Lockheed YF-12: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Kenraiz (dyskusja | edycje)
m →‎Geneza: Zmiana "3 Mach" na "Mach 3,0"
Linia 70:
== Historia ==
=== Geneza ===
Lata 50. ubiegłego wieku to dominacja ideologii, w której technologia budowy samolotów bojowych opierała się na dwóch słowach, szybciej i wyżej. Taki również miał być nowy, naddźwiękowy bombowiec konstruowany na zlecenie Dowództwa Strategicznych Sił Powietrznych USA (ang. SAC – Strategic Air Command), [[North American XB-70 Valkyrie]]<ref name="Jenkins, Landis">Dennis R. Jenkins, Tony Landis, ''North American XB-70A Valkyrie'', Specialty Press Publishers and Wholesalers, 2002, ISBN= 1-58007-056-6</ref>. Wraz z programem budowy bombowca narodził się pomysł budowy samolotu myśliwskiego, zdolnego do eskortowania XB-70 podczas wlotu w nieprzyjacielską przestrzeń powietrzną. Myśliwiec powinien charakteryzować się prędkością rzędu Mach 3,0 i dysponować odpowiednim zasięgiem. Rolą myśliwca miało być utorowanie drogi Valkyrie podczas wlotu bombowców do bronionej przestrzeni. Dzięki dużej prędkości jaką miał osiągać bombowiec, jedyną możliwością zaatakowania go był atak z przedniej półsfery, potem już nie było szans na dogonienie lecącego z prędkością 3 Mach 3,0 bombowca. Podobnym kryterium kierowali się konstruktorzy z drugiej strony żelaznej kurtyny. W owym czasie na uzbrojenie sił powietrznych [[ZSRR|Związku Radzieckiego]] wchodził poddźwiękowy bombowiec [[Tu-16]] a w przygotowaniu był naddźwiękowy [[Tu-22]] i [[M-4]])<ref>Yefim Gordon, Vladimir Rigmant, ''Tupolev Tu-16 Badger Versatile Soviet Long-Range Bomber'', Midland Publishing, 2004, ISBN= 1-85780-177-6</ref>. Trwały również prace nad jeszcze szybszymi maszynami [[M-50]] i [[Tu-98]]<ref>''Eksperymentalny bombowiec przydźwiękowy Tu-98'', "Skrzydlata Polska", nr 45 (1984), s. 11, ISSN 0137-866x</ref>. Tym samym obok potrzeby posiadania myśliwca eskortującego, pojawiła się potrzeba posiadania samolotu myśliwskiego zdolnego do przechwycenia radzieckich, naddźwiękowych bombowców na dalekich podejściach do terytorium Stanów Zjednoczonych. Myśliwca rozwijającego dużą prędkość, zdolnego do ataku na poruszające się z dużą prędkością radzieckie maszyny i posiadającego odpowiedni duży zasięg aby móc przechwycić nieprzyjacielskie samolotu w bezpiecznej odległości od macierzystego terytorium. 6 października 1955 roku US Air Force wydało zapotrzebowanie General Operational Requirement 114 na Long-Range Interceptor, Experimental (LRI-X)<ref name="Jenkins, Landis"/>, czyli doświadczalny myśliwiec przechwytujący dalekiego zasięgu mający zastąpić maszyny [[Convair F-102 Delta Dagger]] i [[Convair F-106 Delta Dart]]. Wymagano aby nowy samolot charakteryzował się prędkością rzędu 3 Ma, promieniem działania 1850 km, dwuosobową załogą, systemem kierowania ogniem MA-10 zaadaptowanym z F-106A i możliwością użycia rakietowych pocisków GAR-9 (AIM-47 Falcon). W styczniu 1956 roku siły powietrzne zapoznały się z trzema przedstawionymi projektami firm Lockheed, Northrop i North American. Do dalszej realizacji wybrano projekt North American oznaczony jako NA-257, równolegle jednak w Skunk Works, specjalnym oddziale konstrukcyjnym Lockheeda, pod kierunkiem Kelly Johnsona trwały prace koncepcyjne nad myśliwską wersją opracowywanej równolegle, rozpoznawczej maszyny Lockheed A-12<ref name="Jay Miller">Jay Miller,''Lockheed Martin's Skunk Works'', Midland Publishing Ltd., 1995, ISBN= 1-85780-037-0</ref>. 1 czerwca 1957 roku podpisano kontrakt z North American na budowę trzech prototypów NA-257<ref name="E.F. Rybak"/> (niektóre źródła podają, iż miało to miejsce 6 czerwca 1959 roku<ref name="Jenkins, Landis"/>), które otrzymały wojskowe oznaczenie XF-108 a 15 maja 1959 roku nazwę własną Rapier<ref name="Jenkins, Landis"/>. Od 1948 roku trwały prace nad innym samolotem myśliwskim osiągającym prawie czterokrotną prędkość dźwięku, maszyną [[Republic XF-103]]<ref name="E.F. Rybak"/>. Jednak problemy technologiczne na jakie napotkali konstruktorzy samolotu sprawiły, iż US Air Force skłaniało się w kierunku XF-108, maszynie mającej zdecydowanie większe szanse na wprowadzenie do lini niż XF-103<ref name="Steve Pace"/>.
