Ustrzyki Dolne: Różnice pomiędzy wersjami

|flaga =

|dewiza =

|aglomeracja =

|założono =

|prawa miejskie =

|położenie =

|stopniN = 49 |minutN = 26 |sekundN =

|stopniE = 22 |minutE = 36 |sekundE =

|opis miejsca =

|SIMC =

|slogan =

|wikinews =

|wikicytaty =

|bip =

W [[1672]] r., podczas ostatniego najazdu czambułów tatarskich [[Nuradyn-Soltan|Nuradyna-Soltana]] na Bieszczady, ordyńcy ograbili i spalili miejscowość, a mieszkańców uprowadzili na wschód do niewoli. W 1727 r., na mocy postanowienia króla Polski [[August II Mocny|Augusta II Mocnego]], Ustrzyki otrzymały prawa miejskie. W sierpniu 1769 r. w okolicach Ustrzyk Dolnych toczyły się walki [[Konfederacja barska|konfederatów barskich]] przeciwko wojskom rosyjskim [[Iwan Drewicz|Drewicza]]. [[8 sierpnia]] [[1769]] r. pod [[Hoszów|Hoszowem]] w bitwie z Rosjanami zostaje ranny [[Franciszek Pułaski]] [[komornik]] bielski, [[rotmistrz]] [[Przemyśl|przemyski]] [[konfederacja barska|konfederacji barskiej]], ([[Relacja rodzinna|stryjeczny kuzyn]] [[Kazimierz Pułaski|Kazimierza Pułaskiego]]), którego przewieziono na zamek leski, a po śmierci [[18 sierpnia]] [[1769]] r., pochowano go w kaplicy św. Antoniego, [[Parafia Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Lesku|kościoła pw. Nawiedzenia NMP w Lesku]], gdzie znajduje się jego [[epitafium]].

W czasie [[I wojna światowa|I wojny światowej]] toczyły się tu walki między wojskami rosyjskimi i austriackimi. [[4 września]] [[1914]] r. zatrzymujezatrzymał się tu owacyjnie witany polski [[Legion Wschodni]] złożony z 5 tys. legionistów, dowodzonych przez gen. [[Czesław Młot-Fijałkowski|Młota Fijałkowskiego]], po iczym maszerująpomaszerował do [[Sanok]]a, a potemnastępnie udająudał się pociągiem do Jasła. [[21 września]] 1914 r. Rosjanie docierajądotarli po walkach do Ustrzyk Dolnych. Z tych terenów wielu Polaków popierających Austrię trafiatrafiło do więzieniawięzień lub na Syberię. [[25 stycznia]] [[1915]] r. rozbita w bitwie pod [[Lutowiska]]mi kawaleria rosyjska uciekauciekła w popłochu przez Ustrzyki.

W listopadzie [[1918]] r. miasto było świadkiem zwycięskiej potyczki opancerzonego pociągu ''Kozak''„Kozak” pod dowództwem, wówczas porucznika, [[Stanisław Maczek|Stanisława Maczka]] z oddziałem [[Ukraińska Armia Halicka|Ukraińskiej Halickiej Armii Halickiej]]. [[6 grudnia]] 1918 r. Ukraińcy zaatakowali Ustrzyki Dolne, by odciąć od Polski załogę [[Lwów|Lwowa]]. Na odsiecz miastu pośpieszył przybyły z Krakowa szwadron kawalerii (60 szabel), który uderzył na Równię i u zbiegu drogi w Hoszowczyku rozbił kolumnę ukraińską, biorąc 38 jeńców. [[12 grudnia]] 1918 r. przez Ustrzyki przeszły polskie oddziały pod dowództwem płk. [[Henryk Minkiewicz|Henryka Minkiewicza]] (2 tys. piechoty, 10 dział i pociąg pancerny "Kozak"„Kozak”), rozwijając natarcie, odnosząc zwycięstwo nad Ukraińcami i śpiesząc na odsiecz [[Bitwa o Lwów 1918-1919|Lwowa]].

W czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] walki obronne z nacierającymi wojskami hitlerowskimi toczyła [[3 Brygada Górska]] dowodzona przez płk. [[Jan Kotowicz|Jana Kotowicza]], wchodząca w skład grupy operacyjnej gen. bryg. [[Kazimierz Orlik-Łukoski|Kazimierza Orlika-Łukoskiego]]. [[9 września]] [[1939]] r. pod Uhercami została obsadzona przez żołnierzy batalionu Obrony Narodowej Sanok (pod dowódcą [[batalion]]u kpt. [[Tadeusz Kuniewski|Tadeuszem Kuniewskim]]), zajmująca pozycję opóźniającą marsz Niemców na wschód. [[10 września]] o godz. 11:.00 batalion został zaatakowany przez niemiecką kolumnę zmotoryzowaną i po stoczeniu krótkiej walki, wycofał się. Pamiątką po tych walkach pozostały; znajdujące się na cmentarzu w Uhercach; cztery groby i krzyż z napisem: ''Tu leżą żołnierze walki wrześniowej 1939 roku; porucznik i ośmiu żołnierzy''. 10-11 września 1939 r. wycofująca się [[3 Brygada Górska]], prowadziła walki pod Ustrzykami. [[12 września]] 1939 r., gdy Niemcy wkroczyli do Ustrzyk, rozpoczęli aresztowania i wywózki do więzień. [[28 września]] 1939 r., jeszcze w czasie [[Kampania wrześniowa|kampanii wrześniowej]], z miasta wycofały się [[Wehrmacht|oddziały niemieckie]].

[[29 września]] [[1939]] r. miasto zostało zajęte przez [[Armia Czerwona|Armię Czerwoną]]. [[22 października]] [[1939]] r. odbyły się wybory do Zgromadzenia Narodowego Ukraińskiej SRR. [[1 listopada]] [[1939]] r. na podstawie aktu rozbiorowego Polski ([[Pakt Ribbentrop-Mołotow|Paktu Ribbentrop-Mołotow]]) i na "prośbę"„prośbę” Zgromadzenia Narodowego Ukraińskiej SRR Rada Najwyższa [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] wydała ustawę o "włączeniu„włączeniu tych ziem"ziem” do [[Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka|Ukraińskiej SRR]]. Miasto oraz okolice weszły wówczas w skład obwodu [[Drohobycz|drohobyckiego]], a siedzibą rejonu zostały Ustrzyki Dolne. Jako [[język urzędowy]] wprowadzono [[język ukraiński|ukraiński]]. Sowiecka okupacja pełna represji i wywózek na Syberię trwała w Ustrzykach do [[27 czerwca]] [[1941]].

Ustrzyki Dolne zostały zajęte przez oddziały słowackie (''[[Rýchla Skupina]]'') [[29 czerwca]] [[1941]] r.<ref>Czołgi ustawiły się na rynku i z nich powychodzili żołnierze. Nie było już czasu organizować powitania. Przybiegło jednak kilka ukraińskich dziewcząt i jedna z nich zaczęła witać żołnierzy. Żołnierz jednak nie pozwolił jej jednak dokończyć przemówienia i szorstkim głosem odezwał się: ''Mówcie po polsku, bo my po ukraińsku nie rozumiemy!''. Speszone Ukrainki powitały ich po polsku. Okazało się, że nie byli to Niemcy, lecz Słowacy. Na podstawie W. Dziduszko: ''Z obcymi i u swoich'', cz.II ''Bieszczad'' 9. Ustrzyki Dolne [[2002]], s. 177-178.</ref><ref>"„ ночь на 27 июня по приказу отряд отошел от границы, так как противник на участке 92-го пограничного отряда глубоко вклинился на нашу территорию. Впоследствии, прикрывая отход 72-й стрелковой дивизии, отряд вел тяжелые бои. 2-я пограничная комендатура при поддержке полковой артиллерии в районе местечка Устрики-Дальние отбила атаку 15 танков противника и обеспечила отход дивизии на следующий оборонительный рубеж..."”, [w:] Г.А.Куманева и А.С.Чайковского "Чекисты„Чекисты стояли насмерть"насмерть”, Киев, Издательство политической литературы Украины, 1989 (с.11-32) [http://www.warmech.ru/1941war/uz-front/uzpogr_3.html].</ref>. Po 29 czerwca 1941 r. całe góry znalazły się pod okupacją niemiecką. W czasie wojny działały tu oddziały partyzantki AK [[OP-23|OP-23 "KN„KN-23"23”]] Placówka VIII Czarna z 3 plutonami. Dowodził nią [[Bolesław Rudziński]]. Działały też [[Bataliony Chłopskie]] oraz oddziały samoobrony. Niemcy w bramach ustrzyckich kamienic przeprowadzali rozstrzeliwanie ludności żydowskiej i romskiej. Podczas okupacji Ustrzyki Dolne zostały pozbawione statusu miasta<ref>[http://www.territorial.de/gg/sanok/gem1945.htm Gemeindeverzeichnis Kreishauptmannschaft Sanok [Stand: 1. 1. 1945].</ref>

18 września 1944 roku, po walkach z Niemcami, wkroczyły tu oddziały sowieckie<ref>[http://www.victory.mil.ru/war/sib/1944.09.html ВОВ-60 – Сводки<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->].</ref>, aresztujące polskich partyzantów oraz przeprowadzające wywózki na Syberię.

