Paleolit środkowy: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m int.
m poprawa linków do przek., WP:SK, drobne redakcyjne
Linia 1:
'''Środkowy paleolit''' – odnosi się do charakterystycznych wyrobów kulturowych spotykanych na terenie zachodniej [[Eurazja|Eurazji]]. Odpowiednikiem dla tego terminu, odnośniew odniesieniu terenów [[afryka]]ńskich, jest Środkowa Epoka Kamienia (MSA – ''Middle Stone Age''). Proces przechodzenia od [[kultura aszelska|aszelskiej]] tradycji technologicznej do Środkowej Epoki Kamienia znanej z terenów afrykańskich trwał od ok. 300 do 200 tys lat temu zaś koniec MSA wyznacza okres między 50 a 20 tys. lat temu.
 
W okresie MSA broń miotana – [[oszczep (broń)|oszczepy]] – coraz częściej wyposażana była w ostrza liściowate jak i specjalnie odbijane odłupki o wcześniej zamierzonym trójkątnym kształcie które służyły jako groty. Zastosowanie kamiennych grotów znacznie zwiększało efektywność podejmowanych przez człowieka działań łowczych. W okresie MSA w zasadzie niepoświadczone jest stosowanie padlinożerstwa, zaś śladów zorganizowanych polowań ludzkich dostarcza wiele stanowisk, tj. Klasies River Mouth w [[Republika Południowej Afryki|RPA]]. Na stanowisku tym znaleziono szczątki bowida którego zabito za pomocą broni wyposażonej w kamienny grot. Kolejną cechą MSA jest rozwój narzędzi wykonywanych z kości i kościanych ostrzy broni miotanej grotów i [[harpun]]ów. Na stanowisku Klasies River Mouth oraz w jaskiniach Border i Montagu odkryto właśnie tego typu zbrojniki, datowane na okres między 80 a 66 tys. lat temu. Na stanowisku Katanda (Demokratyczna Republika Konga) odkryto szereg płaskich ostrzy i harpunów datowanych na ok. 80 tys. lat temu. Na stanowisku Katanda odkryto szczątki dużych ryb słodkowodnych oraz szczątki większych ryb z gatunku Clarias, do których upolowania najprawdopodobniej używano wspomnianych wyżej harpunów. Innowacją technologiczną w okresie trwania MSA jest pojawienie się technologii wiórowej, w wyniku stosowania której otrzymywano wydłużone odłupki o równoległych bądź zbieżnych krawędziach.
Linia 10:
 
* Do lat 70. XX wieku środkowy paleolit identyfikowano z kompleksem przemysłów mustierskich zamkniętym w przedziale chronologicznym od 120 do 40 tys. lat temu. Dzisiejsze badania zmieniają takie rozumienie terminu środkowy paleolit, gdyż początek technologii typowych dla [[kompleks mustierski|przemysłów mustierskich]] rozpoczyna się ok. 350-300 tys lat temu. W związku z tym w środkowym paleolicie wydzielane są dwie fazy:
 
'''1''' – wczesny środkowy paleolit, zamknięty w przedziale między 350/300 a 120 tys. lat temu.
 
Linia 35 ⟶ 36:
Kolejnych rewolucyjnych informacji dostarczają badania izraelskiego antropologa Barucha Arensburga, który po analizie szczątków [[neandertalczyk]]a pochodzących z jaskini Kebra ([[Izrael]]) stwierdził występowanie dobrze zachowanej kości gnykowej niezbędnej w wydawaniu artykułowanych dźwięków przez człowieka współczesnego. Wyniki badań Arensbuurga radykalnie zmieniły poglądy badaczy, którzy wcześniej przypisywali umiejętność posługiwania się mową jedynie człowiekowi współczesnemu.
 
O umiejętności abstrakcyjnego myślenia przez neandertalczyków mogą poświadczać znaleziska z jaskini Morin znajdującej się w Hiszpanii, gdzie odkryto kości oraz kamienie zaopatrzone w nacięcia, które układają się w symetryczne wzory. Kolejnym przejawem abstrakcyjnego myślenia neandertalczyków są analizy ich pochówków. Na stanowiskach La Ferrassie i [[La Moustier|Le Moustier]] (departament Dordogne) poświadczona jest obecność celowo wykopanych jam o kształtach zbliżonych do prostokąta bądź o zarysie owalnym. Szczątki neandertalczyków ułożone były w pozycji wyprostowanej bądź skurczonej. Na stanowisku Le Moustier jama grobowa nakryta była płytami kamiennymi.
 
== Bibliografia ==
* [[Janusz Krzysztof Kozłowski|Janusz K. Kozłowski]]. "Wielka Historia Świata", t. I Świat przed "rewolucją" neolityczną, wyd. Fogra Kraków 2004.
* Janusz K. Kozłowski. "Archeologia Prahistoryczna", Część I Starsza Epoka Kamienia, Nakładem Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków 1972.
* [[Piotr Kaczanowski, Janusz K. Kozłowski]], "Wielka Historia Polski", t.1 Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), wyd. Fogra Kraków 1998.