Anicca: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m →Podejście mahajany: lit. |
m uzup. |
||
Linia 4:
Według doktryny buddyjskiej "wszystkie złożone zjawiska są nietrwałe", podlegają nieustannemu procesowi zmian. Dotyczy to wszelkiego rodzaju zjawisk, zarówno fizycznych jak i mentalnych: podstawowych elementów, wszechświatów i zawartych w nim gwiazd i planet, świata roślin, zwierząt, ludzi, bogów a także uczuć, doznań, myśli, świadomości itd. Nie chodzi tu jedynie o tzw. śmierć ontologiczną bytu, jak wyraziłaby to zachodnia tradycja filozofowania, ale raczej o nieustanne "przepływanie", zastępowanie jednych zjawisk (sanskryt ''[[dharma]]'') przez inne, proces ten trwa bez początku i bez końca. W wyjaśnieniach tego pojęcia, pojawia się często przykład "liścia na drzewie", który podlegając nieustannym zmianom dojrzewa, starzeje się i ginie, lecz jest zastępowany przez inny liść. Inny przykład odwołuje się do marzeń sennnych, które pojawią się (mimo woli śniącego) i nikną, natychmiast zastępowane przez inne, równie nietrwałe i pozbawione substancjonalnej natury. Nie ma rzeczy, która trwa, bowiem wszystkie podlegają nieustannej zamianie.
W życiu ludzkim nietrwałość objawia się przez cykl narodzin, proces chorób i starzenia, wreszcie śmierci (pali, sanskryt ''[[sansara]]''), lecz także w doświadczeniu braku, utraty. Ma ona tu także pozytywny aspekt - wszelkie negatywne stany mają jedynie charakter tymczasowy i możliwa jest zmiana. Z powodu nietrwałości zjawisk jednak jakiekolwiek natarczywe chwytanie się wszelkich przedmiotów jest bezcelowe i ostatecznie prowadzi do [[Duhkha|cierpienia]]. Wszelkie te zjawiska opisane są w kategorii pięciu skupisk (pali ''khandha'', sanskryt ''[[Pięć skupisk|skandha]]''). Anicca jest związana z doktryną [[Anatman|anatta]], według której nie ma trwałej [[atman|duszy]] (pali ''atta'', sanskryt ''atman'') oraz z [[Duhkha|dukkha]], prawdy o cierpieniu, tworząc w ten sposób [[Trzy Cechy Istnienia|''ti-lakkhana'']], także nazywane [[Trzy Cechy Istnienia|Trzema Pieczęciami Dharmy]].
== Nietrwałość a wyzwolenie ==
Linia 13:
{{Cytat|Gdy już umysł może trwać w stanie ładu, będziesz widział formacje mentalne lub przedmioty absorbujące umysł w ich naturalnym stanie powstawania i rozpadu. Umysł będzie czysty, neutralny i nieporuszony – ani zadowolony, ani niezadowolony – i będzie postrzegał zjawiska fizyczne i mentalne, gdy te powstają i rozpadają się stosownie do ich własnej natury. Gdy zrozumienie, że w żadnym w tych przedmiotów nie istnieje żadne [[atman|ja]] stanie się jasne, napotkasz coś co znajduje się głębiej, poza wszelkim cierpieniem czy napięciem, wolne od cykli zmiany – nieśmiertelne – wolne od narodzin i śmierci, jako że wszelkie rzeczy, które podlegają narodzinom muszą stosownie do własnej natury zestarzeć się, ulec chorobie i umrzeć.}}
Według poglądu [[Theravada|
== Podejście mahajany ==
| |||