Komes: Różnice pomiędzy wersjami

Według Romana Grodeckiego<ref>Grodecki R., Polska piastowska, Warszawa 1969</ref> na przełomie XII i XIII w. na całym obszarze władztwa jednego księcia (króla) mógł być tylko jeden komes nadworny. Na tym tle doszło do konfliktu między [[Goworek (wojewoda sandomierski)|Goworkiem]], a wojewodą Mikołajem. Wtedy komes nadworny zarządzał urzędami, mianował i odwoływał w imieniu króla różnych urzędników, więc stanowisko było znaczne, ale i niepopularne bowiem zyskując przychylność nielicznych mianowanych równocześnie zyskiwało się niepomiernie więcej wrogów wśród tych pominiętych. Znamienny jest tu przykład [[Palatyn Sieciech|Sieciecha]], ''comesa palacii'' [[Władysław I Herman|Władysława Hermana]]. Według [[Gall Anonim|Galla Anonima]], rozdawał on urzędy w całym państwie swoim krewnym oraz pochlebcom nawet spoza warstwy możnych. Zwłaszcza to ostatnie wzburzyło wszystkich. Po upadku Sieciecha książę nie powołał nowego palatyna, sam przejmując jego obowiązki.

Księżna [[Helena Znojemska|Helena]] sprawująca władzę w imieniu małoletniego [[Leszek Biały|Leszka Białego]] (po 1194 r.) również samodzielnie mianowała na urzędy, chociaż zpolegając rekomendacjina rekomendacjach swoich zaufanych, duchownego Nicolausa (duchowny) i rycerza Fulco (rycerz). Za [[Wacław II Czeski|Wacława II]] (przywilej z 1291 r.) sprawa została przesądzona.; Istotneistotne rozstrzygnięcia mogły być podejmowane tylko po konsultacjach z przedstawicielami Kościoła i miejscowego możnowładztwa. Podobne zobowiązania podjął już w 1228 r. Władysław Laskonogi, tak więc eliminację urzędu palatyna oraz kolegialność decyzji można uznać za zjawisko trwałe.

W 1209 r. [[Henryk I Brodaty|Henryk Brodaty]] mianował palatynem, (a właściwie – z racji funkcji, – kanclerzem,) Mikołaja., Człowieka całkowicie obcego,człowieka spoza dworu, nie mającego żadnego oparcia wśród możnowładców. Jako obcyobcemu i spozanie układu,należącemu musiałdo onistniejącego słuchaćwcześniej Henrykaukładu, bobardziej nieopłacało mógłmu liczyćsię naposłuszeństwo przychylnośćwobec nikogoHenryka, z dworuktórego woli piastował funkcję, nieniż miałudział zw kimdworskich iintrygach; zanie czymmógł intrygowaćteż skoroliczyć jegona funkcjaprzychylność wynikałaczy wyłącznieprotekcję kogokolwiek z woli Henrykadworu. Chociaż to Henryk mianował na urzędy realnie, natomiast Mikołaj brałponosił za te nominacje całą odpowiedzialność. Jak widać, funkcjapo palatyna przywprowadzeniu władzy absolutnej zostałastanowisko zastąpionapalatyna przezuległo przemianie w posadę kanclerza, wykonującego polecenia króla lub księcia, a na dworach z tendencjami demokratycznymi uległazostało likwidacjicałkowicie zlikwidowane na rzecz organu kolegialnego działającego przy królu lub księciu – początkowo była to rada baronów.