[[Plik:North American XF-108-Rapier.jpg|thumb|left|250px|North American XF-108 Rapier]]
Rapier miał zostać wyposażony w bardzo zaawansowany system uzbrojenia WS-202A<ref name="E.F. Rybak"/><ref name="Steve Pace">Steve Pace,''Lockheed SR-71 Blackbird'', The Crowood Press Ltd., 2004, ISBN= 1-6126-697-9</ref> (WS od ''Weapon Systems''). System, zgodnie z koncepcją inżynierów Hughesa Simona Ramo i Deana Wooldridge składał się ze systemu kierowania ogniem i dedykowanemu mu uzbrojeniu, które razem tworzyły jedną całość. Uzbrojenie stanowić miały trzy kierowane półaktywnie radiolokacyjnie pociski Hughes GAR-9 Super Falcon (od 1962 roku znane pod oznaczeniem AIM-47A) opracowane na bazie rakiet [[AIM-4 Falcon]]. AIM-47 miały współpracować z radiolokatorem AN/ASG-18 opracowywanym w firmie Hughes Aircraft Company przez zespół inżynierów pod kierunkiem Clare Clausena<ref name="Michał Fiszer">Michał Fiszer, Jerzy Gruszczyński, ''Lockheed SR-71 Blackbird 1'', "Lotnictwo", nr 3 (2012), s. 48-63, ISSN 1732-5323</ref>. Radiolokator był pierwszym w Stanach Zjednoczonych pokładowym radarem impulsowo-doplerowskim zdolnym do pracy przy prędkości rzędu 3 Ma oraz do wykrywania i śledzenia ruchomych celów na tle ziemi lub wody<ref name="Landis, Jenkins">Tony R. Landis, Dennis R. Jennkins, ''Lockheed Blackbirds'', Specialty Press Publishers and Wholesalers, 1997, ISBN= 1-58007-086-8</ref><ref name="Mike Spick">Mike Spick, ''American Spyplanes'', Osprey Publishing Ltd., 1995, ISBN= 0-85045-719-x</ref>. AN/ASG-18 składał się z anteny o średnicy 102 cm ze skanowaniem elektromechanicznym w azymucie i elewacji. Wraz ze wspomagającą instalacją całość ważyła 950 kg. Dzięki wysokiej mocy nadajnika sterowanego jednym z pierwszych komputerów cyfrowych, efektywny zasięg wykrywania (bombowca) wynosił 160 – 180 km przy maksymalnym zasiegu rzędu 320 – 380 km (cel o skutecznej powierzchni odbicia do 10 m² przechwytywany był w maksymalnej odległości do 115 km)<ref name="Michał Fiszer II">Michał Fiszer, Jerzy Gruszczyński,''Grumman F-14 Tomcat'', "Lotnictwo", nr 5 (2012), s. 52-71, ISSN 1732-5323</ref>. Dodatkowym elementem systemu uzbrojenia były czujniki przeznaczone do śledzenia celów w podczerwieni oparte o chłodzony ciekłym argonem antymonek jodu. Cały system przetestowany został na samolocie F-102A, za którego sterami zasiadał pilot doświadczaly Hughesa James Eastham. Pod koniec 1958 roku wytwórnia wybudowała makietę samolotu a 26 stycznia 1959 roku dokonano jej inspekcji<ref name="Jenkins, Landis"/>. W marcu 1961 roku planowany był oblot maszyny a na początek 1963 roku rozpoczęcie dostaw samolotów seryjnych jednak 23 września 1959 roku cały program został przez siły powietrzne zamknięty)<ref>Lloyd S. Jones, ''U.S. Fighters'', Aero Publishers Inc., 1975, ISBN= 0-81689-201-6</ref>. Powodem decyzji był wzrost znaczenia międzykontynentalnych rakiet balistycznych, których gorącym zwolennikiem był [[Nikita Chruszczow]]. Samoloty M-50 i Tu-98 pozostały w swerze prototypów a niebo nie zaroiło się od radzieckich, naddźwiękowych bombowców. Zagrożenie ze strony rakietowych pocisków przeciwlotniczych zmusiło z kolei siły powietrzne do rozwoju naddźwiękowych skrzydlatych pocisków, takich jak [[AGM-28 Hound Dog]]<ref>Jerzy Gruszczyński, ''Amerykańskie pociski skrzydlate klasy "powietrze-ziemia" cz. II '', "[[Nowa Technika Wojskowa]]", nr 6 (1999), s. 35-42, ISSN 1230-1655</ref>, które przenoszone przez bombowce miały by zdecydowanie większe szanse na przedarcie się nad atakowany cel<ref name="E.F. Rybak">E. F. Rybak, Jerzy Gruszczyński, ''Niezrealizowane projekty serii wieku'', "[[Nowa Technika Wojskowa]]", nr 2 (2001), s. 46-50, ISSN 1230-1655</ref>.