Cyjanidyna: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Addbot (dyskusja | edycje)
m Bot: Przenoszę linki interwiki (9) do Wikidata, są teraz dostępne do edycji na d:q417606
poprawa linków do ujedn. i przek., WP:SK, drobne merytoryczne, drobne redakcyjne, źródła/przypisy, przeniesienie refów na koniec
Linia 2:
|nazwa = Cyjanidyna
|1. grafika = Cyanidin.svg
|opis 1. grafiki =
|2. grafika =
|opis 2. grafiki =
|3. grafika =
|opis 3. grafiki =
|nazwa systematyczna = 2-(3,4-dihydroksyfenylo)chromenylo-3,5,7-triol
|inne nazwy =
|wzór sumaryczny = C<sub>15</sub>H<sub>11</sub>O<sub>6</sub><sup>+</sup>
|inne wzory =
|masa molowa = 287,24
|wygląd =
|SMILES = C1=CC(=C(C=C1C2= C(C=C3C(=CC(=CC3= [O+]2)O)O)O)O)O
|numer CAS = {{CAS|13306-05-3}}
|PubChem = {{PubChem|128861}}
|DrugBank =
|gęstość =
|gęstość źródło =
|stan skupienia w podanej g =
|g warunki niestandardowe =
|rozpuszczalność w wodzie = częściowa
|rww warunki niestandardowe =
|inne rozpuszczalniki =
|temperatura topnienia =
|tt źródło =
|tt warunki niestandardowe =
|temperatura wrzenia =
|tw źródło =
|tw warunki niestandardowe =
|temperatura krytyczna =
|tk źródło =
|ciśnienie krytyczne =
|ck źródło =
|kwasowość =
|zasadowość =
|aktywność optyczna =
|lepkość =
|l warunki niestandardowe =
|napięcie powierzchniowe =
|np warunki niestandardowe =
|punkt izoelektryczny =
|typ hybrydyzacji i VSEPR =
|układ krystalograficzny =
|moment dipolowy =
|moment dipolowy źródło =
|zewnętrzne dane MSDS = http://www.carlroth.com/media/_en-com/sdpdf/4545e.PDF
|zagrożenia GHS źródło = &nbsp;wg MSDS dla [[chlorki|chlorku]]
|piktogram GHS = {{Piktogram GHS|brak}}
|hasło GHS =
|zwroty H = {{Zwroty H|brak}}
|zwroty EUH = {{Zwroty EUH|brak}}
Linia 57:
|zwroty R = {{Zwroty R|brak}}
|zwroty S = {{Zwroty S|brak}}
|NFPA 704 =
|NFPA 704 źródło =
|temperatura zapłonu = niepalny
|tz źródło =
|tz warunki niestandardowe =
|temperatura samozapłonu =
|ts źródło =
|ts warunki niestandardowe =
|numer RTECS =
|dawka śmiertelna =
|inne aniony =
|inne kationy =
|pochodne ? =
|? =
|podobne związki =
|commons =
}}
W'''Cyjanidyna''' naturze– [[Związki organiczne|organiczny związek chemiczny]] z grupy [[Antocyjanidyny|antocyjanidynów]]; występuje naturalnie jako barwnik roślinny, między innymi w czerwonych owocach roślin takich jak: [[głóg]], [[bez]], [[Euterpa warzywna|euterpa]], [[Borówka czarna|jagodach]]. Może być znaleziona także w [[jabłko|jabłkach]], [[śliwa|śliwkach]], czerwonej [[kapusta|kapuście]] i czerwonej [[cebulaCebula zwyczajna|cebuli]]. Największe jej stężenie występuje w skórce{{r|phyto}}. Ma charakterystyczną pomarańczowo-czerwoną barwę, która może zmieniać się wraz z [[skala pH|pH]]: roztwory o pH < 3 przybierają barwę czerwoną, fioletową przy pH = 7–8, ia niebieską przy pH > 11. Stosowana jako czerwony barwnik do żywności o [[Numer E|numerze E163a]]{{r|E163x}}.
'''Cyjanidyna''' – [[związek organiczny|organiczny związek chemiczny]] z [[Antocyjanidyny|antocyjanidynów]], będącymi barwnikami roślinnymi.
== Występowanie ==
W naturze związek występuje między innymi w czerwonych owocach roślin takich jak: [[głóg]], [[bez]], [[Euterpa warzywna|euterpa]], [[Borówka czarna|jagodach]]. Może być znaleziona także w [[jabłko|jabłkach]], [[śliwa|śliwkach]], czerwonej [[kapusta|kapuście]] i czerwonej [[cebula|cebuli]]. Największe jej stężenie występuje w skórce{{r|phyto}}. Ma charakterystyczną pomarańczowo-czerwoną barwę, która może zmieniać się wraz z [[skala pH|pH]]: roztwory o pH < 3 przybierają barwę czerwoną, fioletową przy pH = 7–8, i niebieską przy pH > 11.
 
