Hals (żeglarstwo): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Bot: Migrating interwiki links, now provided by Wikidata on d:q7673910 |
redakcyjne, dr. styl, grafika, źródło |
||
Linia 1:
{{Inne znaczenia|żeglarstwa|[[hals|inne znaczenia tego słowa]]}}
'''Hals''' – termin w żeglarstwie
* ''Hals (droga)'' – odcinek drogi jednostki o napędzie żaglowym pokonywany lub pokonany pomiędzy [[zwrot]]ami.▼
* ''Hals (lina)'' – lina [[olinowanie ruchome|olinowania ruchomego]].▼
== Hals (prawy/lewy) ==▼
▲* '''Hals (droga)''' – odcinek drogi
== Hals (lina) ==▼
* Jeżeli dwie jednostki o napędzie żaglowym zbliżają się do siebie kursami kolizyjnymi,▼
[[Plik:Rigging-boom-nr.png|thumb|Schemat olinowania występującego przy dolnym liku [[ożaglowanie skośne|ożaglowania skośnego]]. Hals oznaczony jako 6.]]
: jednostka mająca <u>wiatr z burty lewej</u> – czyli poruszająca się <u>lewym halsem</u>▼
Lina [[olinowanie ruchome|olinowania ruchomego]] służąca w ogólności do mocowania [[róg halsowy|rogu halsowego]] żagla do drzewców takich jak maszt czy boom. W zależności od rodzaju ożaglowania oraz typu żagla może przybierać różne formy. I tak może służyć m.in. do regulacji:
: powinna ustąpić▼
: jednostce mającej <u>wiatr z burty prawej</u> – czyli poruszającej się <u>prawym halsem</u>.▼
* Jeżeli jednostka ma wiatr [[fordewind|dokładnie z tyłu]], a <u>główny żagiel niesie po lewej burcie</u>▼
: – na jednostce o [[ożaglowanie rejowe|ożaglowaniu rejowym]] <u>po lewej niesie największy żagiel skośny</u> –▼
: to jednostka porusza się <u>prawym halsem</u>.▼
: Analogicznie, jeżeli żagiel ten jest <u>po prawej burcie</u> – jednostka porusza się <u>lewym halsem</u>.▼
*
Pojęcie ''prawego/lewego halsu'' i wyżej przytoczona zasada prawa drogi dotyczy nie tylko jednostek pływających, ale także [[bojer]]ów, [[żaglowóz|żaglowozów]] – w pewnym zakresie wszystkich jednostek o napędzie wiatrowym.▼
*
▲== Hals (lina) ==
▲* pionowe usytuowanie żagla mającego w czasie pracy [[róg halsowy]] wysoko nad pokładem np. [[latacz]] i [[topsel]];
▲* poziome położenie rogów szotowych [[ożaglowanie rejowe|żagla rejowego]] nie mającego pod sobą [[reja|rei]] – np. rejowego fokżagla.
<u> Hals latacza </u> – zamocowany jest do rogu halsowego żagla, następnie przez blok zwrotny na [[Nok (żeglarstwo)|noku]] (zewnętrznym końcu) [[bukszpryt]]u biegnie do [[nagielbank|kołkowinicy]] na pokładzie. Przy stawianiu latacza wybierany jest [[fał]] i równocześnie luzowany hals. Kiedy żagiel osiągnie właściwe pionowe (zwykle maksymalnie górne) położenia – jedna z lin jest [[nagiel|obkładana]], a druga mocno dobierana (napinana) i również obkładana. Przy zrzucaniu latacza luzowany jest fał, a wybierany [[kontrafał]] i hals. Kiedy róg halsowy osiągnie maksymalnie dolne położenie hals jest obkładany, a kontrafał wybierany aż do całkowitego zrzucenia żagla.▼
<u> Halsy żagla rejowego </u> – do dolnych rogów żagla rejowego zamocowane są liny ([[szot]]y), która przy stawianiu żagla dociągają każdy z rogów do końca ([[Nok (żeglarstwo)|noku]]) poniższej rei. W żaglu, który nie ma pod sobą rei szoty od dolnych rogów biegną skośnie w dół w kierunku rufy, do pokładu w okolicy [[nadburcie|nadburcia]]. Potrzebne są jednak jeszcze liny, które będą podczas pracy żagla działały antagonistycznie do szotów. Tę rolę spełniają halsy biegnąc od rogów żagla skośnie w dół w kierunku dziobu, w okolice nadburcia.▼
▲
▲<u> Halsem lub ''halslinką''</u> nazywany bywa przewiąz ([[sejzing]]) mocujący róg halsowy żagla. Przy [[refowanie|refowaniu]] sejzing ten nazywany jest <u>''refhalsem''</u>.
▲
▲== Hals (prawy/lewy) ==
Termin określający generalne usytuowanie jednostki o napędzie żaglowym względem kierunku wiatru i pochodzący historycznie od nazwy liny w ożaglowaniu rejowym (patrz sekcja powyżej). Jeżeli burtą [[nawietrzność|nawietrzną]], tj. tą z której wieje wiatr, jest burta lewa, jednostka płynie lewym halsem, jeżeli prawa - prawym. Wyjątkiem jest żegluga kursem [[fordewind]]. Wtedy hals określany jest jako przeciwny do burty, na którą wyłożony jest główny żagiel tj. grot. Pojęcie halsu jest istotne ze względu na [[prawo drogi (żegluga)|prawo drogi]] mówiące, że<br />
▲* Jeżeli dwie jednostki o napędzie żaglowym zbliżają się do siebie kursami kolizyjnymi,
▲: jednostka mająca
▲: powinna ustąpić
▲: jednostce mającej
▲* Jeżeli jednostka ma wiatr [[fordewind|dokładnie z tyłu]], a
▲: Analogicznie, jeżeli żagiel ten jest
▲:
▲Pojęcie '''prawego/lewego halsu''' i wyżej przytoczona zasada prawa drogi dotyczy nie tylko jednostek pływających, ale także [[bojer]]ów, [[żaglowóz|żaglowozów]] – w pewnym zakresie wszystkich jednostek o napędzie wiatrowym.
▲<u>Cunningham</u> – dająca się w trakcie żeglugi wybierać i luzować linka zamocowana do [[remizka|remizki]] znajdującej się w dolnej części liku przedniego żagla przymasztowego. Pozwala regulować napięcie liku przedniego, a przez to wpływać na kształt żagla. Stosowana na jachtach i łódkach regatowych.
== Zobacz też ==
Linia 37 ⟶ 41:
== Bibliografia ==
* ''Encyklopedia żeglarstwa'', [[Wydawnictwo Naukowe PWN]], Warszawa 1996, praca zbiorowa – red. Jacek Czajewski, ISBN 83-01-11914-4
*{{cytuj książkę |nazwisko = Dziewulski| imię = Jerzy W.| autor link = | tytuł = Wiadomości o jachtach żaglowych| wydawca = Alma-Press| miejsce = Warszawa| rok = 2008| strony = 384-386| isbn = 978-83-7020-358-0}}
[[Kategoria:Olinowanie (żeglarstwo)]]
[[Kategoria:Przepisy żeglarskie]]
[[Kategoria:Teoria żeglowania]]
[[en:Tack (sailing)]]
|