Rosja: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika 31.175.239.105 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Pogo91.
Anulowanie wersji 38756310 autora Olvido (dyskusja)
Linia 71:
}}
{{Portal|Rosja}}
'''Rosja''' ruska quurwa aeaeoaeaeoaeaeoaeaeo aeaeoaeaeoaeaeoaeaeo([[język rosyjski|ros.]] Росси́я, ''Rossija''; '''Federacja Rosyjska''', [[język rosyjski|ros.]] Российская Федерация, ''Rossijskaja Fiedieracyja'', {{wymowa|Ru-Rossiyskaya Federatsiya Rossiya.ogg|posłuchaj po rosyjsku}}) – państwo rozciągające się od wschodniej [[Europa|Europy]] poprzez północną część [[Azja|Azji]] po [[Ocean Spokojny]]<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/513251/Russia Internetowa wersja encyklopedii Britannica].</ref>. Federacja Rosyjska jest [[Lista państw świata według powierzchni|największym państwem na świecie pod względem powierzchni]] oraz [[Lista największych państw w historii|szóstym największym w historii świata]]. Pod względem liczby ludności zajmuje [[Lista państw świata według liczby ludności|9. miejsce]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.gks.ru/scripts/free/1c.exe?XXXX09F.2.1/010000R|tytuł=Federacja Rosyjska: generalna charakterystyka|opublikowany=[[Federalna Służba Statystyczna]]|język=en|data dostępu=2011-02-05}}</ref>. Rosja należy do największych gospodarek świata, pod względem PKB zajmuje 6. miejsce na świecie<ref>http://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.PP.CD?order=wbapi_data_value_2012+wbapi_data_value+wbapi_data_value-last&sort=desc</ref>. Państwo rosyjskie dysponuje największymi na świecie [[Zasoby naturalne|zasobami naturalnymi]] i źródłami energii<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.unesco.ru/en/?module=pages&action=view&id=1|tytuł=Komisja Federacji Rosyjskiej przy UNESCO: panorama Rosji|opublikowany=UNESCO.ru|język=en|data dostępu=2011-02-05}}</ref>. Rosja jest członkiem wielu międzynarodowych organizacji, m.in. [[Rada Bezpieczeństwa ONZ|Rady Bezpieczeństwa ONZ]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.un.org/sc/members.asp|tytuł=Members of the Security Council|opublikowany=ONZ|język=en|data dostępu=2010-01-22}}</ref>, [[G8]], [[Unia Celna Białorusi, Kazachstanu i Rosji|Unii Celnej]], [[Wspólnota Niepodległych Państw|Wspólnoty Niepodległych Państw]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.cis.minsk.by/|tytuł=Oficjalna strona Komitetu WNP w Mińsku|opublikowany=WNP|język=ru|data dostępu=2011-02-04}}</ref>, [[Euroazjatycka Wspólnota Gospodarcza|Euroazjatyckiej Wspólnoty Gospodarczej]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.evrazes.com/|tytuł=Oficjalna strona Euroazjatyckiej Wspólnoty Gospodarczej|opublikowany=EaWG|język=ru|data dostępu=2011-02-04}}</ref>, [[Szanghajska Organizacja Współpracy|Szanghajskiej Organizacji Współpracy]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.sectsco.org/|tytuł=Oficjalna strona Szanghajskiej Organizacji Współpracy|opublikowany=SOW|język=ru|data dostępu=2011-02-04}}</ref> i odgrywa znaczącą rolę w polityce światowej.
 
Początki państwowości ruskiej sięgają IX wieku. Kultura ruska kształtowała się pod silnym wpływem [[Słowianie południowi|Słowian południowych]] i [[Cesarstwo Bizantyńskie|Bizancjum]], za których pośrednictwem przyjęto [[prawosławie]]. W XII w. [[Ruś Kijowska]] uległa rozbiciu na [[księstwo udzielne|księstwa udzielne]]. Wydzielone w XIII w. [[Księstwo Moskiewskie]] doprowadziło do scalenia większości ziem ruskich i wyzwolenia ich spod panowania tatarskiego (XIII–XV w.). Najazdy tatarskie wywarły silny wpływ na historię Rusi, a sami [[Tatarzy]] są obecnie największą mniejszością etniczną Rosji. W [[1547]] roku [[Iwan IV Groźny]] przyjął tytuł cara, a nazwa państwa została zmieniona na [[Carstwo Rosyjskie]]. W latach 862–1598 dynastią panującą byli [[Rurykowicze]], w latach 1613–1917 na tronie zasiadali [[Romanowowie]]. Za panowania [[Piotr I Wielki|Piotra Wielkiego]] doszło do umocnienia pozycji Rosji na arenie międzynarodowej i ustanowienia [[Imperium Rosyjskie]]go. W XVI–XIX w. Rosja zyskała ogromne obszary w Europie Wschodniej, Azji Północnej, Środkowej, na Kaukazie oraz przejściowo w Ameryce Północnej. [[Rewolucje w Rosji 1917 roku|Rewolucje w 1917 r.]] oraz [[I wojna światowa]] położyły kres monarchii. W listopadzie 1917 r. władzę przejęli [[bolszewicy]], którzy w 1922 r. ustanowili [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|Związek Radziecki]]. W [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] Rosja (czyli ''[[Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka]]'', w skrócie ''RFSRR'') odgrywała rolę dominującą. Rządy [[Józef Stalin|Stalina]] doprowadziły do przekształcenia ZSRR w potężny ośrodek gospodarczy. Zmiany te kosztowały jednak życie wielu milionów ludzi, którzy padli ofiarą okrutnej polityki. Od lat 70. XX w. ZSRR przeżywał okres stagnacji. Zbyt późne i nieudane reformy [[Michaił Gorbaczow|Michaiła Gorbaczowa]] nie powstrzymały rozkładu państwa. W 1991 r. doszło do rozwiązania ZSRR i od tej pory Rosja jest samodzielnym państwem. Istnieje zasadnicza różnica między obecną pozycją Rosji a czasami [[zimna wojna|zimnej wojny]], kiedy ZSRR był jednym z dwóch światowych supermocarstw.