka o Sundgau]]

* [[wojna szwajcarska w St.Gallen]]

 

[[Kategoria:Wojny austriacko-szwajcarskie]]