Zażalenie: Różnice pomiędzy wersjami

{{źródła|data=2010-11}}

 

Instytucja zażalenia jest znana wszystkim [[System prawa|systemom prawnym]] rodziny prawa kontynentalnego, zaś system ''[[common law]]'' przewiduje środki o podobnej naturze. Dalsze uwagi są oparte na prawie polskim.

=== Zażalenie w postępowaniu cywilnym ===

Zaskarżeniu za pomocą zażalenia podlegają jedynie niektóre postanowienia sądów powszechnych, tak więc wobec postanowienia sądu polubownego zażalenie nie przysługuje.

Zażalenie jest środkiem odwoławczym od postanowień nie rozstrzygających co do istoty sprawy, lecz w kwestiach procesowych (formalnych). Ma charakter [[suspensywność|suspensywny]] (wstrzymujący) i względnie [[dewolutywność|dewolutywny]]. Wnoszone jest do sądu wyższej instancji od postanowień kończących postępowanie w sprawie i od innych postanowień, jeśli przepis szczególny tak stanowi a także zarządzeń sądu i przewodniczącego szczegółowo oznaczonych. Dodatkowo zażalenie przysługuje do Sądu Najwyższego od postanowień sądu drugiej instancji odrzucających skargę kasacyjną i skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, a w sprawach, w których przysługuje skarga kasacyjna, od niektórych postanowień kończących postępowanie w sprawie<ref>Definicja zaczerpnięta z B. Bladowski – Zażalenie w postępowaniu cywilnym, Zakamycze 2006</ref>.

W postępowaniu cywilnym zażalenie służy tylko od niektórych [[prawomocność|nieprawomocnych]] postanowień wskazanych w odpowiednich przepisach:

* w postępowaniu rozpoznawczym w pierwszej instancji – od postanowień wyliczonych wyczerpująco w art. 394 § 1 [[Kodeks postępowania cywilnego|Kodeksu postępowania cywilnego]],

* w [[postępowanie egzekucyjne|postępowaniu egzekucyjnym]] – od postanowień [[sąd]]u i [[komornik]]a – w pojedynczych przypadkach wskazanych przez poszczególne przepisy,

* w postępowaniu rozpoznawczym w drugiej instancji – od postanowień sądu drugiej instancji wskazanych w art. 394[1] § 1 i § 2 Kodeksu postępowania cywilnego.

Do wniesienia zażalenia uprawniona jest nie tylko [[Strona postępowania|strona]] (uczestnik) postępowania, [[prokurator]], organizacja społeczna i [[interwenient uboczny]] jak w przypadku [[apelacja (prawo)|apelacji]] lecz również osoby trzecie, których praw dotyczyć może zażalenie – pełnomocnikom, świadkom, biegłym, a którzy nie są podmiotem postępowania. Termin do wniesienia zażalenia wynosi tydzień od dnia doręczenia stronie odpisu postanowienia z uzasadnieniem, a jeżeli uzasadnienie nie podlegało uzasadnieniu z urzędu – od dnia doręczenia uzasadnienia postanowienia. Wymogi dotyczące formy zażalenia są raczej łagodne – musi ono zostać złożone na piśmie, wskazywać zaskarżone postanowienie, zawierać wniosek o jego zmianę lub uchylenie, uzasadnienie oraz, w miarę potrzeby, wskazanie nowych faktów lub dowodów. Od zażalenia jest pobierana [[opłata sądowa]], tzw. wpis, w wysokości (co do zasady) jednej piątej części wpisu należnego od pozwu (wniosku) wszczynającego daną sprawę.