Ustasze: Różnice pomiędzy wersjami

'''Ustasze -– Chorwacki Ruch Rewolucyjny''' ([[język chorwacki|chorwacki]]: ''Ustaša -– Hrvatski revolucionarni pokret'') – chorwacki ruch [[faszyzm|faszystowski]]<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/620426/Ustasa "Ustasa (Croatian political movement) – Britannica Online Encyclopedia". Britannica.com. Retrieved 3 September 2012]</ref>, w okresie przed II wojną światową organizacja [[terroryzm|terrorystyczna]]. Jej członkowie, ustasze (czutczyt. [ûstaʃe]), byli odpowiedzialni za śmierć setek tysięcy obywateli [[Królestwo Jugosławii|Jugosławii]], w szczególności [[Serbowie|Serbów]]<ref>Ladislaus Hory und Martin Broszat: Der kroatische Ustascha-Staat, Deutsche Verlag-Anstalt, Stuttgart, 2. Auflage 1965, s. 19–27</ref><ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/programmes/from_our_own_correspondent/1673249.stm "Croatian holocaust still stirs controversy". BBC News. 29 November 2001. Retrieved 29 September 2010.]</ref><ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/4479837.stm "Balkan 'Auschwitz' haunts Croatia". BBC News. 25 April 2005. Retrieved 29 September 2010. "No one really knows how many died here. Serbs talk of 700,000. Most estimates put the figure nearer 100,000."]</ref>. Ideologia ruchu była mieszanką faszyzmu<ref>Der kroatische Ustascha-Staat, Ante Pavelic und Ustascha Bewegung chapter, s. 13–38</ref> i ultrakonserwatyzmu. Ustasze popierali utworzenie Wielkiej Chorwacji, mającej rozciągać się od rzeki [[Drina|Driny]] do granicy z [[Belgrad|Belgradem]]<ref> Viktor Meier. Yugoslavia: a history of its demise. English edition. London, England, UK: Routledge, 1999 s. 125</ref>. Ruch podkreślał potrzebpotrzebę budowy "czystej" [[Rasizm|rasowo]]" Chorwacji, prześladowańdopuszczał iprześladowania ludobójstwai wobecludobójstwo Serbów, [[Żydzi|Żydów]] oraz [[Romowie|Romów]]. Ostro nacjonalistyczny ustaszeUstasze byli również[[Nacjonalizm|nacjonalistami]] fanatyczniei katoliccy.[[Fanatyzm|fanatycznymi]] W[[Katolicyzm|katolikami]] kontekście Jugosławii– utożsamiali katolicyzm z nacjonalizmem chorwackim nacjonalizmem<ref>Peter C. Kent, The lonely Cold War of Pope Pius XII: the Roman Catholic Church and the division of Europe, 1943–1950, McGill-Queen's Press – MQUP, 2002 p.46 ISBN 978-0-7735-2326-5 "''Fiercely nationalistic, the Ustaše were also fanatically Catholic. In the Yugoslav political context, they identified Catholicism with Croatian nationalism...''"</ref>. Po nacjonalizmie chorwackimDeklarowali, deklarowali również że wyznania katolickie i [[Islam|muzułmańskie]] są religiami narodu chorwackiego. Ustasze widzieli islamIslam [[Bośniacy|Bośniaków]] postrzegali jako religię, która "trzyma prawdziwą krew Chorwatów"<ref> Butić-Jelić, Fikreta. Ustaše i Nezavisna Država Hrvatska 1941–1945. Liber, 1977</ref>.

Organizacja została założona w 1930 roku<ref>Tomasevich, Jozo (2001). War and Revolution in Yugoslavia, 1941–1945: Occupation and Collaboration. Stanford: Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-3615-2. s. 30</ref>,. początkowoPoczątkowo była to nacjonalistyczna organizacja, która miała na celu stworzenie niezależnego państwa chorwackiego. Przed wojną byłsięgała topo ruchmetody terrorystyczny,terrorystyczne. wW kwietniu 1941 rokur. ustasze zostali powołani do rządzenia częścią Chorwacji okupowanejokupowaną przez państwa Osi jako. Powstałe [[Niezależne Państwo Chorwackie]] (''Nezavisna Država Hrvatska'', w skrócie NDH), określanegomiało jakobyć protektoratprotektoratem włosko-niemieckiniemieckim<ref>Tomasevich, Jozo (2001). War and Revolution in Yugoslavia, 1941–1945: Occupation and Collaboration. Stanford: Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-3615-2. s. 233-241</ref> lub państwopaństwem marionetkowemarionetkowym nazistowskich Niemiec. Ustasze odpowiedzialni byli za [[holokaust]] na terenie NDH. UstaszeKierując zamordowalisię okołoideologią trzystarasową tysięcyzamordowali ludziw zeobozach względukoncentracyjnych naok. rasowątrzysta tysięcy politykęludzi, ich ofiarami padli głównie SerbowieSerbów, ŻydziŻydów i Romowie którzy ponieśli śmierć w obozach koncentracyjnych,Romów. ofiaramiOfiarami ustaszy padli również członkowie chorwackiego ruchu oporu ioraz przeciwnicy polityczni rządu. Skrzydłem militarnym ustaszy stały się Milicja Ustaszy (''Ustaška vojnica'') i Armia Niezależnego Państwa Chorwackiego<ref>Der kroatische Ustascha-Staat, Die Ustascha an der Macht chapter, s. 75–80</ref>. NDH współpracowało z siłami okupacyjnymi Niemców i Włochów, wspólnie zwalczając partyzantów jugosłowiańskich. Gdy na przełomie lat 1944/45 wojska niemieckie wycofały się z Jugosławii na przełomie lat 1944/45, ustasze w większości opuścili kraj, choć część z nich pozostała w SFR Jugosławii jako grupa tzw. Krzyżowców (''[[Križari]]'').

Słowo ustaša (liczba mnoga: ustaše) pochodzi od czasownika ustati. W okresie istnienia Imperialnej Chorwackiej Domobran (1868/1918) wchodzącej w skład wojsk Austro-Węgierskiej, stopień wojskowy Pucki-ustaša był odpowiednikiem niemieckiego landszturmu. Sam termin był nazwą chorwackich pułków piechoty trzeciej klasy (pułki landszurtumu) w czasie I wojny światowej<ref>Zobacz [http://hr.wikipedia.org/wiki/Pu%C4%8Dki-usta%C5%A1e hr.wikipedia]</ref>.