Neoplatonizm: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Usunięto kategorię "Filozofia nowożytna" za pomocą HotCat - nie ma nic o neoplatonizmie średniowiecznym czy renesansowym |
|||
Linia 3:
=== Geneza i przedstawiciele ===
Najwybitniejszym przedstawicielem neoplatonizmu był [[Plotyn]], który wyłożył swoje poglądy w rozprawach, zebranych następnie w ''Enneady''. Był on początkowo [[platonizm|platonikiem]], ale przeszedł do budowania własnej teorii bytu, odmiennej od platońskiej. Oprócz Platona inspirowała go myśl [[pitagorejczycy|pitagorejczyków]], [[stoicyzm|stoików]] i [[Filon z Aleksandrii|Filona z Aleksandrii]]. Filozofia Plotyna została dobrze przyjęta przez elity podupadającego [[Starożytny Rzym|starożytnego Rzymu]]. Uczniem Plotyna był m.in. cesarz [[Galien]]. Neoplatonizm wyłonił z siebie sześć szkół:
* '''[[filozofia aleksandryjska|szkoła aleksandryjska]]''', twórcą szkoły był [[prekursor]] neoplatonizmu [[Ammonios Sakkas]],
* '''szkoła rzymska''', wierna Plotynowi, należał do niej m.in. [[Porfiriusz (filozof)|Porfiriusz]],
* '''szkoła syryjska''', której głównym przedstawicielem był [[Jamblich]],
Linia 12:
=== Poglądy ===
Neoplatonizm postrzegał świat jako hierarchię bytów, które wyłaniają się (emanują) z '''[[absolut]]u''' - bytu doskonałego, niepoznawalnego rozumowo, który nie jest ani duchem, ani [[Idea
* '''świat [[Duch (filozofia)|ducha]]''', obejmujący dostępne rozumowi idee,
* '''świat [[
* '''świat [[Materia (filozofia)|materii]]''', na której emanacja się kończy.
Światy te są wzajemnie ze sobą powiązane, dzięki czemu możemy odgadnąć ziemską przyszłość za pomocą [[astrologia|astrologii]] i wróżb. Można też poprzez [[magia|magię]] wpływać na procesy w wyżej położonych światach.
Schemat emanacyjny Plotyna był uszczegółowiony przez następnych filozofów neoplatońskich: [[Jamblich]] opracował szczegóły procesu emanacyjnego, do którego włączył jako nowe hipostazy [[mitologia|mitologicznych]] bogów, [[anioł]]ów, [[demon]]ów i [[
Neoplatonizm wywiódł nową etykę, która opiera się na myśli, że jak dusza ludzka zmuszona jest przez wcielenie, to znaczy narodziny w ciele, zejść do najniższego świata, popadając w grzech, tak może ona przebyć drogę powrotną w kierunku absolutu. Do tego celu służyły specjalne rodzaje cnoty: oczyszczające i upodabniające dusze do Boga (uświęcające). Jamblichos dodał do nich cnoty kontemplacyjne i paradygmatyczne. Syntezę etyki neoplatońskiej dał [[Proklos]] w '''nauce o Erosie, Prawdzie i Wierze'''. Eros - miłość do wyższego bytu - przygotowuje do poznawania Prawdy, Prawda doprowadza duszę do Wiary, a Wiara kończy wszelkie poznanie: dusza staje się pochłonięta przez to, co najdoskonalsze i w tym stanie spoczywa w '''milczeniu'''. To jest kres wszelkiego wysiłku i wszelkiego poznania.
Linia 27:
== Zobacz też ==
* [[Platonizm renesansowy|neoplatonizm renesansowy]]
[[Kategoria:Kultura starożytnego Rzymu]]
| |||