Siły Obronne Izraela: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Usunięcie odwołania do pliku Ink_flag.jpg, ponieważ użytkownik INeverCry skasował go z Commons |
int., wikizacja, drobne redakcyjne |
||
Linia 35:
[[Plik:PikiWiki Israel 3344 Israel Defense Forces.jpg|thumb|250px|Żołnierze w mundurach z lat 60.]]
[[Plik:Israelifighter.JPG|thumb|250px|Żołnierz w mundurze współczesnym.]]
Początki Sił Obronnych Izraela sięgają swoimi korzeniami do [[Żydzi|żydowskich]] [[organizacja paramilitarna|organizacji paramilitarnych]] tworzonych w obronie [[osadnictwo żydowskie w Palestynie|osiedli żydowskich]] w [[Palestyna|Palestynie]], począwszy od [[Druga alija|Drugiej Aliji]] ([[1904]]-[[1914|14]]). Pierwszą taką organizacją była utworzona [[28 września]] [[1907]] ''Bar-Giora'' (hebr. בר גיורא). Została ona przekształcona w kwietniu [[1909]] w [[Ha-Szomer]] (hebr. השומר), która funkcjonowała do czasów [[Palestyna (mandat)|Mandatu Palestyny]]. ''Haszomer'' była elitarną formacją paramilitarną, stworzoną głównie w celu obrony przed grupami przestępczymi, które usiłowały kraść majątek żydowskich osiedli. Podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]] w ramach [[British Army|Brytyjskiej Armii]] sformowano żydowskie jednostki ''Korpus Mułów Syjonu'' i [[Legion Żydowski]]. Po arabskich rozruchach w kwietniu [[1920]]
Izraelskie siły zbrojne zostały powołane do życia po utworzeniu niepodległego państwa Izrael. W dniu [[28 maja]] [[1948]] pełniący obowiązki [[premierzy Izraela|premiera]] i ministra obrony [[Dawid Ben Gurion]] wydał rozkaz wzywający do utworzenia Sił Obronnych Izraela i rozwiązania wszystkich innych żydowskich organizacji paramilitarnych. Rozkaz ten został wydany, pomimo
Podstawą do sformowania Sił Obronnych Izraela stała się ''Hagana''. Dwie inne żydowskie organizacje zbrojne - [[Irgun Cwai Leumi|Irgun]] i [[Lehi]] - początkowo nie zgodziły się dołączyć do państwowych sił zbrojnych i podjęły starania o samodzielne zakupy broni. Na tym tle wybuchł poważny konflikt, w wyniku którego doszło do zatopienia statku "''Altalena''" ([[22 czerwca]] 1948) i bezpośredniego starcia izraelskich żołnierzy z członkami ''Irgunu''. Ostatecznie wszystkie żydowskie organizacje paramilitarne zostały rozwiązane
Siły zbrojne były tworzone w bardzo trudnych warunkach [[I wojna izraelsko-arabska 1948-1949|Wojny o Niepodległość]], którą Izrael prowadził ze swoimi [[Arabowie|arabskimi]] sąsiadami. Organizację dowództwa i strukturę podziału na korpusy powielono ze struktury organizacyjnej ''Hagany''. Podczas tej wojny wystawiono dwanaście brygad piechoty i pancernych<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Schiff | imię = Yehuda | autor = Yehuda Schiff | tytuł = IDF in Its Corps: Army and Security Encyclopedia | wydawca = Revivim Publishing | strony = 15 | rozdział = The Infantry Brigades | nazwisko r = Pa'il | imię r = Meir | autor r = Pa'il Meir | tom = 11 | język = he}}</ref>. Po wojnie część brygad przekształcono w jednostki rezerwowe, a inne zostały rozwiązane. W następnych latach izraelscy żołnierze prowadzili trudne walki z arabskimi ''fedainami'', którzy napadali na Izrael z terytorium [[Jordania|Jordanii]] i [[Egipt]]u. W ten sposób izraelskie siły zbrojne zdobywały doświadczenie w prowadzeniu [[partyzantka|wojny partyzanckiej]]. Pierwszym poważnym testem dla Sił Obronnych Izraela był [[Kryzys sueski]] w [[1956]], podczas którego izraelskie brygady zmechanizowane szybkim taktycznym manewrem zajęły [[Synaj (półwysep)|półwysep Synaj]]. Po wstrzymaniu walk Izrael wycofał swoje wojska z Synaju. Podczas [[Wojna sześciodniowa|Wojny sześciodniowej]] w [[1967]] izraelska armia zajęła półwysep Synaj, [[Strefa Gazy|Strefę Gazy]], [[Zachodni Brzeg]], [[Wschodnia Jerozolima|Wschodnią Jerozolimę]] i [[Wzgórza Golan]]. Wojna ta całkowicie zmieniła równowagę sił w regionie, ukazując Siły Obronne Izraela jako najsilniejszą armię [[Bliski Wschód|Bliskiego Wschodu]]. W następnych latach prowadzona była [[Wojna na wyczerpanie]], pojawiał się także coraz większy problem palestyńskiego [[terroryzm]]u.
