Jerzy Wilhelm Hohenzollern: Różnice pomiędzy wersjami

}}

 

 

Syn [[Jan Zygmunt Hohenzollern|Jana Zygmunta Brandenburskiego]] i [[Anna Hohenzollern (1576-1625)|Anny Pruskiej]]. Faktyczne rządy objął jeszcze za życia ojca, który niezdolny do sprawowania władzy z powodu ciężkiej choroby, przekazał ją Jerzemu Wilhelmowi.

Nie był to władca wybitny, właściwie we wszystkim cechowała go przeciętność. Nie zdolny do prowadzenia energicznej i dynamicznej polityki skazywał swoje państwo na podążanie warz z nurtem wyznaczonym przez silniejsze państwa, głównie [[Szwecja|Szwecję]], [[Austria|Austrię]] i [[I Rzeczpospolita|Polskę]]. Pozbawiona armii i silnej pozycji w jakiejkolwiek gałęzi, Brandenburgia z Prusami [[Księstwo Kleve|księstwem Kleve]] i [[Hrabstwo Mark|hrabstwem Mark]] była po prostu zmuszona wchodzić w konkretne konstelacje polityczne. Było to tym bardziej niekorzystne dla [[Brandenburgia-Prusy|państwa brandenbursko-pruskiego]], że jego rządy przypadały na okres [[wojna trzydziestoletnia|wojny trzydziestoletniej]], jej najcięższych lat i największego rozwoju działań zbrojnych. Ponadto Prusy Książęce, nolens volens, były zaangażowane w [[Wojna polsko-szwedzka 1621-1626|I]] i [[Wojna polsko-szwedzka 1626-1629|II wojnę polsko szwedzką]]. W tych dwóch ostatnich Książę Prus zachował nieprzyjazną Polsce neutralność, mimo że zobowiązany był do udzielenia jej pomocy, zbliżając się jednocześnie niejednoznacznie do Szwecji. Ta chwiejna i niestała polityka nie tylko nie zażegnała, ale i przyczyniła się do jeszcze większej ruiny i spustoszenia Prus, będących głównym teatrem działań wojennych. Jego polityka, wobec silnej osobowości polskiego monarchy, przyczyniła się do przejęcia w 1635 namiestnictwa nad Prusami Książęcymi przez Polskę w osobie [[Jerzy Ossoliński|Jerzego Ossolińskiego]], co groziło nawet [[Inkorporacja terytorium|inkorporacją]] tego terytorium do Rzeczypospolitej. [[Rozejm w Sztumskiej Wsi]] przywrócił mu jednak władzę. Przejście mniej więcej w tym okresie z obozu protestanckiego do katolickiego, sprzeczne z interesami Prus, Brandenburgii i rodu Hohenzollernów, przyczyniło się do jeszcze większego łupienia Marchii przez Szwedów podczas wojny trzydziestoletniej, jednak było niezbędne dla utrzymania polskiej protekcji w Prusach, a tym samym utrzymania władzy na tym terytorium przez [[Hohenzollernowie|Hohenzollernów]].

 

 

Hołd lenny z [[Prusy Książęce|Prus Książęcych]] Jerzy Wilhelm złożył [[Zygmunt III Waza|Zygmuntowi III Wazie]] we wrześniu 1621, a 21 marca 1633 jego posłowie złożyli [[homagium]] nowemu królowi Rzeczypospolitej, [[Władysław IV Waza|Władysławowi IV]]. Ów drugi hołd, związany z elekcją w Polsce i Litwie nowego monarchy, był okazją do wyzyskania przez Jerzego Wilhelma wielu ustępstw od Rzeczypospolitej na rzecz Prus, co mu się w dużej mierze udało. Pewnym osiągnięciem było już to, że nie musiał składać Władysławowi IV hołdu osobiście, lecz przez posłów; umocnił też wtedy swą władzę w Prusach, ograniczając możliwość interwencji [[Korona Królestwa Polskiego|Korony Polskiej]] w sprawy Prus oraz ograniczając możliwość odwoływania się od sądów książęcych do sądów królewskich, jako najwyższej instancji. Mimo że za rządów Władysława IV ustępstwa te były właściwie iluzoryczne i widniały tylko na papierze, to już następcy Jerzego Wilhelma mogli się na nie dowolnie powoływać i przestrzegać ich respektowania (uwidoczniło się to przy silnej osobowości [[Fryderyk Wilhelm I (Wielki Elektor)|Fryderyka Wilhelma]]).

 

=== Bibliografia ===

 

{{Władca-Brandenburgia||urząd=margrabia-elektor Brandenburgii|lata=[[1619]]-[[1640]]|poprzednik=[[Jan Zygmunt Hohenzollern]]|następca=[[Fryderyk Wilhelm I (Wielki Elektor)|Fryderyk Wilhelm]]}}