Cieśnina Gibraltarska: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Stanko (dyskusja | edycje)
Wycofano pierwszą zmianę treści (zrobioną przez 89.228.72.194), którą wykonano po wersji 33631658 autorstwa Joanna Wieczorek
m drobne redakcyjne
Linia 1:
[[Plik:Strasse von Gibraltar2004.jpg|thumb|300px|Cieśnina Gibraltarska w okolicach miasta [[Tarifa]]]]
[[Plik:Gibraltar straight-Landsat.jpg|thumb|300px|Obraz satelitarny Cieśniny - satelita [[Landsat]]]]
 
{{commonscat|Strait of Gibraltar}}
'''Cieśnina Gibraltarska''' ([[Język arabski|arab.]] جبل طارق, [[język hiszpański|hiszp.]] ''Estrecho de Gibraltar'') - [[cieśnina]] łącząca [[Morze Śródziemne]] z [[Ocean Atlantycki|Oceanem Atlantyckim]], oddzielająca [[Afryka|Afrykę]] od [[Europa|Europy]], pomiędzy dzisiejszym [[Maroko|Marokiem]] i [[Ceuta|Ceutą]] (posiadłością hiszpańską) a [[Hiszpania|Hiszpanią]] i [[Gibraltar]]em (posiadłością brytyjską). W cieśninie znajduje się kilka małych wysp, m.in. [[terytorium sporne]] [[Perejil]]. Cieśnina ma około 300 m głębokości, jej szerokość w najwęższym punkcie wynosi 14 km, a [[współrzędne geograficzne]] - {{koordynaty|36|0|N|5|21|W||umieść=w tekście}}.
 
W starożytności wzniesienia po obu stronach cieśniny, [[Skała Gibraltarska]] i [[Abyle]], nosiły nazwę [[Słupy Heraklesa|Słupów Herkulesa]] i oznaczały koniec znanego wówczas [[Ziemia|świata]]. Cieśnina Gibraltarska stanowiła od dawna bardzo ważny punkt strategiczny, jej opanowanie zapewniało bowiem kontrolę nad Morzem Śródziemnym. Podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] cieśnina znajdowała się pod kontrolą brytyjską. Tym samym niemieckie [[okręt podwodny|okręty podwodne]], które wpłynęły wcześniej na Morze Śródziemne nie mogły go opuścić, gdyż podwodne prądy są tutaj zbyt silne i łodziejednostki musiałyby wynurzyć się na powierzchnięwynurzyć. Zjawisko to jest powodowane wyparowywaniem wody w [[Morze Śródziemne|Morzu Śródziemnym]], pozostała woda ma znacznie większą [[gęstość]], dlatego opada na dno i dalej spływa do [[Ocean Atlantycki|Atlantyku]]. Pozostałe po niej miejsce jest wypełniane wodą z oceanu płynącą bliżej powierzchni. Strefa rozdziału pomiędzy wodą o różnej gęstości znajduje się na około 80 m głębokości po stronie morza i 800 m od strony oceanu. Na trasie przepływu wody o różnym zasoleniu znajduje się poprzeczna skalna przegroda o nazwie [[Próg Gibraltarski]] (Camarinal Sill), która powoduje dodatkowe zaburzenia ruchu wody oraz wpływa na powstanie tzw. [[Fala wewnętrzna|fal wewnętrznych]] o wysokości dochodzącej nawet do 100 m.<ref>{{cytuj stronę |imię = |nazwisko = |autor = [[NASA]]|współautorzy = |url =http://earthobservatory.nasa.gov/Newsroom/NewImages/images.php3?img_id=16581
'''Cieśnina Gibraltarska''' ([[Język arabski|arab.]] جبل طارق, [[język hiszpański|hiszp.]] ''Estrecho de Gibraltar'') - [[cieśnina]] łącząca [[Morze Śródziemne]] z [[Ocean Atlantycki|Oceanem Atlantyckim]], oddzielająca [[Afryka|Afrykę]] od [[Europa|Europy]], pomiędzy dzisiejszym [[Maroko|Marokiem]] i [[Ceuta|Ceutą]] (posiadłością hiszpańską) a [[Hiszpania|Hiszpanią]] i [[Gibraltar]]em (posiadłością brytyjską). W cieśninie znajduje się kilka małych wysp, m.in. [[terytorium sporne]] [[Perejil]]. Cieśnina ma około 300 m głębokości, jej szerokość w najwęższym punkcie wynosi 14&nbsp;km, a [[współrzędne geograficzne]] - {{koordynaty|36|0|N|5|21|W||umieść=w tekście}}.
 
W starożytności wzniesienia po obu stronach cieśniny, [[Skała Gibraltarska]] i [[Abyle]], nosiły nazwę [[Słupy Heraklesa|Słupów Herkulesa]] i oznaczały koniec znanego wówczas [[Ziemia|świata]]. Cieśnina Gibraltarska stanowiła od dawna bardzo ważny punkt strategiczny, jej opanowanie zapewniało bowiem kontrolę nad Morzem Śródziemnym. Podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] cieśnina znajdowała się pod kontrolą brytyjską. Tym samym niemieckie [[okręt podwodny|okręty podwodne]], które wpłynęły wcześniej na Morze Śródziemne nie mogły go opuścić, gdyż podwodne prądy są tutaj zbyt silne i łodzie musiałyby wynurzyć się na powierzchnię. Zjawisko to jest powodowane wyparowywaniem wody w [[Morze Śródziemne|Morzu Śródziemnym]], pozostała woda ma znacznie większą [[gęstość]], dlatego opada na dno i dalej spływa do [[Ocean Atlantycki|Atlantyku]]. Pozostałe po niej miejsce jest wypełniane wodą z oceanu płynącą bliżej powierzchni. Strefa rozdziału pomiędzy wodą o różnej gęstości znajduje się na około 80 m głębokości po stronie morza i 800 m od strony oceanu. Na trasie przepływu wody o różnym zasoleniu znajduje się poprzeczna skalna przegroda o nazwie [[Próg Gibraltarski]] (Camarinal Sill), która powoduje dodatkowe zaburzenia ruchu wody oraz wpływa na powstanie tzw. [[Fala wewnętrzna|fal wewnętrznych]] o wysokości dochodzącej nawet do 100 m.<ref>{{cytuj stronę |imię = |nazwisko = |autor = [[NASA]]|współautorzy = |url =http://earthobservatory.nasa.gov/Newsroom/NewImages/images.php3?img_id=16581
|tytuł = Solitons, Strait of Gibraltar |praca = |opublikowany = |strony = |strona = |data = |data dostępu=2007-06-08 |język=en }}</ref><ref>{{cytuj stronę |imię = |nazwisko = |autor = |współautorzy = |url =http://www.ifm.uni-hamburg.de/ers-sar/Sdata/oceanic/intwaves/gibraltar/intro/
|tytuł = Strait of Gibraltar |praca = |opublikowany = Institut für Meereskunde der Universität Hamburg|strony = The tropical and subtropical ocean viewed by ERS SAR|strona = |data = 2002-07-30 |data dostępu=2007-06-08 |język=en }}</ref>