== Wpływ na zdrowie ==
Cyjanidyna i jej [[glikozydy]] mają wiele prozdrowotnych właściwości takich jak działanieprozdrowotne: przeciwnowotworowe{{r|pisrak}}, ochronne dla [[naczyniaNaczynie krwionośne|naczyń krwionośnych]], przeciwzapalne, zapobiegające [[otyłość|otyłości]] i [[cukrzyca|cukrzycy]]{{r|phyto}}. Związki te są bardzo silnymi [[Przeciwutleniacze|przeciwutleniaczami]], silniejszymi niż [[witamina E]], [[Kwas askorbinowy|witamina C]] czy [[resweratrol]]{{r|phyto}}. Cyjanidyna szybko neutralizuje [[reaktywne formy tlenu]], takie jak [[nadtlenek wodoru]], [[rodniki tlenowe]] i [[grupa hydroksylowa|hydroksylowe]]{{r|pismo1}}.
 
=== Przeciwutleniacze ===
Cyjanidyna i jej glikozydy są bardzo silnymi [[Przeciwutleniacze|przeciwutleniaczami]], silniejszymi niż [[witamina E]], [[witamina C]] czy [[resweratrol]]{{r|phyto}}. Cyjanidyna szybko neutralizuje reaktywne formy [[tlen]]u, takie jak: [[nadtlenek wodoru]], rodniki tlenowe i [[grupa hydroksylowa|hydroksylowe]]{{r|pismo1}}.
 
== Pochodne cyjanidyny ==
* cyjanidyno-3-rutynozyd lub (3-C-R)
* 3-''O''-cyjanidyna, występująca czerwonej cebuli
* 7-''O''-cyjanidyna, występująca czerwonej cebuli
* 3,4′-di-''O''-β-glukopiranozyd cyjanidyny, występujący czerwonej cebuli
* 4′-''O''-β-glukozyd cyjanidyny, występujący czerwonej cebuli
* [[chryzantemina]] (3-''O''-glukozyd cyjanidyny), występująca w wytłoczynach [[Porzeczka czarna|porzeczki czarnej]]
 
== Przypisy ==
{{Przypisy-lista|1=
* <ref name="phytoE163x">{{cytuj stronę | tytuł = E163: Antocyjany | url = http://www.phytochemicals.food-info.net/phytochemicalspl/cyanidine/e163.phphtm |tytuł=Cyanidin |opublikowany=Phytochemicals |język=en Food-Info.net | data dostępu =2011 2013-0512-0908 }}</ref>
* <ref name="phyto">{{cytuj stronę | url = http://www.phytochemicals.info/phytochemicals/cyanidin.php | tytuł = Cyanidin | opublikowany = Phytochemicals | język = en | data dostępu = 2011-05-09 }}</ref>
* <ref name="pismo1">{{cytujCytuj pismo | nazwisko = Acquaviva | imię = R. | nazwisko2 = Russo | imię2 = A. | nazwisko3 = Galvano | imię3 = F. | nazwisko4 = Galvano | imię4 = G. | nazwisko5 = Barcellona | imię5=M.L. |nazwisko6=Li Volti |imię6=GML. |nazwisko7=Vanella |imię7=A. |tytuł = Cyanidin and cyanidin 3-O-βbeta-D -glucoside as DNA cleavage protectors and antioxidants | czasopismo = Cell BiologyBiol and ToxicologyToxicol | wolumin = 19 |wydanie numer = 4 | strony =243–252 243-252 | datarok = 2003-08 | wydawcadoi = Kulwer10.1023/B:CBTO.0000003974.27349.4e Academic Publishers| miejscepmid = [[Holandia]]14686616 }}</ref>
* <ref name="pisrak">{{Cytuj pismo
* <ref name="pisrak">{{cytuj pismo | autor = C. Fimognari, P. Hrelia | autor2 = F. Berti | autor3 = M. Nusse | autor4 = G. Cantelli Forti | tytuł = In vitro antitumor activity of cyanidin-3-O-beta-glucopyranoside | czasopismo = Chemotherapy | wolumin = 51 | wydanie = 6 | strony = 332–335 | rok = 2005 | doi = 10.1159/000088956 | pmid = 16224184 | język = en }}</ref>
| autor = C. Fimognari, P. Hrelia
| autor2 = F. Berti
| autor3 = M. Nusse
| autor4 = G. Cantelli Forti
| tytuł = In vitro antitumor activity of cyanidin-3-O-beta-glucopyranoside
| czasopismo = Chemotherapy
| wolumin = 51
| wydanie = 6
| strony = 332–335
| rok = 2005
| doi = 10.1159/000088956
| pmid = 16224184
| język = en
}}</ref>
}}
 
[[Kategoria:Antocyjanidyny]]
[[Kategoria:Barwniki naturalne]]
[[Kategoria:Wskaźniki pH]]