Skarbiec Koronny na Wawelu: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
opis skradzionych eksponatów + link do źródła
m poprawa linków do przek., WP:SK; sekcje końcowe
Linia 13:
Z jego zawartości korzystali Wazowie – zwłaszcza [[Zygmunt III Waza|Zygmunt III]] i [[Jan II Kazimierz Waza|Jan Kazimierz]] – w celu pokrycia kosztów prowadzonych wojen. Działalność kolejnych władców, poczynając od [[Michał Korybut Wiśniowiecki|Michała Korybuta]], pozbawiła do poł. XVIII w Skarbiec Koronny wszystkich niemal kosztowności. Po raz ostatni użyto królewskich insygniów do koronacji [[Stanisław August Poniatowski|Stanisława Augusta]] w Warszawie w 1764 r.
 
W 1795 roku, tuż po upadku Pierwszej Rzeczypospolitej skarbiec został ograbiony przez Prusaków. <ref>{{cytuj stronę| url = http://www.uwazamrze.pl/artykul/1010606.html?print=tak&p=0 | tytuł = Korona przetopiona na monety | data dostępu = 2014-04-12 | imię=Krzysztof | nazwisko=Jóźwiak | opublikowany = uwazamrze.pl | data = 9 maja 2013}}</ref>. W przygotowaniu grabieży brał udział król pruski [[Fryderyk Wilhelm II Pruski|Fryderyk Wilhelm II]]. Skradziono 19 najcenniejszych polskich insygniów, w tym koronę Bolesława Chrobrego, koronę królowych, koronę homagialną – insygnium królewskie do odbierania hołdów, koronę węgierską, wykonaną na wzór korony świętego Stefana, którą koronował się Stefan Batory, koronę szwedzką – prywatną koronę dynastii Wazów, cztery berła królewskie, pięć jabłek królewskich, dwa miecze i dwa relikwiarze. Wszystkie przedmioty przetopiono na rozkaz króla Fryderyka Wilhelma II. Uzyskane złoto wykorzystano w roku 1811 na wybicie monet a klejnoty sprzedano. Nieliczne drobne przedmioty pozostawione przez Prusaków trafiły do rąk kolekcjonera polskich pamiątek [[Tadeusz Czacki|Tadeusza Czackiego]], od którego odkupiła je [[Izabela Czartoryska]] do muzeum stworzonego przez siebie w [[Puławy|Puławach]].
 
Próbę odtworzenia skarbca podjęto na początku XX w. Stało się to możliwe dzięki odzyskaniu z Rosji po [[Traktat ryski (1921)|trakcie Ryskim]] w 1921 r. dwóch zabytków należących do dawnego Skarbca Koronnego – miecza koronacyjnego zwanego [[Szczerbiec|Szczerbcem]] i arrasów króla Zygmunta Augusta oraz regaliów po [[Jan III Sobieski|Janie III Sobieskim]] a także wielu pamiątek po dawnej Rzeczypospolitej, w tym pochodzących ze Skarbca [[Radziwiłłowie|Radziwiłłów]] w [[Nieśwież]]u. We wrześniu 1939 r. najcenniejsze zabytki wawelskie wraz z zawartością Skarbca i arrasami Zygmunta Augusta wywieziono z Polski. Do kraju powracały partiami – w 1959 i 1961 r. Dzięki temu oraz pozyskaniu z [[Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie|Muzeum Czartoryskich]] kilku pamiątek pochodzących z wawelskiego Skarbca Koronnego, było możliwe urządzenie w historycznych salach nowej wystawy, która prezentuje również wiele wysokiej klasy dzieł złotnictwa nabytych przez muzeum lub otrzymanych w darze.
 
{{Przypisy}}
== Literatura ==
 
== Bibliografia ==
* Michał Myśliński, ''Klejnoty Rzeczypospolitej. Zawartość Skarbca Koronnego na Wawelu w świetle jego inwentarzy z lat 1475-1792'', Warszawa 2007, Wyd. Instytut Sztuki PAN.
* Jacek Kriegseisen, ''Klejnoty Rzeczypospolitej. Przyczynek do dziejów polskich klejnotów koronnych'', w: Studia Waweliana, tom XIII, Kraków 2007.
Linia 27 ⟶ 29:
 
{{Zamek Królewski na Wawelu}}
{{Przypisy}}
 
{{Skarbiec Koronny na Wawelu}}