Fale akustyczne: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
integracja i przekierowanie na "Fale akustyczne" |
m poprawa linków do przek. -podwójne spacje, WP:SK, drobne redakcyjne przed połączeniem historii edycji |
||
Linia 1:
'''Fala akustyczna''' – rozchodzące się w ośrodku zaburzenie [[Gęstość|gęstości]] (i [[Ciśnienie|ciśnienia]]) w postaci fali podłużnej, któremu towarzyszą drgania cząsteczek ośrodka. Ośrodki, w których mogą się poruszać, to [[ośrodek sprężysty|ośrodki sprężyste]] ([[ciało stałe]], [[ciecz]], [[gaz]]). Zaburzenia te polegają na przenoszeniu energii mechanicznej przez drgające cząstki ośrodka (zgęszczenia i rozrzedzenia) bez zmiany ich średniego położenia.
__NOTOC__
Falą akustyczną nazywa się zarówno falę, która powoduje wrażenie słuchowe ([[dźwięk]]), jak i fale o częstotliwościach i amplitudach przekraczających zakres ludzkich zmysłów, ponieważ właściwości fizyczne tych fal są bardzo podobne.
[[źródło dźwięków|Źródłem dźwięków]] słyszalnych są ciała wprawione w [[drgania]], których [[Energia (fizyka)|energia]] jest dostateczna, aby wywołać w naszym organie słuchu ([[ucho|uchu]]), najsłabsze wrażenia słuchowe. Oznacza to, że natężenie dźwięków słyszalnych musi przekraczać próg słyszalności.
* Wysokość dźwięku zależy od [[częstotliwość|częstotliwości]]; (im większa częstotliwość fali, tym wyższy dźwięk)
* Głośność dźwięku zależy od [[Natężenie dźwięku|natężenia]]; (jeśli rośnie natężenie fali, dźwięk jest [[głośność|głośniejszy]], choć zależność między natężeniem a głośnością nie jest liniowa)
* [[barwa dźwięku|Barwa]] zależy od składu widmowego fali akustycznej. Pozwala np. odróżniać dźwięki wytwarzane przez różne źródła.
== Podział fal akustycznych ze względu na częstotliwość ==
Dźwięki ze względu na częstotliwość ''f'' dzielimy na<ref>[[Szczepan Szczeniowski]] Fizyka doświadczalna. Mechanika i akustyka. PWN, Warszawa (1980) </ref>:
* [[infradźwięki]] – poniżej 16 [[Herc|Hz]],
* [[dźwięk|dźwięki słyszalne]] 16 Hz – 20 [[herc|kHz]] – słyszy je większość ludzi,
* [[ultradźwięki]] – powyżej 20 kHz,
* [[hiperdźwięki]] – powyżej 10<sup>10</sup> Hz.
Dodatkowo ze względu na duże [[Amplituda|amplitudy]] i specyficzny ośrodek wyróżnia się [[Fala sejsmiczna|fale sejsmiczne]], drgania rozchodzące się w [[litosfera|litosferze]] [[Ziemia|Ziemi]].
== Podział ze względu na widmo fali ==
Dźwięki można klasyfikować ze względu na widmo
* dyskretne
** [[Ton (dźwięk)|proste]] – dźwięki, których częstotliwość, a zatem i wysokość, jest ściśle określona
** [[Dźwięk (muzyka)|harmoniczne]] – składające się z wielu tonów prostych, przy czym widmo to ma charakter okresowy (np. mowa, śpiew, muzyka); ich wysokość jest również ściśle określona i zgodna z wysokością [[ton podstawowy|tonu podstawowego]]
* o widmie ciągłym – [[szum akustyczny|szum]], [[hałas]]
== Prędkości rozchodzenia się fal dźwiękowych ==
Prędkości rozchodzenia się fal dźwiękowych w niektórych ośrodkach:
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|-
! ośrodek
! temperatura
[[Skala Celsjusza|°C]]
! prędkość
m/s
|-
| [[tlen]]
| 0
| 317,2
|-
| [[powietrze]]
| 0
| 331,3
|-
| [[wodór]]
| 0
| 1268
|-
| [[woda]]
| 15
| 1450
|-
| [[ołów]]
| 20
| 1230
|-
| [[rtęć]]
| 20
| 1407
|-
| [[miedź]]
| 20
| 3560
|-
| [[Glin|aluminium]]
| 20
| 5100
|-
| [[żelazo]]
| 20
| 5130
|}
== Zobacz też ==
* [[efekt Dopplera]]
* [[Promieniowanie elektromagnetyczne|fala elektromagnetyczna]]
* [[pamięć rtęciowa]]
{{Przypisy}}
== Bibliografia ==
# Ilustrowana encyklopedia dla wszystkich. Fizyka, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1991, wyd.3, ISBN 83-204-1192-0
# Robert Resnick, David Halliday, ''Fizyka 1'', wydanie IX, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1993, ISBN 83-01-09323-4, str. 496-
#{{cytuj książkę |nazwisko=Sawieliew |imię=I.W. |tytuł=Wykłady z fizyki 2 |wydanie=2 |wydawca=Wydawnictwo Naukowe PWN|miejsce=Warszawa |rok=1994 |strony= 353- |isbn=83-01-11605-6}}
[[Kategoria:Akustyka]]
[[Kategoria:Fale]]
[[ca:Ona sonora]]
[[et:Helilaine]]
[[en:Acoustic wave]]
[[es:Onda sonora]]
[[eo:Sona ondo]]
[[gl:Onda sonora]]
[[it:Onda sonora]]
[[lt:Garso bangos]]
[[nl:Geluidsgolf]]
[[ja:音波]]
[[zh:声波]]
| |||