Zjednoczenie Niemiec (1866–1871): Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:German Reich1.png|thumb|400pxupright=1.8|Niemcy w 1918 r.]]

== Historia ==

[[Kongres wiedeński]] w [[1815]] roku ustalił podział ówczesnej [[Europa|Europy]]. Mimo to już w tym okresie istniały silne tendencje zjednoczeniowe wśród niemieckiego społeczeństwa. W miejsce rozwiązanego [[Związek Reński|Związku Reńskiego]] utworzono [[Związek Niemiecki]] ([[1815]]), pod przewodnictwem [[Władcy Austrii|cesarza Austrii]]. Wewnątrz niego zarysowywała się stopniowo rywalizacja między [[Królestwo Prus|Prusami]] a [[Cesarstwo AustriackieAustrii|Austrią]].

[[Plik:Wilhelm1.jpg|thumb|130px|left|upright=0.6|[[Wilhelm I Hohenzollern|Wilhelm I]]]]

Wzrost nastrojów zjednoczeniowych przypadł na lata [[Wiosna Ludów|Wiosny Ludów]]. Zawiązany wtedy ogólnoniemiecki [[parlament frankfurcki|parlament]], zwany od miejsca obradowania frankfurckim, podjął po długich debatach decyzję o zjednoczeniu Niemiec pod przewodnictwem Prus (tzw. koncepcja małoniemiecka) i ofiarowaniu korony cesarskiej [[Fryderyk Wilhelm IV Pruski|Fryderykowi Wilhelmowi IV]]. Król jednak odmówił jej przyjęcia, a w [[1850]] roku Prusy zostały zmuszone do ponownego uznania zwierzchnictwa Austrii. Stan ten jednak stawał się wraz z upływem czasu anachronizmem. Rzeczywistą przewagę zyskiwały bowiem Prusy, między innymi wskutek szybkiego rozwoju przemysłu i wzrostowi gospodarczemu. Nie należy także zapominać, iż dwie należące do nich prowincje -– [[Nadrenia]] i [[Śląsk]] -– to dwa z czterech największych okręgów przemysłowych w Europie. Wzrostowi roli Prus sprzyjał też rozwój powiązań gospodarczych w ramach [[Niemiecki Związek Celny|Niemieckiego Związku Celnego]], poza którym znajdowała się Austria.

[[Plik:Bismarck1894.jpg|thumb|left|130pxupright=0.6|[[Otto von Bismarck]]]]

W [[1862]] roku urząd [[premier]]a (a także ministra spraw zagranicznych) Prus objął [[Otto von Bismarck]], wyśmienity polityk, który potrafił wykorzystać słabości przeciwników. Rok wcześniej na tronie pruskim zasiadł [[Wilhelm I Hohenzollern|Wilhelm I]], dotychczas sprawujący regencję w zastępstwie ciężko chorego brata.

Bismarck, który pragnął zjednoczenia ziem niemieckich, zdawał sobie sprawę, że nie obędzie się bez starć zbrojnych. Dlatego też rozpoczął reformy i dążył do unowocześnienia armii pruskiej. Twórcą potęgi armii pruskiej był [[Helmut Karl Bernhard von Moltke|Helmut von Moltke]]. Decyzje Bismarcka budziły nieufność zarówno wśród społeczeństwa, jak i parlamentu. Polityk jednak odrzucał skargi mówiąc: "Nie„Nie odpowiadam przed wami, odpowiadam tylko przed królem"królem”.

