Adżarowie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Mix321 (dyskusja | edycje)
Nie podano opisu zmian
m rozbudowa, źródła itd.
Linia 3:
| godło =
| polska = Adżarowie
| populacja = 342 806 (dane z 1989)<ref name=cole/>
| rejon = [[Adżaria]]
| kraj = [[Gruzja]], [[Turcja]]
| język = [[język gruziński]], [[język turecki]]
| religia = głównie [[Sunnizm|islam sunnicki]], [[Gruziński Kościół Prawosławny|chrześcijaństwo]]
| grupa = [[Gruzini]]
| mapa =
}}
'''Adżarowie''' ([[język gruziński|gruz.]] ''აჭარლები, Ačarlebi'') - [[grupa etniczna]] w obrębie narodu [[gruzini|gruzińskiego]], zamieszkująca głównie wchodzącą w skład [[Gruzja|Gruzji]] [[Adżaria|Adżarię]]. oraz [[Turcja|Turcję]]
 
Adżarowie są traktowani jako jedna z grup etnicznych wchodzących w skład część narodu [[Gruzini|gruzińskiego]], obok [[Megrelowie|Megrelów]], [[Swanowie|Swanów]] czy [[Lazowie|Lazów]]. Według danych z 1989 roku 342 806 Adżarów zamieszkuje [[Adżaria|Adżarię]]<ref name=cole>Cole Jeffrey, ''Ethnic Groups of Europe: An Encyclopedia'', Ethnic Groups of the World, ABC-CLIO, 2001</ref>, autonomiczny republikę, stanowiącą część [[Gruzja|Gruzji]]. Pozostali zamieszkują inne regiony Gruzji oraz pobliską Turcję. Często określa się ich mianem gruzińskich muzułmanów. Dialekt którym mówią, znajdował się pod silnym wpływem [[Język lazyjski|lazyjskiego]] i [[Język turecki|tureckiego]]. Do zapisu używają jednak [[Alfabet gruziński|alfabetu gruzińskiego]].
Odrębność Adżarów i [[Gruzini|Gruzinów]] powstała w [[XVII wiek|XVII]] i [[XVIII wiek]]u, kiedy to, część pozostających pod władzą [[Imperium osmańskie]]go Gruzinów odeszła od [[prawosławie|prawosławia]] i przyjęła [[Sunnizm|islam sunnicki]]. To właśnie kwestia odmiennej [[religia|religii]] jest głównym wyznacznikiem odrębności Adżarów, poza tym bowiem nie różnią się oni od Gruzinów - posługują się lokalnym [[dialekt]]em [[język gruziński|języka gruzińskiego]], kultywują gruzińskie tradycje i zwyczaje.
 
W czasach [[Starożytność|starożytnych]] Adżaria wchodziła w skład [[Kolchida|Kolchidy]] i [[Iberia kaukaska|Iberii kaukaskiej]]. W [[V wiek p.n.e.|V wieku p.n.e.]] zaczęli się tu osiedlać [[Grecy]]. W [[II wiek p.n.e|II wieku p.n.e]] Adżaria znalazła się pod panowaniem [[Starożytny Rzym|rzymskim]]. Miejscowe plemiona przyjęły [[chrześcijaństwo]] w okolicach [[IV wiek]]u. W [[IX wiek]]u tereny te weszły w skład królestwa Gruzji, jako część [[Lazyka|Lazyki]]. W [[XVII wiek]]u zostały jednak podbite przez [[Imperium osmańskie|Imperium Osmańskie]] i zaczął się tu rozwijać [[islam]]. Z biegiem czasu większość miejscowych przyjęła nową religię. W 1878 roku [[Osmanowie]], zostali wyparci przez [[Cesarstwo Rosyjskie]], które dążyło do podboju [[Kaukaz]]u. Po przejęciu władzy przez [[Bolszewizm|bolszewików]], Adżaria, podobnie jak Gruzja, stała się częścią ZSRR. Uzyskała wówczas status autonomicznej republiki ze stolicą w [[Batumi]]. Część Adżarów została deportowana za rządów [[Józef Stalin|Józefa Stalina]] na tereny [[Azja Środkowa|Azji Środkowej]]. Po odzyskaniu przez Gruzję niepodległości zachowano autonomiczny status republiki. W 1991 roku, przywódca Adżarów, Asłan Abashidze, stworzył ''de facto'' niezależne od [[Tbilisi]] państwo. Rząd gruziński odzyskał pełnię władzy na tych terenach dopiero w 2004 roku.
Niekiedy Adżarowie traktowani są jako odrębny [[naród]] (tak np. w radzieckim spisie powszechnym z [[1926]] r.), generalnie jednak przeważa tendencja do traktowania ich jako gruzińskiej, [[islam|muzułmańskiej]] grupy etnicznej.
 
Traktowanie Adżarów jako odrębnej grupy wśród [[Gruzini|Gruzinów]] jest konsekwencją faktu iż wielu z nich było i jest wyznawcami islamu. Sytuacja ta zaczęła się jednak zmieniać po upadku [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]], kiedy to Gruzja odzyskała niepodległość. Wielu Adżarów zaczęło wówczas przechodzić na chrześcijaństwo i zostawali członkami [[Gruziński Kościół Prawosławny|Gruzińskiego Kościoła Prawosławnego]]<ref name=cole/>. Proces ten dotyczył przede wszystkim młodzieży<ref>Sanikidze George, Walker Edward W., ''Islam and Islamic Practices in Georgia'', Berkeley Program in Soviet and Post-Soviet Studies, University of California, 2004</ref>. Według niektórych danych, o ile pod koniec [[XX wiek]]u około 75% Adżarów było muzułmanami a tylko około 25 % chrześcijanami, to obecnie stosunki te miały by być odwrotne<ref>[http://inosmi.ru/sngbaltia/20130921/213169675.html http://inosmi.ru/]</ref>.
Dokładna liczba Adżarów nie jest znana, gdyż spisy powszechne zaliczają ich do Gruzinów. Obecnie ok. 30% gruzińskojęzycznych mieszkańców Adżarii wyznaje islam., t.j. można ich uważać za Adżarów. Niekiedy, zwłaszcza na Zachodzie, gdzie istnieje tendencja do utożsamiania pojęcia narodu z pojęciem obywatelstwa, za Adżarów uważa się wszystkich mieszkańców tej autonomicznej republiki
 
{{Przypisy}}
==== Zobacz też ====
* [[Adżaria]]
 
[[Kategoria:Geografia Gruzji]]
[[Kategoria:Ludy Kaukazu]]
[[Kategoria:Etnografia Gruzji]]