Poliploidalność: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Wprowadzenie: drobne merytoryczne + fakt |
m drobne techniczne |
||
Linia 6:
Gatunki z potrójnym zestawem chromosomów nazywa się '''triploidami''', z poczwórnym '''tetraploidami''' itd. Aby uniknąć pomyłek ustalono, że podstawową [[haploid]]alną liczbę chromosomów oznacza się jako ''x'', natomiast aktualną haploidalną liczbę jako ''n''. Na przykład heksaploidalna pszenica zwyczajna (''Triticium aestivum'') zachowuje się jak diploid (jest funkcjonalnym diploidem) i ma liczbę diploidalną ''2n = 6x'', haploidalną ''n = 3x''.
Dla zwierząt poliploidyzacja ma zwykle skutki [[Dawka śmiertelna|letalne]] (śmiertelne) lub jest powodem występowania poważnych zaburzeń. Istniejące nieliczne gatunki poliploidalne są [[obojnactwo|hermafrodytami]] (np. niektóre [[dżdżownicowate|dżdżownice]] i [[płazińce]]) lub są [[partenogeneza|partenogenetyczne]] (niektóre [[chrząszcze]], [[ćmy]], [[skorupiaki]], [[ryby]] i [[salamandrowate|salamandry]]). Znane są gatunki ryb, u których efektem poliploidalności jest liczba chromosomów przekraczająca 400<ref name="Leggatt-2002">{{
Istnieją przesłanki, jakoby poliploidyzacja miała miejsce w linii rozwojowej [[strunowce|strunowców]].
[[Rośliny]] są bardziej tolerancyjne jeśli chodzi o liczbę chromosomów i jest ona bardzo powszechna wśród nich. Wg różnych szacunków od 35%<ref name=ewolucja>{{cytuj książkę|imię=Douglas J. |nazwisko=Futuyma |tytuł=Ewolucja |edycja= |miejsce=Warszawa |rok=2008 |wydawca=Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego |isbn =978-83-235-0577-8}}</ref> do 47%<ref>{{Cytuj pismo |nazwisko =Stebbins |imię =G.L. |nazwisko2=Ayala |imię2= F.J. |autor link = |tytuł =The evolution of Darwinism |czasopismo =Scientific American |wolumin = |wydanie = 253(1) |strony =54—64 |data =1985 |wydawca = |miejsce = |issn = |doi =}}</ref> wszystkich [[rośliny nasienne|roślin kwiatowych]] ma liczbę chromosomów będącą wielokrotnością najniższej liczby występującej w danym rodzaju. Ok. 75% [[rośliny naczyniowe|roślin naczyniowych]] odziedziczyło najprawdopodobniej zwielokrotnione zestawy chromosomów od dawnego, poliploidalnego przodka<ref name=ewolucja/>. We florze środkowej Europy mniej więcej połowa roślin jest naturalnymi lub wytworzonymi przez człowieka poliploidami (można tego dokonać np. poprzez zastosowanie [[kolchicyna|kolchicyny]], która niszczy [[Wrzeciono podziałowe|wrzeciono kariokinetyczne]] uniemożliwiając podział komórki). Jako przykłady można podać [[pszenżyto]], ziemniaki, wiele roślin ozdobnych i traw, drzewa owocowe. Odznaczają się one większymi rozmiarami, większą żywotnością i odpornością (dają więc także większe plony). Triploidy roślin wykazują różny stopień płodności. Triploidalne rośliny arbuza wykazują całkowita sterylność, znacznie zmniejszoną płodność stwierdzono u roślin z rodzaju ''[[bieluń|Datura]]'' i [[kukurydza|kukurydzy]], tylko lekko obniżoną płodność zaobserwowano u [[topola|topoli]], [[burak cukrowy|buraka cukrowego]] i ''[[Bniec|Melandrium]]''. Płodne są również triploidy ''[[rzodkiewnik pospolity|Arabidopsis thaliana]]''. Od lat 30 XX wieku triploidy roślin wykorzystywane są jako źródło [[Aneuploidia|aneuploidów]] wykazujących trisomię wszystkich chromosomów<ref name="Henry-2005">{{Cytuj pismo | nazwisko = Henry | imię = IM. | nazwisko2 = Dilkes | imię2 = BP. | nazwisko3 = Young | imię3 = K. | nazwisko4 = Watson | imię4 = B. | nazwisko5 = Wu | imię5 = H. | tytuł = Aneuploidy and genetic variation in the Arabidopsis thaliana triploid response. | czasopismo = Genetics | wolumin = 170 | numer = 4 | strony = 1979-88 | miesiąc = Aug | rok = 2005 | doi = 10.1534/genetics.104.037788 | pmid = 15944363
{{fakt|Jednak w przypadku roślin możliwość krzyżowania jest bardziej skomplikowana. Nowy poliploid może dawać płodne potomstwo, gdy jego gamety połączą się z gametami o tym samym stopniu ploidalności. Dlatego też poliploidyzacja jest u roślin ważnym mechanizmem [[Powstawanie gatunków|specjacji]]. Na przykład, jeśli tetraploid wytworzy gamety o liczbie chromosomów ''2x'' i połączą się one z gametami [[monoploid
Poliploidalności jest zjawiskiem odmiennym od [[Aneuploidia|aneuploidalności]], która charakteryzuje się niewłaściwą liczbą pojedynczych chromosomów.
|