Jan Juriewicz Hlebowicz: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Addbot (dyskusja | edycje)
m Bot: Przenoszę linki interwiki (4) do Wikidata, są teraz dostępne do edycji na d:q655400
AldraW (dyskusja | edycje)
Linia 1:
'''Jan Jurjewicz [[Hlebowiczowie|Hlebowicz v. Chlebowicz]]''' herbu [[Leliwa (herb szlachecki)|Leliwa]] (ur. [[1480]] – zm.[[1549]]) – [[kanclerz wielki litewski]] od [[1546]], [[województwo wileńskie (I Rzeczpospolita)|wojewoda wileński]] od [[1542]], [[województwo połockie|wojewoda połocki]] od [[1532]],[[wojewodowie witebscy|wojewoda witebski]] od [[1529]], [[starosta żyżmorski, raduński i mścisławski]] od [[1527]], [[marszałek litewski]] od [[1516]].
 
== Życiorys ==
Jan [[Hlebowiczowie|Hlebowicz v. Chlebowicz]] był synem [[województwo smoleńskie|wojewody smoleńskiego]] Jerzego, należał również do stronników dworu i był zaufanym powiernikiem królowej [[Bona Sforza|Bony]], której m.in. zawdzięczał swą karierę. Odegrał znaczną rolę w [[IIWojna wojnalitewsko-moskiewska polsko1534-rosyjska1537|wojnie moskiewskiej]] ([[1534]]-[[1536]]), szczególnie w rokowaniach pokojowych. W [[1535]] dowodząc wraz z [[Jan Radziwiłł (podczaszy litewski)|Janem Radziwiłłem]] i [[Jerzy Słucki|Jerzym Słuckim]] jedną z trzech armii litewskich, której zadaniem było osłanianie pod [[Połock]]iem działań głównej armii, nie potrafił zapobiec utracie [[Siebież]]a. W lutym [[1536]] wraz z [[hetman polny litewski|hetmanem polnym litewskim]] [[Andrzej Niemirowicz|Andrzejem
Niemirowiczem]] starał się odbić [[Siebież]], lecz przeprowadzona przez niego próba była nieudana. W grudniu tego samego roku wyjechał na czele poselstwa litewskiego do [[Moskwa|Moskwy]]. Udało mu się zawrzeć 5-letni rozejm, pozostawiający przy [[Litwa|Litwie]] [[Homel]], przy [[Moskwa|Moskwie]] zaś Siebież i całą prawie [[Siewierszczyzna|Siewierszczyznę]]. W [[1542]] wyjechał ponownie do Moskwy i zawarł układ o przedłużenie rozejmu na dalszych 7 lat. Po powrocie otrzymał starostwo [[Powiat bobrujski|bobrujskie]] i [[Powiat borysowski|borysowskie]], a [[5 maja]] [[1542]], wakujące od śmierci [[Olbracht Gasztołd|Olbrachta Gasztołda]], [[Województwo wileńskie (I Rzeczpospolita)|województwo wileńskie]].
 
Jan Hlebowicz był wrogiem rodziny [[Radziwiłłowie|Radziwiłłów]]. Po bezpotomnej śmierci [[Stanisław Gasztołd|Stanisława Gasztołda]] (grudzień [[1542]]) zastosował wobec pozostałej po Gasztołdzie wdowy - [[Barbara Radziwiłłówna|Barbary Radziwiłłówny]] - przepis z litewskiego prawa o całkowitej stracie mienia wygasłej rodziny na rzecz skarbu hospodarskiego. Pozostał sprzymierzeńcem królowej [[Bona Sforza|Bony]], zwalczanej przez litewskich separatystów. Z tego powodu został odosobniony wśród panów Rady, choć trzeba podkreślić że zajmował między nimi naczelne stanowisko. Na głośnym sejmie litewskim w [[Brześć|Brześciu]] ([[1544]]) jego obrona królowej spotkała się z powszechnym i burzliwym protestem. Mimo to Hlebowicz nie zawahał się wystąpić przeciwko oddaniu rządów na Litwie [[Zygmunt II August|Zygmuntowi Augustowi]] za życia ojca i obstawał za ściślejszym związkiem [[Litwa|Litwy]] z [[Korona Królestwa Polskiego|Koroną]]. Utworzył wraz z [[Jan Karol Chodkiewicz|Chodkiewiczami]] i [[Ościkowiczowie|Ościkowiczami]] opozycję przeciwko rosnącym wpływom Radziwiłłów. Jednakże śmierć Hlebowicza ([[23 kwietnia]] [[1549]]) przeszkodziła mu stanąć do decydującej walki z [[RadziwiłłRadziwiłłowie|Radziwiłłami]]ami. Pozostałe po nim urzędy oraz starostwo borysowskie otrzymał [[Mikołaj Radziwiłł Czarny]], którego nienawiść do Hlebowicza przeniosła się na pozostałą po nim wdowę.
 
{{Kanclerze wielcy litewscy}}