Wersja z 07:40, 16 mar 2013 edytuj Addbot (dyskusja \| edycje) 748 218 edycji m Bot: Przenoszę linki interwiki (9) do Wikidata, są teraz dostępne do edycji na d:q974105 ← poprzednia edycja		Wersja z 09:23, 20 cze 2013 edytuj anuluj edycję Nostrix (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 41 573 edycje poprawa linków do przek., WP:SK, -wybitny następna edycja →
Linia 1: [[Plik:Papyrus9-10jhdtaegypten.jpg\|thumb\|400px\|Papirus egipski z czasów Ibn Mukli sporządzony w piśmie "naschi"]] '''Ali Ibn Mukla''' ([[885]]-[[940]]) -– [[mąż stanu]], trzykrotnie wybierany [[wezyr]]em za panowania trzech [[kalif]]ów, ~~wybitny~~ [[kaligrafia\|kaligraf]], uchodzący za wynalazcę pisma „naschi”, najpopularniejszego bodaj stylu [[kaligrafia arabska\|kaligrafii arabskiej]]. == Kariera urzędnicza == Urodził się w [[Bagdad]]zie w [[885]], w ubogiej rodzinie. W wieku 16 lat rozpoczął karierę urzędniczą i doszedł do wysokich stanowisk dzięki wielce wpływowemu wezyrowi [[Ibn al-Furat]]owi. Sam był trzykrotnie mianowany wezyrem i dymisjonowany za panowania kalifów: [[Al-Muktadir]]a ([[908]]-[[932]]), [[Al-Kahir]]a ([[932]]-[[934]]) i [[Ar-Radi]]ego ([[934]]-[[940]]). Jako wezyr dorobił się takiej fortuny, iż stać go było na wystawienie dla siebie wspaniałej rezydencji z rozległym ogrodem, w najbogatszej dzielnicy miasta. Zgromadził w nim wiele gatunków roślin i zwierząt, często egzotycznych. Z jego polecenia prowadzono szereg eksperymentów hodowlanych<ref>Mez A.: Renesans islamu, PIW Warszawa 1980, s. 114-115</ref>.. Ibn Mukla odegrał również niechlubną rolę w dziejach kalifatu. To podobno wskutek jego intryg zmuszono do abdykacji kalifa Al-Kahira<ref>ibid.</ref>.▼ ▲Urodził się w [[Bagdad]]zie w [[885]], w ubogiej rodzinie. W wieku 16 lat rozpoczął karierę urzędniczą i doszedł do wysokich stanowisk dzięki wielce wpływowemu wezyrowi [[Ibn al-Furat]]owi. Sam był trzykrotnie mianowany wezyrem i dymisjonowany za panowania kalifów: [[Al-Muktadir]]a ([[908]]-[[932]]), [[Al-Kahir]]a ([[932]]-[[934]]) i [[Ar-Radi]]ego ([[934]]-[[940]]). Jako wezyr dorobił się takiej fortuny, iż stać go było na wystawienie dla siebie wspaniałej rezydencji z rozległym ogrodem, w najbogatszej dzielnicy miasta. Zgromadził w nim wiele gatunków roślin i zwierząt, często egzotycznych. Z jego polecenia prowadzono szereg eksperymentów hodowlanych<ref>Mez A.: Renesans islamu, PIW Warszawa 1980, s. 114-115</ref>.. Ibn Mukla odegrał również niechlubną rolę w dziejach kalifatu. To podobno wskutek jego intryg zmuszono do abdykacji kalifa Al-Kahira<ref>ibid.