Ptak Rajski: Różnice pomiędzy wersjami

'''Ptak Rajski''' ([[łacina|łac.]] ''Apus'', [[dopełniacz (przypadek)|dop.]] ''Apodis'', skrót ''Aps'') – mało wyraźny [[gwiazdozbiór]], 67. co do wielkości na niebie, znajdujący się w pobliżu południowego [[biegun niebieski|bieguna niebieskiego]], oznaczony w [[1595]] roku przez [[Pieter Dirkszoon Keyser|Keysera]] i [[FrederickFryderyk de Houtman|de Houtmana]]. Należy do grupy pięciu sąsiadujących ze sobą gwiazdozbiorów nieba południowego wyobrażających ptaki. Konstelacja ta została po raz pierwszy opisana w ''[[Uranometria|Uranometrii]]'' [[Johann Bayer|Johanna Bayera]] w [[1603]] roku. Liczba gwiazd dostrzegalnych nieuzbrojonym okiem: około 20. W Polsce niewidoczny.

Nazwa może budzić zdziwienie, że kartografowie w tych kilku słabych punktach widzieli pięknego tropikalnego ptaka. Jego sylwetka została dodatkowo zniekształcona przez Lacaille'a podczas konstrukcji okołobiegunowej konstelacji [[gwiazdozbiór Oktanta|Oktanta]]. Wyobraża, odkrytego w Papui-Nowej Gwinei, niezwykle strojnego ptaka z rodziny ''[[Cudowronki|Paradisaeidae]]'' (Rajskierajskie ptaki), niesłusznie wcześniej uważanego za beznogiego, gdyż wszystkie okazy jakie Europejczycy dostawali wcześniej od tubylców były martwe, pozbawione nóg i skrzydeł. Łacińska nazwa Apus, która z kolei pochodzi od greckiego apous, co dosłownie oznacza „beznogi”.<ref>{{cytuj książkę|tytuł=Kosmos. Tajemnice Wszechświata|nazwisko=Złoczewski|imię=Kamil|wydawca=Amermedia Sp. z o.o.|miejsce=Poznań|rok=2013|wolumin=804|isbn=979-83-252-2124-9|strony=21}}</ref>. Nazwany dla uczczenia [[cudowronki|rajskich ptaków]] – nieznanych w [[Europa|Europie]], kolorowo upierzonych ptaków [[Azja|Azji]] i [[Ameryka Południowa|Ameryki Południowej]], których okazy przywiozła po raz pierwszy wyprawa [[Ferdynand Magellan|Magellana]] w 1522 roku.

Nie zawiera [[gwiazda|gwiazd]] jaśniejszych niż trzeciej [[obserwowana wielkość gwiazdowa|wielkości]]. Najjaśniejsze gwiazdy konstelacji, Alphaalpha Apodis (α Aps) i Gammagamma Apodis (γ Aps) -– [[olbrzym (astronomia)|olbrzymy]] typu K i G -– mają jasność 3,83 i 3,86^{{{magnitudo}}}. Kolejne cztery gwiazdy są jaśniejsze od 5^m. Delta (δ) Apodis to [[gwiazda podwójna|układ podwójny]] (separacja 103 sekundy) składający się z olbrzymów typu M i K o jasnościach 4,76 i 5,27^m. Pierwsza z tych gwiazd jest [[gwiazda zmienna nieregularna|gwiazdą zmienną nieregularną]], zmieniającą jasność w przedziale 0d 4,66 do 4,87^{{{magnitudo}}}. Teta (θ) Apodis jest [[czerwony olbrzym|czerwonym olbrzymem]], którego jasność zmienia się nieregularnie między piątą a siódmą wielkością z okresem około 4 miesięcy. Gwiazda , będąca u kresu swojej ewolucji, będąca na tak zwanej gałęzi asymptotycznej. Zmienia jasność o 0,56^m w okresie około 119 dni. Traci relatywnie dużo swojej materii -– 1,1 x10⁻⁷ [[Masa Słońca|masy Słońca]] na rok -– z powodu własnego [[wiatr gwiazdowy|wiatru gwiazdowego.]]<ref>{{cytuj książkę|tytuł=Encyklopedia Wszechświata PWN|miejsce=Warszawa|rok=2006|isbn=978-83-01-14848-5|strony=407}}</ref>.

Warte uwagi ÷są też: [[Gromadagromada kulista]] [[NGC 6101]] o jasności 10,7^m skatalogowana w 1826 roku przez [[James Dunlop|Jamesa Dunlopa]] i druga, jaśniejsza, gromada kulista [[IC 4499]] o jasności 9,76^m znajdująca się w odległości 61,6 tysięcy [[rok świetlny|lat świetlnych]].

{{commons|ApusPrzypisy}}