Linia 60:
=== System dowodzenia ===
Siły Obronne Izraela nie mają instytucji naczelnego dowódcy. Jedna z Ustaw Zasadniczych
Najwyższy rangą oficer SOI (formalnie uznawany za głównodowodzącego), jedyny wojskowy w stopniu generała
Sztab Główny Sił Obronnych Izraela składa się z:
Linia 70:
* dowódców sił powietrznych, marynarki i wojsk lądowych.
Dowódca sił lądowych odpowiedzialny jest za wyszkolenie, [[taktyka|taktykę]], wyposażenie i rozwój czterech korpusów wojsk naziemnych: piechoty, sił pancernych, artylerii i jednostek inżynieryjnych. Kontrola operacyjna nad wyżej wymienionymi siłami wywodzi się od szefa sztabu, któremu podlegają dowódcy trzech obszarów strategicznych: Północnego (oddziały skierowane do obrony przeciwko ewentualnemu atakowi z terenu Syrii i Libanu), Centralnego (oddziały przeciwko Jordanii) i [[Południowe Dowództwo (Izrael)|Południowego]] (skierowane przeciwko Egiptowi); dowodzą oni dywizjami i brygadami. Marynarka wojenna i siły lotnicze nie są traktowane jako całkowicie autonomiczne rodzaje sił zbrojnych, jednakże zarówno lotnictwo (''Hejl ha-Awir'') jak i oddziały morskie (''Hejl ha-Jam'') zawsze cieszyły się większą swobodą, niż jest to zapisane w jakichkolwiek dokumentach. Ich dowódcy mają status najwyższych doradców szefa sztabu. Wraz z dowódcami poszczególnych stref obrony lądowej
[[Plik:Structure idf.png|650px|<center>Struktura Sił Obronnych Izraela</center>|center|thumb]]
Linia 95:
Siły pancerne składają się z trzech dywizji pancernych, każda z nich złożona z dwóch brygad pancernych i jednej brygady artylerii, plus jedna brygada pancerna i jedna piechoty zmechanizowanej gotowe do mobilizacji. Dostępnych jest także pięć niezależnych brygad piechoty zmechanizowanej. Rezerwy taktyczne składają się z dziewięciu dywizji pancernych, jednej mobilnej drogą lotniczą oraz z dziesięciu brygad piechoty rozlokowanej dla ochrony granic. W praktyce układ oddziałów jest bardzo łatwo zmienić w zależności od sytuacji strategicznej, nie stanowi problemu ewentualne przeniesienie jakiegoś oddziału do strefy, w której jest on potrzebny, nawet jeśli znajduje się ona daleko od miejsca pierwotnego stacjonowania danej jednostki.
Od Wojny sześciodniowej [[1967]] roku
Większość z wymienionych oddziałów rozmieszczonych jest na północnych i wschodnich obszarach przygranicznych
=== Marynarka Wojenna (''Heil HaYam HaYisraeli'', חיל הים) ===
Linia 116:
{{osobny artykuł|Izraelski Korpus Morski}}
Izraelska marynarka wojenna jest to najmniejsza liczebnie część składowa armii izraelskiej - według danych z
W [[Lata 80. XX wieku|latach 80.]] i [[Lata 90. XX wieku|90. XX wieku]] wykorzystywanie morza jako środka transportu dla przerzutów broni m.in. dla [[Organizacja Wyzwolenia Palestyny|Organizacji Wyzwolenia Palestyny]] zwróciło uwagę na konieczność zabezpieczenia wybrzeża. Stratedzy izraelskiej obrony poświęcają najmniejszą uwagę marynarce spośród trzech głównych formacji wojskowych w SOI. W związku z tym wielu ekspertów ocenia, że pomimo modernizacji, jeśli chodzi o oddziały morskie, kraje arabskie są najbliżej doścignięcia Izraelczyków w wyścigu militarnym. W [[1993]] do służby wprowadzono zbudowane w USA w oparciu o izraelski projekt [[korwety rakietowe typu Saar 5|korwety typu Saar 5]] wyposażone w rakiety [[AGM-84/RGM-84/UGM-84 Harpoon|Harpoon]] i Gabriel, a także zdolne do zabrania na pokład helikoptera (typu SA-366G Dauphin, Kaman SH-2F, lub Sikorsky S-76N - możliwe jest również przenoszenie dwóch śmigłowców z tym, że jeden podczas postoju znajduje się na lądowisku a nie w hangarze okrętu). W latach 1999 - 2000 do służby weszły trzy zbudowane w Niemczech [[okręt podwodny|okręty podwodne]] klasy [[Okręty podwodne typu 800|Dolphin]] (INS "''Dolphin''", INS "''Leviathan''" oraz INS "''Tekuma''").