</ref>. == Surowy urzędnik == W [[934]] Ibn Mukla postawił przed sądem niejakiego Asz-Szamalghaniego pochodzącego z jednej z wiosek w okolicach [[Wasit]], za głoszenie [[herezja\|herezji]]. Twierdził, że jest nosicielem Ducha Bożego. Został on wraz z dwom uczniami wychłostany i spalony na stosie<ref>Mez A.: op. cit., s. 298</ref>. Z kolei innym razem Ibn Mukla rozkazał wychłostać recytatora (mukri), niejakiego Ibn Szanabuza za rzekomo „nie-kanoniczną” recytację Koranu i kazał mu wyrecytować następnie w 6 „stylach”: „Muhammad Ibn Ahmad Ibn Ajjub powiada: Czytałem znaki niezgodnie z zebranym przez Usmana Koranem, na który zgodzili się towarzysze Proroka (Mahometa), niech Bóg modli się za niego i da mu pokój. Później wszakże zrozumiałem, że jest to grzech, za który żałuję i odżegnuję się od niego. Koran Usmana jest bowiem prawdziwy, nie można mu się sprzeciwiać ani czytać inaczej, niż jest w nim napisane”<ref>Mez. A.: op. cit., s. 203</ref>. == Upadek Ibn Mukli == Został pozbawiony urzędu i trafił do więzienia w [[938]], po wykryciu spisku mającego na celu obalenie [[Ibn Raik]]a, „najwyższego rozkazodawcę” (amir al-umara), faktycznie najważniejszą osobę w państwie abbasydzkim<ref>Hauziński J.: Burzliwe dzieje kalifatu bagdadzkiego, PWN Warszawa-Kraków 1993</ref> Spisek uknuł Ibn Mukla wspólnie z kalifem Ar-Radim, lecz ten ostatni ostatecznie zdradził wezyra<ref>Mez A.: op. cit., s. 40</ref>. Za karę Ibn Mukli odcięto prawą dłoń, co było dla niego bolesne tym bardziej, że był znakomitym kaligrafem. Podobno po zwolnieniu z więzienia zaczął publicznie lżyć swoich oprawców, za co trafił do aresztu po raz wtóry, i tym razem wybito mu zęby i ucięto język<ref>Hauziński J.: op. cit., s. 262</ref>.. Zmarł w więzieniu. W kronikach arabskich zapisano, że dumny niegdyś wezyr musiał podczas czerpania wody przytrzymywać linę ustami, aby opróżnić wiadro. == Zasługi Ibn Mukli dla kultury muzułmańskiej == Ibn Mukla uchodzi za wynalazcę pisma „naschi” (arab. ‘kopistyczne’) – uproszczonego rodzaju kaligrafii, w stosunku do poprzednio stosowanego pisma „kufi” (arab. ‘kufickie’, od miasta irackiego Al-Kufa), które rozpowszechniło się następnie w świecie islamu. Jeśli Ibn Mukla nie wynalazł „naschi”, to w każdym razie je wprowadził do administracji, oraz narzucił pewne ogólnie obowiązujące normy: tzw. al-chatt al-mansub, pismo tworzone według określonych proporcji; podstawową jednostką miary był tu romboidalny punkt, a punktem odniesienia – litera ‘alif’. Wraz z pasją do muzyki i matematyki widać tu wpływy myśli [[~~pitagoreizm~~Pitagorejczycy\|pitagorejskiej]], zapewne zreinterpretowanej. Innowację tą umożliwiło wprowadzenie papieru tudzież papirusu w miejsce dotychczasowych materiałów piśmienniczych, jak kamień, kości itp. [[Jakut Ibn Abdallah al-Hamawi]] podaje w „Irszad al-arib”, że w bibliotece [[Bujidzi\|Adud ad-Dawli]] w [[Sziraz]]ie przechowywano za jego czasów Koran w kilku tomach, własnoręcznie przepisany przez Ibn Muklę<ref>Mez A.: op. cit., s. 114-115</ref> Listy wezyra były pisane w tak wybornym stylu, że zebrano je później w antologię<ref>Mez A.: op. cit., s. 244</ref>. Do naszych czasów nie dochowało się wszakże żadne z dzieł Ibn Mukli. {{Przypisy}}

Ibn Mukla: Różnice pomiędzy wersjami