Bielmo (botanika): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
dr. red.
PG (dyskusja | edycje)
WP:SK, drobne redakcyjne
Linia 3:
'''Bielmo''' (''endosperm'') – di- lub tri- lub pentaploidalna (2n, 3n, 5n zależnie od rodziny, lub w wyniku endomitoz w dojrzałym bielmie – wielokrotność tych wartości) [[tkanka]] [[miękisz]]owa w [[nasiono|nasionach]] [[rośliny|roślin]] [[okrytonasienne|okrytonasiennych]] powstająca w trakcie procesu [[podwójne zapłodnienie|podwójnego zapłodnienia]] po połączeniu jednego z jąder plemnikowych z wtórnym jądrem [[woreczek zalążkowy|woreczka zalążkowego]] (typowa sytuacja – wtedy bielmo jest triploidalne). Cytoplazmę pierwszej komórki bielma stanowi pozostałość woreczka zalążkowego po utworzeniu i oddzieleniu się błonami [[komórka jajowa|komórki jajowej]], [[synergidy|synergid]] i [[antypody (botanika)|antypod]]. U roślin [[Jednoliścienne|jednoliściennych]] bielmo jest głównym źródłem substancji pokarmowych w dojrzałym nasieniu. U roślin [[Dwuliścienne|dwuliściennych]] bielmo zostaje zużyte przez rozwijający się zarodek, który następnie wykorzystuje substancje pokarmowe w [[liścień|liścieniach]].
 
== Rodzaje bielma ==
* jądrowe (nuklearne) – tworzy się w wyniku [[Mitoza|podziałów mitotycznych]] [[Jądro komórkowe|jąder komórkowych]], którym nie towarzyszą [[Cytokineza|cytokinezy]]. Cytokinezy i tworzenie się [[Ściana komórkowa|ścian komórkowych]] zachodzą później. Bielmo to jest cieczą, jego przykładem jest [[mleczko kokosowe]] w owocach [[kokos właściwy|palmy kokosowej]] (kokosach);
* komórkowe (cellularne) – powstaje, gdy po mitozie jąder komórkowych zachodzi cytokineza;
* heolobialne (od nazwy ''Helobiae'' – w dawniejszych systemach określenie podklasy jednoliściennych odpowiadającej wyróżnionej w [[system Reveala|systemie Reveala]] podklasie [[żabieńcowe]] ''Alismatidae'') – po pierwszym podziale mitotycznym ściana komórkowa dzieli centralną komórkę woreczka zalążkowego na dwie nierówne komórki potomne. Dalszy rozwój bielma w komórce mikropylarnej zachodzi wgwedług typu jądrowego, a w części chalazalnej – wgwedług typu komórkowego.
 
== Funkcja bielma ==
Bielmo jest tkanką spichrzową, gromadzącą materiały zapasowe dla rozwijającego się [[zarodek|zarodka]]. Substancje te powstają w częściach asymilacyjnych rośliny, następnie doprowadzane są do tkanek w sąsiedztwie woreczka zalążkowego. U wielu roślin, w celu wykorzystania tych substancji, powstają w bielmie ssawki ([[haustorium|haustoria]]), które mogą przerastać różne części [[Zalążek|zalążka]] (ośrodek, chalazę, osłonki) a także ścianę [[Zalążnia|zalążni]] i stąd czerpać materiały zapasowe.
Bielmo może magazynować:
Linia 15:
* [[tłuszcze]], występujące w formie olejów.
 
== Bibliografia ==
* {{cytuj książkę |nazwisko=Hejnowicz |imię=Zygmunt |tytuł=Anatomia i histogeneza roślin naczyniowych |rok=2002 |wydawca=Wydawnictwo Naukowe PWN |miejsce=Warszawa |isbn = 83-01-13825-4}}
* {{cytuj książkę|imię=J. |nazwisko=Jasnowska |imię2=M. |nazwisko2=Jasnowski| imię3=J. |nazwisko3=Radomski |imię4=S. |nazwisko4=Friedrich |imię5=W. W. A. |nazwisko5=Kowalski |tytuł=Botanika |miejsce=Szczecin |rok=1999 |wydawca=BRASIKA |isbn = 83-902821-4-3}}