Nowe Piekuty: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Pawski (dyskusja | edycje)
drobne merytoryczne
MastiBot (dyskusja | edycje)
m Robot wspomógł poprawę ujednoznacznienia Gmina Nowe Piekuty – zmieniono link(i) do Nowe Piekuty (gmina); zmiany kosmetyczne
Linia 9:
|województwo = [[Województwo podlaskie|podlaskie]]
|powiat = [[Powiat wysokomazowiecki|wysokomazowiecki]]
|gmina = [[Gmina Nowe Piekuty (gmina)|Nowe Piekuty]]
|sołectwo =
|wysokość =
Linia 25:
|www = http://www.nowepiekuty.pl/
}}
'''Nowe Piekuty''' – [[wieś]] w [[Polska|Polsce]] położona w [[województwo podlaskie|województwie podlaskim]], w [[powiat wysokomazowiecki|powiecie wysokomazowieckim]], w [[gmina Nowe Piekuty (gmina)|gminie Nowe Piekuty]].
 
[[podział administracyjny Polski 1975-1998|W latach 1975-1998]] miejscowość administracyjnie należała do [[województwo łomżyńskie|województwa łomżyńskiego]].
 
Miejscowość jest siedzibą [[gmina Nowe Piekuty (gmina)|gminy Nowe Piekuty]].
 
== Historia ==
=== Historia wsi ===
W wieku [[XV wiek|XV]] grunty współczesnej wsi częścią [[okolica szlachecka|okolicy szlacheckiej]] ''Łopienie''. Około połowy wieku XV, w miejscu gdzie istnieje wieś Piekuty-Urbany zamieszkał [[Rycerstwo|rycerz]] zwany ''Pekutem'' lub ''Piekutem''<ref name="Strona internetowa gminy">[http://www.nowepiekuty.pl/strona,historia_poszczegolnych_miejscowosci_z_terenu_gminy_nowe_piekuty,92,1,50.html Historia Poszczególnych Miejscowości z Terenu Gminy Nowe Piekuty<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->].</ref>. ''Łopienie Piekuty''<ref name="Katalog zabytków">Katalog zabytków sztuki, Województwo łomżyńskie, Pod redakcją M. Kałamajskiej-Saeed, Ciechanowiec, Zambrów, Wysokie Mazowieckie i okolice, PAN Instytut Sztuki, Warszawa 1986, s. 59.</ref> (współczesne Nowe Piekuty) założone prawdopodobnie przez tego rycerza w końcu XV w.
 
W dokumencie popisu [[Szlachta|szlachty]] [[Wielkie Księstwo Litewskie|Wielkiego Księstwa Litewskiego]] z roku [[1528]] wymieniono ''Seło Łopiane Pekuty'' w [[parafia|parafii]] [[Domanowo (województwo podlaskie)|Domanowo]] i rycerzy o przydomku ''Pekuty''. Byli to: ''Jan Pawłowicz, Mikołaj Jakubowicz, jeho brat Swiach, Swiach Jakubowicz Pekut, Andrej Janowicz Rożko, Oliasz Woytechowicz, Rafalik Pekut i Jan Mateiewicz''. W przypadku działań wojennych byli zobowiązani do wystawienia 3 konnych jeźdźców<ref name="Strona internetowa gminy"/>.
Linia 55:
Latem, [[1915]] r. spłonął miejscowy drewniany kościół. W latach [[1915]]-[[1918]] teren gminy okupowany przez [[Niemcy|Niemców]]. W sierpniu [[1920]] roku przez gminę przetoczyły się wojska [[bolszewicy|bolszewickie]]. Ta okupacja trwała kilka tygodni.
 
W [[1921]] roku w miejscowości naliczono 27 budynków z przeznaczeniem mieszkalnym i 4 inne, zamieszkałe oraz 199 mieszkańców (103 mężczyzn i 96 kobiet). 176 osób zadeklarowało wyznanie rzymskokatolickie oraz 20 osób [[judaizm|mojżeszowe]], 2 [[Prawosławie|prawosławne]] i jedna [[Ewangelicy|ewangelickie]]. Narodowość polską podało 190 osób, a 9 żydowską<ref name="Skorowidz miejscowości RP">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dnia 30 września 1921 r. Tom V, Województwo białostockie, Powiat Wysokie Mazowieckie, Gmina Piekuty. Warszawa 1924 r. s. 111.</ref>.
 
W okresie międzywojennym działalność prowadziły zakłady usługowe:
Linia 74:
W połowie września [[1939]] r. wkroczyły tu wojska niemieckie, jednak na podstawie traktatu w [[Brześć|Brześciu]] z dnia 28 września 1939 teren ten został włączony do [[Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka|Białoruskiej SRR]].
 
Sowieci zorganizowali zarządy tymczasowe i komitety chłopskie. Składały się z przedstawiciela armii, lokalnego przedstawiciela [[NKWD]] oraz ''starannie wybranego przedstawiciela społeczności lokalnej''. Agitowane wybory do Zgromadzenia Ludowego Zachodniej Białorusi wyznaczono na dzień 22 X 1939 roku. W 1940 i 1941 roku NKWD rozpoczęła aresztowania i wywózki. Z gminy Nowe Piekuty wywieziono około 200 osób. Co trzeci z zesłanych nie przeżył, głównie mężczyźni, kierowani do najcięższych prac. Rejonem zsyłki były okolice: [[Tobolsk]]a, [[Pawłodar]]u, [[Omsk]]a, [[Krasnojarsk]]a, [[Republika Komi|Komi]] i [[Kazachstan]].
 
W Nowych Piekutach i okolicznych wsiach organizował się [[ruch oporu]]. ''Batalion Śmierci'' zorganizowany przez księdza Modzelewskiego liczył kilkudziesięciu członków i dysponował pewną ilością broni, [[Granat (broń)|granatów]] i materiałów wybuchowych. Organizacja była infiltrowana już latem 1940 roku. Aresztowania nastąpiły na przełomie roku 1940 i 1941.
Linia 81:
 
=== Po II wojnie światowej ===
Wyzwolenie Piekut nastąpiło w roku [[1944]], jednak walki pomiędzy formującą się władzą ludową a oddziałami podziemia polityczno-wojskowego toczyły się na tym terenie do roku [[1948]]. Raport miejscowego [[starosta|starosty]] z marca [[1946]] roku donosił: ''w nocy z 30 na 31 marca zrabowane zostały akta Zarządu Gminy Piekuty, akta te banda spaliła''.
 
W Piekutach powstała Gminna Rada Narodowa, która istniała do [[1954]] roku, następnie została zastąpiona przez Gromadzką Radę Narodową. Od [[1973]] Nowe Piekuty znowu stały się siedzibą urzędu gminy.
Linia 128:
 
== Literatura ==
Na terenie wsi Nowe Piekuty i okolicznych miejscowości rozgrywa się część akcji książki Josepha s. Kutrzeby „The contract. A life for a life” wyd. polskie „Kontrakt życie za życie” wydawnictwo Weltbild Polska Sp. z o.o [[Warszawa]] [[2011]]
 
{{Przypisy}}