W czerwcu 1946 roku wysiedlano Polaków z Ustrzyk Dolnych i przyległych miejscowości, a następnie wywieziono pociągiem towarowym do Polski.

W nocy z 18 na [[19 lutego]] [[1981]] r. w Ustrzykach Dolnych i [[20 lutego]] [[1981]] r. w Rzeszowie po 50 dniach ogólnopolskiego strajku robotniczo-chłopskiego, pomimo usilnych prób jego rozbicia i oddziaływania na jego przebieg przez [[Służba Bezpieczeństwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych(PRL)|Służbę Bezpieczeństwa PRL]] w ramach akcji ''KRET'', i przeniesienia się strajkujących do Rzeszowa, podpisano Porozumienia Rzeszowsko-Ustrzyckie.

Sygnowali je przedstawiciele Komisji Rządowej, Komitetu Strajkowego, który działał w imieniu Ogólnopolskiego Komitetu Założycielskiego Związku Zawodowego Rolników Indywidualnych oraz przedstawiciele MZK [[Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność"„Solidarność”|NSZZ "Solidarność"„Solidarność”]] w Rzeszowie i Krajowej Komisji Porozumiewawczej NSZZ "Solidarność"„Solidarność”. Strajk wspierali członkowie NSZZ "Solidarność"„Solidarność”, mieszkańcy różnych miast oraz rolnicy z całego kraju oraz kapłani i Rada Główna Episkopatu Polski.

Jeden z głównych rolniczych postulatów dotyczył rejestracji [[Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Rolników Indywidualnych "Solidarność"|NSZZ Rolników Indywidualnych "Solidarność"„Solidarność”]]. Nastąpiła ona dopiero w [[12 maja]] [[1981]] roku. Jednak rzeszowsko–ustrzyckierzeszowsko-ustrzyckie strajki zdecydowanie to przyspieszyły, a ponadto zmusiły władzę, m.in. do zagwarantowania nienaruszalności chłopskiej własności i wolności w obrocie ziemią, zrównania praw rolników indywidualnych z prawami gospodarstw państwowych, zrównania praw socjalnych mieszkańców wsi i miast, korzystnych zmian w oświacie na wsi oraz uznania praw religijnych, wydawania zezwoleń na budowę kościołów i zapewnienia opieki duszpasterskiej w wojsku.

Porozumienia Rzeszowsko-Ustrzyckie zwane ''Konstytucją Polskiej Wsi'' podpisali m.in.: w imieniu strony rządowej -– wiceminister rolnictwa [[Andrzej Kacała]], w imieniu strony społecznej: [[Józef Ślisz]], [[Jan Kułaj]], [[Władysław Żabiński]] (przedstawiciele rolników), [[Antoni Kopaczewski (syn)|Antoni Kopaczewski]] (przewodniczący Regionu NSZZ "Solidarność"„Solidarność” w Rzeszowie) oraz [[Lech Wałęsa]] i [[Bogdan Lis]] (za Krajową Komisję Porozumiewawczą NSZZ "Solidarność"„Solidarność”).

Ustrzyki Dolne mają najbardziej<ref>[http://narty.onet.pl/38,1070044,Ustrzyki_Dolne,region.html Ustrzyki Dolne – Polska – Onet.pl Narty].</ref> rozbudowaną infrastrukturę narciarską na [[Podkarpacie|Podkarpaciu]], dlatego nazywane są często zimową stolicą<ref>[http://www.podkarpackie.travel.pl/html/modules.php?name=News&file=article&sid=1370 Podkarpacki Regionalny Portal Turystyczny – Ustrzyki Dolne i okolice<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->].</ref> tego województwa.

* wyciągi orczykowe na [[Mały Król|Małym Królu]]: o długości 450 m ("Olimp"„Olimp”) oraz o długości 200 m.

* Trasytrasy biegowe na górze Żuków posiadające homologację FIS o łącznej długości ok. 10km10 km

* [http://www.resfoto.pl/podkarpacie/91-ustrzyki-dolne Ustrzyki Dolne] -– opis i fotogaleria