Frydman: Różnice pomiędzy wersjami

 

=== Zabytki ===

: najstarszy zabytek architektury sakralnej na Podtatrzu, w swoim głównym zrębie o charakterze [[Architektura gotycka|gotyckim]]. W ołtarzu głównym znajduje się obraz przedstawiający zabójstwo św. Stanisława, zaś wystrój kościoła jest [[barok]]owy. Kościół otoczony jest murem z dwiema bramami wejściowymi i przechodnia dzwonnicą z największym dzwonem zwanym Bratnim. Warto zwrócić uwagę na kościelną wieżę z unikatową polską attyką z końca XVIII w. Legendy podają, że służył w nim do mszy [[Jan III Sobieski]] wracający przez Zamagurze [[Odsiecz wiedeńska|spod Wiednia]].

* zabytkowe piwnice, w których do XIX w. właściciele Frydmana z rodu Horwathów przechowywali wino sprowadzane z Węgier. Na każdym z dwóch pięter są po trzy 100-metrowe korytarze, o siedmiometrowej szerokości. Do piwnic można wejść przez jeden z dwóch ośmiobocznych pawilonów nakrytych gontowymi kopułami zwanymi ''burghauzami''. Mieszkańcy Frydmana nazywają je kaplicami. Przed zwiedzaniem podziemnych tuneli należy poprosić o zgodę jednego z trzech właścicieli mieszkających w pobliżu.

Do [[1918]] r. nauka w szkole odbywała się w języku węgierskim. Dochodziło przy tym do komicznych z dzisiejszego punktu widzenia sytuacji, gdyż uczące wtedy nauczycielki znały tylko język węgierski i nie rozumiały posługujących się gwarą uczniów. Również uczniowie nie rozumieli, co mówią do nich nauczyciele. Język polski lub słowacki mieszkańcy Frydmana poznawali z książeczek do nabożeństw i najczęściej była to znajomość bierna – potrafili czytać, nie umieli pisać.

 

 

W [[1920]] r. po wejściu tej części Spisza w granice państwa polskiego rozpoczyna swój byt szkoła polska. Kierownikiem szkoły została Elżbieta Kaniowa, a do Rady Szkolnej wchodzą tacy mieszkańcy Frydmana jak ks. Andraszewski, Jan Balara, Michał Brynczka, Michał Iglar i Jan Myśliwiec. W [[1928]] r. kierownikiem szkoły zostaje [[Michał Balara]]. W [[1932]] r. jego funkcję przejmuje Anna Balińska, a w 1935 nowym kierownikiem zostaje Jan Basta. Ostatnim dyrektorem przed II wojną światową od [[1938]] r. był Władysław Nowak. W tym okresie nauka odbywała się w budynku szkolnym obok kościoła, gdzie przed kilkoma laty było przedszkole. W szkole uczono na dwie zmiany.

Po wybuchu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] teren Frydmana wraz z tą częścią Spisza wszedł w skład [[Pierwsza Republika Słowacka|państwa słowackiego]]. W październiku [[1939]] r. pojawili się nauczyciele słowaccy i rozpoczęła się nauka w języku słowackim. Tak było przez cały okres okupacji aż do wiosny [[1945]] r.

 

 

W latach 60. w szkole we Frydmanie zaczął się intensywnie rozwijać sport, zwłaszcza piłka ręczna dziewcząt oraz łyżwiarstwo, również w kategorii dziewcząt. Do większych sukcesów sportowych w tych latach należą:

 

== Folklor ==

Gwara spiska zawiera w sobie wiele wyrazów pochodzenia słowackiego (np. pularys), węgierskiego (tzw. madziaryzmy np. lawor) oraz niemieckiego (np. biglajc).

 

{{Przypisy}}

 

[[Kategoria:Gmina Łapsze Niżne]]