Wersja z 15:51, 16 mar 2013 edytuj Addbot (dyskusja \| edycje) 748 218 edycji m Bot: Przenoszę linki interwiki (1) do Wikidata, są teraz dostępne do edycji na d:q1668684 ← poprzednia edycja		Wersja z 14:12, 1 cze 2013 edytuj anuluj edycję Miodzio3 (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 53 048 edycji poprawa linków do ujedn. i przek. następna edycja →
Linia 1: [[Plik:Lubeck panorama.JPG\|thumb\|right\|320px\|Widok na Stare Miasto z lotu ptaka]] '''Stare Miasto w Lubece''' [[język niemiecki\|niem.]] ''Lübecker Altstadt'' - [[Stare miasto\|najstarsza część]] miasta [[Lubeka\|Lubeki]] ([[~~Schleswig~~Szlezwik-~~Holstein~~Holsztyn]], [[Niemcy]]), położona na wyspie otoczonej rzeką [[Trave]] i kanałem [[Kanał Łaba-Lubeka\|Łaba-Lubeka]]. Wyspa ta liczy powierzchnię ponad 100 hektarów. ===Dzieje=== W [[1143]] r. [[Adolf II Holsztyński\|Adolf II]], hrabia Holsztynu, założył nową osadę w miejscu dawnego [[gród\|grodu]] wieleckiego na półwyspie [[Buku]] pomiędzy rzekami [[Trave]] a [[Wakernitz (rzeka)\|Wakernitz]]. Lubeka stała się pierwszym [[port morski\|portem]] niemieckim na wybrzeżu [[Morze Bałtyckie\|Morza Bałtyckiego]]. Adolf II wzniósł [[zamek]] oraz [[wał obronny\|obwarowania]], wspomniane przez [[Helmold\|Helmolda z Bosau]] w roku [[1147]]. W [[1157]] r. osadę strawił pożar, który stał się asumptem do założenia nowego ośrodka. Rok później Adolf II musiał poddać Lubekę [[Henryk Lew\|Henrykowi Lwu]], [[władcy Saksonii\|księciu Saksonii]] i [[Władcy Bawarii\|Bawarii]], co więcej miało to związek z polityką [[Dania\|duńską]] księcia, który chciał w tymże państwie objąć władzę. W [[1159]] r. Henryk Lew odbudował port i osadę, której wkrótce nadano [[prawa miejskie]]. Jego główną fundacją była [[Katedra w Lubece\|katedra]], której nadał patrocinium [[Katedra w Brunszwiku\|świątyni]] macierzystej osady [[Brunszwik]]. Usytuowana jest przy południowym skraju wyspy, podczas gdy zamek (rejon obecnej [[Brama Zamkowa w Lubece\|Bramy Zamkowej]]) znajdował się na północy. W konsekwencji nastąpiła stopniowa urbanizacja oparta na osi północ-południe. Efektem jest powstanie dwóch głównych traktów którymi są obecne Breite Straße (ul. Szeroka) i Königstraße (ul. Zamkowa) łączących trzy place handlowe, Rynek, Koberg i Klingenberg. W [[1226]] r. cesarz [[Fryderyk II Hohenstauf]] nadał Lubece przywilej [[Wolne miasta Rzeszy\|Wolnego Miasta Świętego Cesarstwa Rzymskiego]], który oznaczał, że miasto podlegało bezpośrednio głównemu władcy [[Święte Cesarstwo Rzymskie ~~Narodu Niemieckiego~~\|Rzeszy Niemieckiej]]. W tymże roku cesarz nadał przywilej lokacyjny, zwany [[Prawo lubeckie\|prawem lubeckim]]. W 1243 r. miało miejsce przymierze handlowe z Hamburgiem co stało się zalążkiem [[Hanza\|Hanzy]], której Lubeka stała się głównym ośrodkiem. Przez XIII i XIV wiek miała miejsce gwałtowna urbanizacja. Powstała sieć wąskich ulic biegnących na linii wschód-zachód, prostopadle do głównej osi miasta, oddzielające wypełniane stopniowo zwartą zabudową parcele. Zamek został zamieniony w klasztor sprowadzonych tutaj z [[Dania\|Danii]] [[Dominikanie\|Dominikanów]]. [[Plik:Map lubeck 1910.jpg\|thumb\|200px\|left\|Plan Lubeki ze Starym Miastem z 1910 r.]] Lubeka będąca w XIV w. drugim po Kolonii miastem Rzeszy pod względem ilości mieszkańców wymagała sprawnej polityki administracyjnej. W tymże stuleciu Stare Miasto zostało podzielone na cztery kwartały, które nazwano według rozmieszczonych w ich obrębie głównych patrociniów. Część północno-zachodnia wyspy nazywała się Kwartałem Św. Marii Magdaleny (''Marien-Magdalenen Quartier'') ograniczony ulicami Mengstraße, Breiter Straße oraz Kleiner Burgstraße, Kleiner Altefähre znana także jako An der Untertrave. Swoją nazwę zawdzięcza od nieistniejącego dziś kościoła Marii Magdaleny. Północno-wschodnia część nazywała się Kwartałem Św. Jakuba (''Jakobi Quartier'') ograniczony ulicami Breiter Straße, Johannis Straße, Kleiner Burgstraße, Hinter der Burg, Großer Burgstraße, Kaiserstraße i Wakenitzmauer. Centrum kwartału był plac Koberg z kościołem Św. Jakuba i szpitalem Św. Ducha. Południowo-zachodnia część z rynkiem i farą NMP nazywała się Kwartałem Najświętszej Marii Panny (''Marien Quartier'') którego granice wyznaczają ulice Mengstraße, Breiter Straße, Sandstraße, Klingenberg, Mühlenstraße, Musterbahn (An der Obertrave). Południowo-wschodnia część nazywała się Kwartałem Św. Jana (''Johannis Quartier'') z graniczącymi go ulicami Mühlenstraße, Klingenberg, Sandstraße, Breiter Straße, Johannisstraße, Bei St. Johannis, Fleischhauerstraße und An der Mauer. Nazwę otrzymał od założonego przez Henryka Lwa klasztoru Benedyktynów z kościołem Św. Jana (istniejacym do XIX w.). Każda z nich posiadała osobną administrację. Tereny należące do duchowieństwa katedry nie należały do Kwartału Św. Jana bowiem zachowały swoją niezależność pomimo nikłego znaczenia dla miasta.

Stare Miasto w Lubece: Różnice pomiędzy wersjami