W
Flota operuje w dwóch niepołączonych strefach – [[Morze Śródziemne|Morzu Śródziemnym]] (główne porty to [[Hajfa]] i [[Aszdod]]) i w [[Akaba|Zatoce Akaba]] (port wojskowy w [[Ejlat|Ejlacie]]). Pierwsze jednostki typu ''Reshef'' stacjonowały na [[Morze Czerwone|Morzu Czerwonym]], ale zostały przetransportowane (opływając [[Przylądek Dobrej Nadziei]]) na [[Morze Śródziemne]] – powodem stał się zwrot [[Synaj (półwysep)|Synaju]] Egiptowi. Z tego też powodu od końca lat 80. ochroną [[Akaba|Zatoki Akaba]] zajmują się patrole przybrzeżne złożone z łodzi typu ''Kabur''.
Linia 148:
=== Broń atomowa ===
Właściwie pewne jest, że Izrael posiada arsenał jądrowy, który jest niezwykle ważnym elementem stosowanej przez niego doktryny odstraszania. Jego dokładna wielkość nie jest znana, przypuszcza się jednak, iż wynosi około 500 głowic i zajmuje czwarte miejsce na świecie pod względem liczebności (tu należy podać źródło, zgodnie z dostępnymi w sieci informacjami Izrael posiada 60
100 zmodyfikowanymi pociskami balistycznymi (z [[Short-Range Ballistic Missile|średniego zasięgu]] na [[Intercontinental Ballistic Missile|międzykontynentalny]]) typu [[Jerycho-2|Jerycho-2 B]] o zasięgu ok. 8000
=== Formacje współpracujące ===
Linia 161:
{{osobny artykuł|Insygnia Sił Obronnych Izraela}}
=== Stopnie wojskowe ===
W odróżnieniu od większości armii świata
Oznaki stopni umieszcza się na [[mundur wojskowy|mundurze]]. W Siłach Obronnych Izraela oznaki stopni nosi się na [[naramiennik|pagonach]] lub nakryciu głowy ([[czapka garnizonowa|czapce garnizonowej]] lub [[beret|berecie]]). Żołnierze sił lądowych noszą dystynkcje w kolorze mosiądzu na czerwonym tle. Żołnierze sił powietrznych mają dystynkcje w kolorze srebrnym na niebieskim lub granatowym tle, i dodatkowo noszą złote pasy na rękawach mundurów. Marynarze noszą złote dystynkcje szyte na granatowym materiale<ref>{{cytuj stronę| url = http://dover.idf.il/IDF/English/about/insignia/ranks.htm | tytuł = Ranks | data dostępu = 2011-01-30 | autor = Israel Defense Forces | język = en}}</ref>.
Linia 203:
* mundury galowe - noszone tylko podczas pobytu oficerów poza granicą. Istnieje kilka rodzajów mundurów galowych, uzależnionych od rodzaju wojsk i pory roku.
