Świętopełk Przemyślida: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
-linki do tekstów NPA
m drobne redakcyjne
Linia 1:
{{Władca kraju infobox
| król = Świętopełk Przemyślida
| tytulatura =
| grafika = [[Plik:Dom svateho Vaclava - Premyslovci.jpg|150px|Barokowy nagrobek księcia w katedrze w Ołomuńcu]]
| herb grafika =
| sygnatura grafika =
| dewiza =
| tytuł = [[Władcy Czech|Książę Czech]]
| data koronacji =
| od = 1107
| do = 1109
| poprzednik = [[Borzywoj II]]
| następca = [[Władysław I Przemyślida]]
| dynastia = [[Przemyślidzi]]
| urodzony =
| zmarł = 21 września 1109
| Miejsce pochówku =
| ojciec = [[Otto I Piękny]]
| matka = [[Eufemia węgierska]]
| żona =
| dzieci = [[Wacław Henryk Przemyślida]]
| rodzeństwo =
| odznaczenia =
| commons =
| source =
| quote =
}}
'''Świętopełk''' (zm. [[21 września]] [[1109]]) - książę [[Czechy|Czech]] z ołomunieckiej linii dynastii [[Przemyślidzi|Przemyślidów]]. Panował w latach [[1107]]-[[1109]].
 
Świętopełk był starszym synem [[Otto I Piękny|Ottona I Pięknego]], księcia ołomunieckiego, i jego żony [[Eufemia węgierska|Eufemii]]. Jego wujem był król [[Wratysław II]]. W [[1103]] roku, wspólnie z księciem [[Borzywoj II|Borzywojem II]], uczestniczył w wyprawie na [[Polska|Polskę]]. W [[1105]] podjął nieudaną próbę obalenia Borzywoja II. W [[1107]] roku, dzięki wyprawie [[Bolesław III Krzywousty|Bolesława Krzywoustego]] i króla węgierskiego [[Koloman Uczony|Kolomana]] przeciw Czechom, Świętopełk został osadzony na stolcu praskim [[14 maja]] [[1107]]<ref>Taką datę za Kosmasem przedstawia Z.S. Pietras w: {{cytujCytuj książkę|nazwisko=Pietras|imię=Z. S.|tytuł="Bolesław Krzywousty"|miejsce=Cieszyn|rok=1978|strony=90}}</ref>.
 
W [[1108]] roku książę czeski uczestniczył w niemiecko-czeskim najeździe na [[Węgry]], co spowodowało agresję ze strony Bolesława Krzywoustego na Czechy. Polska wyprawa na Czechy była także związana z brakiem wypełnienia przez Świętopełka układu, w którym zobowiązywał się do zwrotu przez Czechów, zagarniętych grodów na Śląsku (m.in. [[Racibórz]], Kamieniec, [[Koźle (Kędzierzyn-Koźle)|Koźle]]). Próba zdetronizowania go przez polskiego księcia i osadzeniu na jego miejscu Borzywoja II nie doszły do skutku. W [[1109]] roku pomagał królowi niemieckiemu [[Henryk V Salicki|Henrykowi V]] w walkach z Polską.
 
Z nieznaną z imienia żoną miał syna [[Wacław Henryk Przemyślida|Wacława Henryka]].
Z jego rozkazu doszło do ostatecznej rozprawy z możnowładczym rodem [[Wrszowcy|Wrszowców]]. W akcie zemsty został przez nich zamordowany<ref>O zamordowaniu Świętopełka 21 września 1109 r. mówi wiele źródeł. Pierwszym z nich jest ''Kronika Czechów'' Kosmasa, który napisał: "Był„Był jednak w obozie pewien rycerz (...) posłany przez Jana Częsty z rodu Wrszowców(...), wskoczył na konia i wmieszał się wkrótce w środek gromady i z całym natężeniem sił ciskając włócznią między łopatki księcia, najgłębsze wnętrzności zmiażdżył śmierć przynoszącym żelazem (...)" {{cytujCytuj książkę|url= |nazwisko= |imię= Kosmas|nazwisko2=|imię2= |autor link= |tytuł= Kosmasa Kronika Czechów|wydawca=|miejsce=|rok=2004|tom=III|część=XXVII|strony=110-111|id= |isbn=}} Drugim źródłem jest ''Annales Pegavienses''. Podają one, inaczej niż Kosmas, że księcia zabił żołnierz Wiprechta z Goitzsch, który chciał zwolnić tron czeski dla swego szwagra Borzywoja. {{cytujCytuj książkę |nazwisko=|imię= |nazwisko2=|imię2= |autor link= |tytuł=Annales Pegavienses |wydawca=MGH SS XVI|miejsce=|rok=|strony=250-251|id= |isbn=}} Trzecim natomiast źródłem jest ''Kronika Polska''. Gall Anonim napisał: "(...) pośrodku swoich padł przebity oszczepem przez pewnego mało znacznego żołnierza, a nikt z jego ludzi nie podniósł ręki do pomszczenia go (...)." O imieniu tego zabójcy rycerza przekazy źródłowe milczą. Czy był nim żołnierz o imieniu Wiprechta, czy żołnierz rycerza Wiprechta - tu także historycy nie mogą się zgodzić. {{cytujCytuj książkę |url= |nazwisko= Anonim|imię= Gall|nazwisko2=|imię2=|autor link= |tytuł=Kronika Polska|wydawca=|miejsce=Wrocław|rok=2003|tom=III|część=XVI|strony=143|id= |isbn=}}</ref><ref> Za opisem Kosmasa w ''Kosmasa Kronika Czechów'' i wskazaniem na Jana Częsty, z rodu Wrszowców opowiadają się: V. Novotny w publikacji: {{cytujCytuj książkę|nazwisko=Novotny |imię=V.|nazwisko2=|imię2= |autor link= |tytuł= Ceske dejiny. Diiu I cast 2. Od Bretislava I do Premysla I|wydawca=|miejsce=Praha|rok=1912 |strony=165-166|id= |isbn=}} oraz Gerold Meyer v. Knonau w publikacji: {{cytujCytuj książkę |nazwisko= Meyer v.Knonau |imię=G. |nazwisko2=|imię2= |autor link= |tytuł=Jbb. des dt. Reiches unter Heinrich IV. u. Heinrich V. |wydawca=|miejsce=München|rok=1890|tom=VI||strony=100|id= |isbn=}}</ref>.
 
== Zobacz też ==
* [[Władcywładcy Czech]]
 
{{Przypisy|2}}