Zalążek: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne, drobne redakcyjne |
|||
Linia 2:
[[Plik:Ovulo 1.jpg|thumb]]
{{Inne znaczenia|żeńskiego organu rozmnażania u roślin nasiennych|[[Wikipedia:Zalążek artykułu|zalążek artykułu]]}}
'''Zalążek''' – żeński organ [[rozmnażanie|rozmnażania]]
===
U [[nagonasienne|nagonasiennych]] zalążek powstaje na wzgórku merystematycznym w kącie łuski nasiennej lub na brzegu [[megasporofil]]u (u [[Sagowcowe|sagowców]]), dlatego nagonasienne zwane są także nagozalążkowymi. Pojedyncza [[Integument (botanika)|osłonka]] (''integumenta'') z [[Okienko (botanika)|okienkiem]] otacza [[ośrodek (botanika)|ośrodek]] (''nucellus''). Jedna z komórek ośrodka dzieli się [[mejoza|mejotycznie]], po czym z potomnych czterech komórek (tetrady) jedna rozwija się w [[gametofit]] żeński z [[rodnia]]mi zawierającymi [[komórka jajowa|komórki jajowe]]. Po [[zapłodnienie|zapłodnieniu]] zwykle tylko jedna z nich rozwija się w [[zarodek]], dla którego pozostała część gametofitu pełni funkcję tkanki odżywczej. Osłonka rozwija się w [[łupina nasienna|łupinę nasienną]]{{r|slownik}}.
=== Zalążek okrytonasiennych ===
Zalążek powstaje wewnątrz [[słupek|słupka]] w [[zalążnia|zalążni]] i dlatego okrytonasienne zwane są także okrytozalążkowymi. Liczba zalążków w zalążni może być różna i jest charakterystyczna dla danego gatunku [[rośliny]]. Przykładowo u [[pszenica|pszenicy]] jest jeden zalążek, u [[Fasola|fasoli]] kilka lub kilkanaście, a u [[mak lekarski|maku lekarskiego]] kilkaset. Zalążek powstaje ze szczególnej [[tkanka twórcza|tkanki twórczej]] tworzącej [[łożysko (botanika)|łożysko]] (''placenta''). Do łożyska przymocowuje się za pomocą sznureczka (''funiculus''), przez który wnikają do niego [[wiązki przewodzące]]. W zwykle owalnym zalążku rozróżnia się: najczęściej dwie [[Integument (botanika)|osłonki]] (''integumenta'') z okienkiem i [[ośrodek (botanika)|ośrodek]] (''nucellus''). Jedna z komórek ośrodka dzieli się [[mejoza|mejotycznie]], po czym z potomnych czterech komórek (tetrady) jedna rozwija się w bardzo zredukowany [[gametofit]] żeński określany tu mianem [[woreczek zalążkowy|woreczka zalążkowego]]. Zazwyczaj od strony okienka różnicuje się w jego obrębie [[komórka jajowa]] wraz z dwiema [[synergida|komórkami pomocniczymi]] (synergidami). Po stronie przeciwnej skupiają się trzy komórki zwane antypodami, podczas gdy w środku rośnie okazała komórka centralna zawierająca dwa jądra komórkowe. Po wprowadzeniu do [[woreczek zalążkowy|woreczka zalążkowego]] dwóch [[plemnik|komórek plemnikowych]] przez [[Łagiewka pyłkowa|łagiewkę pyłkową]] następuje [[Zapłodnienie podwójne|podwójne zapłodnienie]] – jedna z nich łączy się z komórką jajową, tworząc [[zygota|zygotę]] rozwijającą się w [[zarodek]], druga z komórką centralną woreczka zalążkowego, w rezultacie czego powstaje triploidalne [[Bielmo (botanika)|bielmo]]. W rozwijającym się nasieniu z osłonek powstaje [[łupina nasienna]]{{r|slownik}}.
W obrębie owocolistka zalążki mogą być umieszczone w różny sposób:
Linia 20 ⟶ 21:
=== Typy budowy ===
Wyróżnia się kilka typów zalążków w zależności od położenia sznureczka i okienka:
* zalążek ortotropowy (wyprostowany) – [[okienko (botanika)|okienko]] (''mikropyle'') na tej samej osi co osadka (''chalaza'') i sznureczek (''funiculus''); ten układ, najprostszy i wymagający najmniej zmian kierunku wzrostu podczas rozwoju zalążka, występuje rzadko (u ok. 20% opisanych rodzin, np. u [[rdestowate|rdestowatych]] i [[pokrzywowate|pokrzywowatych]]);
* zalążek anatropowy (odwrócony) - wskutek nierównomiernego [[Wzrost (biologia)|wzrostu]] sznureczka rozwijający się zalążek zagina się o 180º i zwraca się wierzchołkiem mikropylarnym do [[Łożysko (anatomia)|łożyska]], a sznureczek zrasta się z zewnętrzną osłonką. Ten typ zalążków jest najczęstszy (głównie w [[klad]]zie [[asterids]], dawniej ''Sympetalae''). Sznureczek niektórych gatunków rośnie tak intensywnie, że obraca zalążek dwa razy, tj. o 360º lub więcej (np. u [[Kaktusowate|kaktusowatych]]);
Linia 28 ⟶ 29:
Pomiędzy wyżej wymienionymi formami wyróżnia się niekiedy formy pośrednie.
{{Przypisy}}
=== Bibliografia ===
| |||