Austria była groźnym wrogiem, dlatego Bismarck przygotował rozgrywkę militarno-dyplomatyczną mającą na celu kolejno pozyskanie, a później sprowokowanie Austrii do wojny. W [[1864]] roku umyślnie spowodował konflikt z [[Dania|Danią]] ([[wojna duńska 1864 roku]]), zachęcając i obiecując Austrii wygraną. Tak też się stało. Koalicyjne wojska prusko-austriackie rozbiły duńską piechotę. Zawierając [[Traktat wiedeński (1864)|pokój z Danią]] w tym samym roku, Bismarck przeszedł do kolejnej części swojego planu. Na zdobytych ziemiach, graniczących z Austrią, nakazał mobilizację i ćwiczenia wojsk. Te, naruszając granicę prusko-austriacką, spowodowały wystosowanie w [[1866]] ultimatum z żądaniami przerwania manewrów wojskowych. Bismarck zignorował dokument, czego efektem w tym samym roku była [[Wojna siedmiotygodniowa|wojna prusko-austriacka]].

Doskonale wyekwipowana i wyszkolona pruska armia, dowodzona przez [[Helmut Karl Bernhard von Moltke|von Moltkego]] okazała się zaporą nie do przejścia i w [[bitwa pod Sadową|bitwie pod Sadową]] 3 lipca 1866 roku rozgromiła oddziały austriackie.

Bismarck zaproponował [[Pokój w Pradze (1866)|układ pokojowy]], który został zawarty w [[Praga|Pradze]], w tym samym roku. Wbrew obawom Austrii, premier Prus żądał od niej niewielkiej tylko kontrybucji (40 mln talarów) oraz rozwiązania [[Związek Niemiecki|Związku Niemieckiego]]. Sprzeciwił się propozycji króla i generalicji, by włączyć do Prus Saksonię i zabrać Austrii Czechy. Nie chciał bowiem uczynić z Austrii nieprzejednanego wroga, tylko wyeliminować z walki o wpływy w Niemczech. Ponadto, państwo [[Habsburgowie|Habsburgów]] mogło w przyszłości stać się cennym sojusznikiem. W zamian za to utworzył [[Związek Północnoniemiecki]], na czele którego stanęły Prusy. Pomniejsze państewka niemieckie oraz [[Bawaria]] nie uznały zwierzchnictwa Prus, bojkotując układ.

[[Plik:Napoleon3.PNG|thumb|160px|left|upright|[[Napoleon III Bonaparte]]]]

Kanclerz zadbał by depesza ta (tzw. [[depesza emska]]) trafiła do prasy niemieckiej. Tak też się stało. Wkrótce przedrukowano ją w [[język francuski|języku francuskim]], wywołując tym samym oburzenie i [[wojna francusko-pruska|wojnę]] wypowiedzianą przez Francję [[19 lipca]] [[1870]] roku.

Szybka ofensywa armii pruskiej w bitwach pod [[Bitwa pod Sedanem|Sedanem]] i [[Oblężenie Metzu|Metzem]] (oblężenie twierdzy) pozbawiła Francję złudzeń. Skapitulowana, musiała podpisać [[preliminaria pokojowe]] w [[Paryż]]u (początek [[Komuna Paryska|komuny paryskiej]]) [[26 lutego]] [[1871]] roku. [[Pokój frankfurcki]] podpisano [[10 maja]] 1871 roku we [[Frankfurt nad Menem|Frankfurcie nad Menem]].

[[Plik:Okupacja1871.png|thumb|220pxupright=1.2|Okupacja niemiecka we Francji po [[Wojna francusko-pruska|wojnie 1870]]]]

W ramach układu pokojowego, Francja musiała oddać nowo powstałemu Cesarstwu Niemieckiemu terytoria [[Alzacja|Alzacji]] i część [[Lotaryngia|Lotaryngii]] o łącznej powierzchni 14 508 km² oraz zapłacić olbrzymią jak na tamte czasy sumę 5 miliardów franków w złocie. Do czasu spłaty kontrybucji, wojska niemieckie stacjonowały w północnej Francji, oczywiście na rachunek tejże.

[[Plik:Wernerprokla.jpg|thumb|220px|Proklamacja [[Cesarstwo Niemieckie|II Rzeszy]] w [[Wersal]]u]]

== LiteraturaBibliografia ==

{{linkLink FA|en}}

{{linkLink FA|ro}}

{{linkLink GA|uk}}