Jan Sobiepan Zamoyski: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
polskie znaki |
Mathiasrex (dyskusja | edycje) kat., drobne merytoryczne |
||
Linia 21:
'''Jan Sobiepan Zamoyski''' herbu [[Jelita (herb szlachecki)|Jelita]] (ur. w [[9 kwietnia]] [[1627]] w [[Zamość|Zamościu]] - zm. [[7 kwietnia]] [[1665]] tamże), III Ordynat zamojski, [[wojewodowie sandomierscy|wojewoda sandomierski]] od [[1659]], [[wojewodowie kijowscy|wojewoda kijowski]] od [[1658]], [[podczaszy wielki koronny]] od [[1655]], [[krajczy wielki koronny]] od [[1653]], [[starosta generalny|generał]] [[Podole|ziem podolskich]] od [[1637]], [[starosta]] [[Kałusz|kałuski]] i [[Rostoki|rostocki]].
W [[1655]] r., z nadejściem [[potop szwedzki|potopu szwedzkiego]], w przeciwieństwie do większości szlachty, zachował wierność królowi [[Jan Kazimierz Waza|Janowi Kazimierzowi]]. Był uczestnikiem [[konfederacja tyszowiecka|konfederacji tyszowieckiej]] w 1655 roku<ref>Adam Kersten, Z badań nad konfederacją tyszowiecką, w: Rocznik Lubelski, t. I, 1958, s. 116.</ref>. W [[1656]] r. dowodził skuteczną obroną Zamościa przed Szwedami. W czasie [[Bitwa pod Warką|bitwy pod Warką]] w 1656 r. dowodził - freikompanią [[Dragoni|dragońską]] ([[Chorągiew (wojsko)|chorągwią]] lekkiej jazdy) - 300 koni i chorągwią husarską - 137 koni.
[[3 marca]] [[1658]] poślubił w [[Warszawa|Warszawie]] [[Maria Kazimiera|Marię Kazimierę d`Arquien]], późniejszą żonę [[władcy Polski|króla]] [[Jan III Sobieski|Jana III Sobieskiego]]. Miał z nią czworo dzieci, wszystkie zmarłe w dzieciństwie:
Linia 31:
Przydomek "Sobiepan" oznacza, iż Jan Zamoyski cenił sobie niezależność; nie znosił, gdy ktoś narzucał mu własną wolę czy zasady postępowania. Można powiedzieć, że był panem dla samego siebie. Przydomek ten rozpowszechnił [[Henryk Sienkiewicz]] w swoim ''[[Potop (powieść)|Potopie]]'', którego Zamoyski jest bohaterem. Prywatnie miał skłonności do nadużywania [[Napój alkoholowy|alkoholu]] i kobieciarstwa, uznawany był też za osobę bez poważniejszych ambicji politycznych, posiadał jednak ogromną fortunę oraz z powodzeniem dowodził na polu walki.
{{Fakt|Do przedwczesnej śmierci III ordynata przyczynił się alkoholizm i liczne choroby weneryczne.}} Ponieważ Jan nie pozostawił żadnych potomków po jego śmierci wybuchła zażarta walka o prawo do wielkiej [[Ordynacja Zamojska|Ordynacji Zamojskiej]]. O przejęcie spuścizny po Zamoyskich walczyła wdowa po Janie, Maria Kazimiera d'Arquien, ''primo voto'' Zamoyska, ''secundo'' Sobieska, a także siostra zmarłego, [[Gryzelda Wiśniowiecka|Gryzelda z Zamoyskich Wiśniowiecka]], która chciała przekazać ordynację swemu jedynemu synowi, późniejszemu królowi [[Michał Korybut Wiśniowiecki|Michałowi Korybutowi]]. Początkowo dobra zajęła Gryzelda, a po jej śmierci [[Stanisław Koniecpolski (kasztelan krakowski)|Stanisław Koniecpolski]] (siostrzeniec Gryzeldy). Ostateczną jednak walkę wygrała młodsza linia Zamoyskich, której ordynację przekazano na mocy wyroku sejmowego w [[1676]].
{{Przypisy}}
{{Ordynaci zamojscy}}
{{Kontrola autorytatywna|VIAF=78843933|LCCN=n/2009/8134|TYP=p}}
[[Kategoria:Konfederaci tyszowieccy|Zamoyski, Jan Sobiepan]]
[[Kategoria:Senatorowie świeccy I Rzeczypospolitej|Zamoyski, Jan Sobiepan]]
[[Kategoria:Starostowie rostoccy|Zamoyski, Jan Sobiepan]]
| |||