Fustat: Różnice pomiędzy wersjami

'''Fustat''', ([[język arabski|arab.]]: الفسطاط), znane też pod nazwą '''Fostat''', '''Al Fustat''', '''Misr al-Fustat''' lub '''Fustat-Misr''' – pierwsza stolica [[Egipt]]u pod rządami [[Arabowie|Arabów]]. Obecnie Fustat jest częścią [[Kair]]u pod nazwą [[Stary Kair]].

Al-Fustat pozostawał głównym ośrodkiem administracyjnym w Egipcie aż do upadku dynastii [[Umajjadzi|kalifów umajjadzkich]] w [[750]]. Miasto należało do największych w kalifacie: w IX w. liczba mieszkańców Al-Fustat dochodziła do 120 tysięcy. Po podboju Egiptu wódz działający w imieniu Fatymidów, mających wówczas bazę na terenie Tunezji, [[Dżawhar as-Sikilli]], założył [[8 sierpnia]] [[969]] nowe miasto, nazwane [[Kair|Al-Kahira]] od planety [[Mars]]. W [[971]] [[Fatymidzi|kalif fatymidzki]] [[Al-Mu’izz]] przeniósł swój dwór z [[Al-Mansurijja|Al-Mansurijji]] w Tunezji właśnie do Al-Kahiry, czyli Kairu. Mimo to Al-Fustat pozostał faktycznie głównym ośrodkiem Egiptu pod względem administracyjnym i gospodarczym. Al-Fustat stale się rozrastał. W [[987]] geograf [[Ibn Haukal|Ibn Hawkal]] zanotował, że jest równy ⅓ Bagdadu – stolicy kalifatu, w [[1168]] liczba jego mieszkańców doszła do 200 tysięcy. Na jego obszarze pobudowano rozległe budynki mieszkalne, niektóre dochodzące do 7 kondygnacji, według relacji Persa, [[Nasir Chusrau|Nasira Chusrawa]], z początku XI w. nawet 14 pięter, z ogrodami na dachu, nawadnianymi przez koła wodne, napędzane przez zwierzęta pociągowe. Obroty w mieście były tak ogromne, że według relacji (z X-XI w.) dochody z podatków do skarbu państwa za jeden dzień dochodziły do 150 000 USD. Wykopaliska przeprowadzone na terenie miasta odsłoniły przedmioty pochodzące aż z [[Wietnam]]u i [[Chiny|Chin]].

=== Upadek za Ajjubidów i Mamelukówmameluków ===

W połowie XII w. władzę faktyczną w Egipcie sprawował wezyr Szawar, w imieniu nastoletniego kalifa fatymidzkiego, [[Al-Adid]]a. W polityce zagranicznej manewrował między sojuszami z [[Nur ad-Din]]em, muzułmańskim władcą Syrii, a krzyżowcami. W [[1168]] [[Królestwo Jerozolimskie|król Jerozolimy]], [[Amalryk I]], wkroczył do Egiptu i zajął [[Bilbajs]], dokonując rzezi mieszkańców, po czym udał się na Al-Fustat. Kiedy krzyżowcy obozowali pod miastem i wysłali 18-letniemu wówczas kalifowi Al-Adidowi ultimatum, grożąc, że Al-Fustat może spotkać los Bilbajs, wezyr Szawar rozkazał je spalić. O przebiegu tamtych wydarzeń wiadomo m.in. z relacji [[Al-Makrizi]]ego, historyka z XIV-XV w. Po zniszczeniu Al-Fustat nadeszły posiłki od Nur ad-Dina, władcy Syrii, i siły Amalryka zostały wyparte z Egiptu. Z kolei kontrolę nad Egiptem zdobył sam Nur ad-Din, jego wybawca. Wezyr Szawar został stracony, a po wygaśnięciu Fatymidów władzę w Egipcie przejął podkomendny Nur ad-Dina, [[Szirkuh]], po nim zaś jego bratanek, [[Saladyn]], zapoczątkowując w [[1171]] dynastię sułtanów [[Ajjubidzi|ajjubidzkich]]. Siedzibę władz przeniesiono ostatecznie do Kairu, porzucając Al-Fustat, stopniowo coraz bardziej podupadający. Za panowania Mamelukówmameluków ([[1250]]-[[1517]]) Al-Fustat stał się wielkim śmietniskiem, mimo że nadal zamieszkiwały tu tysiące ludzi; śmieci przybywało, a liczba mieszkańców spadała.

#* Mez A.:, ''Renesans islamu'', PIW, 1980.

#* Raymond A.:, ''Kair'', PIW, 2005, ISBN 83-06-02949-6.

{{linkLink GA|en}}

{{linkLink GA|es}}

{{linkLink GA|sv}}