Wszyscy pracownicy mundurowi sił naziemnych noszą mundury w kolorze oliwkowym, natomiast pracownicy marynarki wojennej i lotnictwa noszą mundury w kolorze beżowym. Mundury składają się z koszuli, spodni, bluzy, kurtki i butów. Przy mundurze kobiecym spódnica może zastąpić spodnie. Nakrycie głowy stanowią czapki, hełmy i berety. Kolor beretu jest uzależniony od rodzaju sił zbrojnych: siły powietrzne - kolor niebiesko
=== Insygnia wojskowe ===
Izraelscy żołnierze noszą trzy rodzaje
Nowi żołnierze, odbywający podstawowe szkolenie, nie noszą jeszcze żadnych
== Budżet ==
W latach [[1960]]-[[1966]] Izrael przeznaczał na cele obronne średnio 9[[procent|%]] [[produkt krajowy brutto|PKB]]. Wydatki na obronność gwałtownie wzrosły po wojnach [[1967]] i [[1973]]. W [[1980]] osiągnęły rekordową wielkość 24% PKB, i od tego momentu zaczęły spadać do obecnej wielkości około 9% PKB (wydatki rzędu 15 miliardów dolarów) po podpisaniu traktatów pokojowych z Egiptem i Jordanią<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.thejerusalemfund.org/ht/d/ContentDetails/i/2122 | tytuł = Israel's Defense Budget: The Business Side of War | data dostępu = 2011-01-31 | autor = Charmaine Seitz | nazwisko = Seitz | imię = Charmaine | praca = The Jerusalem Fund | opublikowany = 2001-01-30 | język = en}}</ref>. Pomimo tej redukcji wydatków na obronność
W dniu [[30 września]] [[2009]] premier [[Beniamin Netanjahu]], minister obrony [[Ehud Barak]] i minister finansów [[Yuval Steinitz]] zatwierdzili zwiększenie wydatków na obronność kraju. Decyzję tę podjęto ze względu na zwiększone zagrożenie ze strony [[Iran]]u. Ostatecznie parlament zatwierdził dwuletni budżet państwa, który zakłada rekordowe w historii Izraela wydatki na obronność. W
== Służba wojskowa ==
Linia 233:
=== Służba stała ===
Stała służba wojskowa jest przeznaczona dla żołnierzy, którzy po odbyciu regularnej służby zdecydują się na dalszą służbę w armii, w wielu przypadkach wybierając wojskową karierę zawodową. Służba stała opiera się na indywidualnej umowie zawieranej przez armię z żołnierzem. Kontrakt definiuje, jakie usługi będzie wykonywać żołnierz i przez jaki okres. Pod koniec trwania umowy istnieje możliwość przedłużenia kontraktu na dłuższy czas. W wielu przypadkach
Żołnierze pełniący służbę stałą otrzymują pełne wynagrodzenie, a po odbyciu określonej przepisami długości czasu służby
=== Służba rezerwowa ===
Linia 245:
=== Służba kobiet ===
Standardy selekcji dla kobiet w armii izraelskiej są ze zrozumiałych powodów wyższe niż dla mężczyzn, a zwolnienia ze służby są o wiele częstsze. Powoływanych jest tylko ok. połowy z 30 tys. kobiet osiągających każdorocznie wiek poborowy. Co roku ze służby zwalniane jest niemal 20% z powodów religijnych, 10% dlatego że są mężatkami, a większość z pozostałych 20% nie spełnia wymagań. Ustawa przyjęta przez [[Kneset]] w [[1978]]
Poborowe służą w Kobiecych Korpusach Armii, znanych pod hebrajskim skrótem ''Chen''. Po 5 tygodniach podstawowego treningu
== Mniejszości w Siłach Obronnych Izraela ==
Linia 253:
[[Plik:Falasha makstyle.jpg|thumb|240 px|Etiopski Żyd w izraelskiej armii]]
[[Plik:NetzahYehudafield.jpg|thumb|240 px|Ultra-ortodoksyjni Żydzi w piechocie]]
Początkowo w Siłach Obronnych Izraela istniała tendencja, aby
=== Druzowie i Czerkiesi ===
Linia 270:
=== Osoby LGBT ===
Izrael jest jednym z 24 państw, które pozwalają
Do lat 80. Siły Obronne Izraela usuwały ze służby żołnierzy, którzy otwarcie przyznawali się do [[homoseksualizm|orientacji homoseksualnej]]. W 1983 wydano zezwolenie na służbę, z wyłączeniem wywiadu i stanowisk z dostępem do ściśle tajnych informacji. W 1993 doszło na ten temat do burzliwej debaty parlamentarnej, po której armia została zmuszona wycofać się ze wszystkich ograniczeń wobec
== Zagraniczni wolontariusze ==
Linia 292:
=== Niemcy ===
Współpraca wojskowa [[Niemcy|Niemiec]] i Izraela jest dyskretna,
=== Wielka Brytania ===
|