Jerzy II Rakoczy: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
MerlIwBot (dyskusja | edycje)
m poprawa linków
Linia 18:
Podszedł pod [[Lwów]], lecz nie zdobył go, a po starciu z niewielkimi siłami Rewery Potockiego odszedł w kierunku [[Kraków|Krakowa]] paląc i rabując po drodze: m.in. [[Dukla|Duklę]], [[Rogi (województwo podkarpackie)|Rogi]], [[Lesko]], [[Sanok]], [[Łańcut]], [[Zamek Kamieniec|zamek w Odrzykoniu]]. Nie zdobył [[Przemyśl]]a (28 lutego) i [[Krosno|Krosna]]. Oblegał także [[Zamek w Łańcucie]] lecz też nie był w stanie zdobyć tak potężnej [[twierdza|twierdzy]]. 21 marca zajął Tarnów i na czele 5 tys. żołnierzy dotarł 28 marca do Krakowa gdzie wzmocnił szwedzki garnizon 2,5 tys. żołnierzy pod dowództwem [[Jan Bethlen|Jana Bethlena]]<ref>[http://www.polityka.pl/archive/do/registry/secure/showArticle?id=3352542 Archiwum tygodnika POLITYKA<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->].</ref>. Następnie Rakoczy udał się na północ gdzie dołączył do reszty swoich wojsk i 11 kwietnia połączył się w [[Modliborzyce (województwo świętokrzyskie)|Modliborzycach]] i 12 kwietnia pod [[Ćmielów|Ćmielowem]] z wojskami szwedzkimi pod dowództwem króla szwedzkiego [[Karol X Gustaw|Karola X Gustawa]]. Następnie Rakoczy i Karol Gustaw przekroczyli Wisłę w [[Zawichost|Zawichoście]] i 19 kwietnia zajęli Lublin, a 30 kwietnia Mińsk Mazowiecki. 8 maja Rakoczy i Karol Gustaw podeszli pod twierdzę w [[Brześć|Brześciu nad Bugiem]], która skapitulowała po 2 dniach, a wojska Rakoczego zaczęły krwawo łupić okolice (spalił Brańsk i Białą Podlaską). Około 20 maja Karol Gustaw dowiedział się, że do wojny z nim szykuje się król Danii, więc odszedł na [[Pomorze]], zostawiając komendę [[Gustaw Otto Stenbock|Gustawowi Stenbockowi]], z którego korpusem Rakoczy przeszedł na zachód w kierunku Warszawy, niszcząc po drodze doszczętnie [[Podlasie]] (spalił m.in. 20 maja [[Mielnik (województwo podlaskie)|Mielnik]], 31 maja [[Drohiczyn (województwo podlaskie)|Drohiczyn]], [[Nur]], [[Brok]] i [[Pniewo (województwo podlaskie)|Pniewo]]). Wraz ze Szwedami po 3 dniach oblężenia zajął 17 czerwca Warszawę.
 
Po 4 dniach okupacji Warszawy, 22 czerwca szwedzkie oddziały Stenbocka odeszły za Karolem Gustawem w kierunki [[Szczecin]]a (w związku z przystąpieniem Danii do wojny po stronie Polski), co postawiło Jerzego Rakoczego w ciężkiej sytuacji, ponieważ zdawał sobie sprawę, że jego wojska prezentują niewielką wartość bojową. Zaskoczony rozwojem sytuacji zaczął wraz z Kozakami szybko wycofywać się na południowy wschód, tym bardziej, że na rozkaz króla Jana Kazimierza zaczął go ścigać 10 tys. korpus polskiej jazdy Stefana Czarnieckiego, który, porzuciwszy pościg za wojskami szwedzkimi, połączył się w Częstochowie z jazdą [[Wielkie Księstwo Litewskie|litewską]] [[Aleksander Hilary Połubiński|Aleksandra Hilarego Połubińskiego]] i sprzymierzonymi wojskami austriackimi. W dodatku doszły Rakoczego wieści, że [[Jerzy Sebastian Lubomirski|Jerzy Lubomirski]], nie mogąc się doczekać najazdu na Siedmiogród sprzymierzonych Tatarów, w odwecie na najazd Rakoczego najechał na Siedmiogród, łupiąc go bez litości. W [[Łańcut|Łańcucie]] 7-8 lipca postanowiono, że Czarniecki ruszy bezpośrednio za Rakoczym, a [[Jerzy Sebastian Lubomirski|Lubomirski]] z [[Stanisław Rewera Potocki|Potockim]] odetną Siedmiogrodzianom i Kozakom drogę do granicy. 11 lipca wojska Czarnieckiego doścignęły Rakoczego i zniszczyły część jego armii w [[Bitwa pod Magierowem|Bitwie pod Magierowem]] oraz odzyskały 2000 wozów z łupami. Następnie dogoniły pozostałą część jego uciekających wojsk podczas przeprawy przez [[Pełtew]] i po połączeniu 16 lipca z hetmanami wojska polskie dogoniły go na Podolu i rozbiły 20 lipca w [[Bitwa pod Czarnym Ostrowem|Bitwie pod Czarnym Ostrowem]]. Rakoczy po ucieczce Kozaków Żdanowicza porzucił tabory i z resztkami swoich sił wycofał się do [[Międzybuż|Międzyboża]] i zaproponował kapitulację, którą książę Jerzy Lubomirski przyjął 23 lipca. Rakoczy na mocy kapitulacji zerwał sojusz ze Szwecją, zobowiązał się wyprowadzić swoje oddziały z okupowanych miast Krakowa i Brześcia Litewskiego oraz zapłacić Rzeczypospolitej reparacje wojenne w wysokości 1,2 mln złotych. Poza tą kwotą zobowiązał się wypłacić 1 mln złotych żołnierzom armii polskiej i 2 mln dowódcom. Polacy pozwoli mu odejść do Siedmiogrodu, jednak 26 lipca pod [[Bitwa pod Skałatem|SkałatemSkałat]]em natknął się na idących z południa sprzymierzonych z Rzecząpospolitą Tatarów, którzy go zaatakowali. Rakoczy porzucił swoje wojska, zostawiając dowództwo [[Janos Kemeny|Janosowi Kemeny]]. W ciągłych walkach Węgrzy okopali się w warownym obozie w [[Wiśniowczyk (obwód tarnopolski)|Wiśniowczyku]] koło [[Trembowla|Trembowli]], jednak 31 lipca Tatarzy zdobyli obóz. Zginęło wtedy 500 Węgrów, a w [[jasyr]] poszło 11 tysięcy Węgrów i Mołdawian. Tym samym armia siedmiogrodzka przestała istnieć. 4 sierpnia 1657 do garnizonu węgierskiego w Krakowie dotarł rozkaz Rakoczego nakazujący dowodzącemu im [[Jan Bethlen|Janowi Bethlen]] poddanie Krakowa.
 
Rakoczy musiał zapłacić Rzeczypospolitej [[Reparacje wojenne|kontrybucję]] w wysokości 3 mln złotych, stracił wszystkie łupy wojenne, a niedobitki jego armii znalazły się w tatarskiej niewoli. Wkrótce na Siedmiogród uderzyli [[Imperium osmańskie|Turcy]], pozbawiając Rakoczego wpływów w [[Mołdawia|Mołdawii]]. Zginął w walkach o tron siedmiogrodzki – został ciężko ranny w 1660 roku w [[Bitwa pod Floreşti|bitwie pod Floreşti/Gilău]] ([[Język węgierski|węg.]] ''Szászfenes''/''Gyalu'') koło miasta [[Kluż-Napoka]] (węg. ''Kolozsvár'').